Page 77 - Summer 2025

περιορισθεί µετά την απελευθέρωση, το 1881,
στις περιοχές των σηµερινών ∆ήµων Λαρίσης,
Τυρνάβου, Κιλελέρ και Τεµπών.
Μετά τα κεφάλαια για τους τοπικούς αγίους
και τα µοναστήρια, ακολουθείται γεωγραφική
προσέγγιση και παρουσιάζονται οι εκκλησίες σε
45 οικισµούς και µεγάλη ποικιλία τοπίων, σε πε-
δινά, λοφώδη, ορεινά και παραθαλάσσια εδάφη.
Σ’ αυτούς διατηρούνται πολλές ενδιαφέρουσες
εκκλησίες, από τη βυζαντινή εποχή µέχρι τον 19
ο
αιώνα, πολλές εντελώς άγνωστες στο ευρύ κοινό,
µε πλούσια ιστορία και ενδιαφέρουσα διακόσµηση.
Με λιτό ύφος και πλούσια εικονογράφηση, ο
οδηγός απευθύνεται τόσο στους ευλαβείς προ-
σκυνητές όσο και στους απλούς επισκέπτες της
Θεσσαλίας, προσφέροντας ένα πανόραµα των
εκκλησιών και µέσω αυτών, ιστορίες πίστης και
πολιτισµού από τη Λάρισα και την περιοχή της.
Μέσα από αυτόν επιγραµµατικά πληροφορείται
Τύρναβος, κανείς για την ιστορία των ναών, τους κτήτορες και
Ναός Φανερωµένης 1872 δωρητές, καθώς επίσης τον αρχιτεκτονικό τύπο και
τη διακόσµησή τους, σύµφωνα µε τις σωζόµενες
επιγραφές. Χαρακτηριστικό είναι το χρονολογικό
εύρος των εκκλησιών, οι παλαιότερες των οποίων
είναι τα βυζαντινά κτίρια στη Λάρισα και την πε-
ριοχή Τεµπών, καθώς και στο Όρος των Κελλίων.
Η εµµονή στην παράδοση είναι φανερή στα απλά
κτίρια µε πλούσια διακόσµηση, που απαντούν σε
όλο τον 17 και 18 αιώνα, ενώ στα νεότερα, του
ο
ο
ου
τέλους του 19 αιώνα, φαίνεται καθαρά η ανά-
γκη για ανανέωση που κυριαρχούσε, µε θολωτές
εκκλησίες και τέµπλα νεοκλασικής µορφής, όπως
στην Παναγία Φανερωµένη Τυρνάβου. Εντυπω-
σιάζει ο πλούτος των ναών και των κειµηλίων
σε ιστορικούς οικισµούς, όπως ο Τύρναβος και τα
Αµπελάκια αλλά επίσης η φροντίδα µε την οποία
περιέβαλλαν σε µικρούς οικισµούς τη µοναδική
Ιερά µονή Στοµίου τους εκκλησία, όπου το σύνολο των κατοίκων
11ος αι. συνέβαλε στην ανέγερση και διακόσµηση της εκ-
κλησίας, όπως στην κοινότητα του Αγίου Γεωργίου.
Ενδεικτικά είναι όσα σηµειώνει ο µητροπολίτης
Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυµος στον πρόλογο
του βιβλίου: «Πρόθεσή µας είναι η πρώτη γνωριµία
του επισκέπτη µέ χαρακτηριστικά τοπόσηµα καί
σηµεῖα ὅπου οἱ προπάτορές µας δραστηριοποιή-
θηκαν καί κατέθεσαν τήν ψυχή τους. Κι αὐτό εἶναι
τό σηµαντικό πού σηµασιοδοτεί καί τήν ἔννοια τοῦ
ἱεροῦ καί τεκµηριώνει τόν σεβασµό»
Ο οδηγός αυτός αποτελεί µια πρώτη προσπάθεια
καταγραφής του µνηµειακού πλούτου της Μητρό-
πολης και µπορεί να αποτελέσει αφορµή για την
προσέγγισή του από το ευρύ κοινό, καθώς επίσης
και να δώσει έναυσµα για την προστασία του αλλά
και τη δηµιουργία περισσότερων ειδικών µελετών
για την πληρέστερη κατανόησή του. Η επιµέλεια
των κειµένων ανήκει στην υπογράφουσα και τον
Αθανάσιο Χρυσοβέργη, ενώ οι φωτογραφίες είναι
του Γιώργου Μποντικούλη.

Αµυγδαλέα,
Αγ. Νικόλαος

77