«Θα είναι ένας χώρος τιμής για όλους εκείνους του επιστήμονες και εργάτες που αποτέλεσαν την πρωτοπορία της αγροτικής έρευνας στην Ελλάδα»
Γράφει ο Γιώργος Σούλτης
Είναι αυτονόητο ότι κάθε νέα δημοτική αρχή η οποία εκλέγεται, αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης και με αυτή την έννοια θα συνεχίσει, θα ολοκληρώσει και θα πάει παραπέρα τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Βέβαια η κάθε δημοτική αρχή έχει τη δική της πολιτική φιλοσοφία και βάσει αυτής σχεδιάζει και παρουσιάζει το όραμά της για το μέλλον του δήμου. Με την εκλογή μιας παράταξης στη διοίκηση του δήμου, ξεκινάει και η προσπάθεια της δημοτικής αρχής να δώσει πραγματικό σχέδιο εφαρμογής στο όραμά της και να το μετουσιώσει σε επιχειρησιακό σχέδιο, δηλαδή να θέσει το απαραίτητο χρονοδιάγραμμα και να παρουσιάσει τις απαραίτητες πηγές από όπου θα αντλήσει χρηματοδότηση.
Πραγματικά τι ωραία θα ήταν αν τα πράγματα εξελίσσονταν στην πράξη με βάση αυτό το θεωρητικό πλαίσιο. Πριν κάποιες δεκαετίες όταν η έννοια της πολιτικής στην Ελλάδα είχε άλλο βάθος, δηλαδή όταν υπήρχαν δημοκρατικές διαδικασίες με πραγματική συμμετοχή των πολιτών στις αυτοδιοικητικές παρατάξεις, ίσως τότε να μιλούσαμε για οράματα και οραματικά έργα στο δήμο. Σήμερα σχεδόν σε όλους τους δήμους της Ελλάδας ο υποψήφιος δήμαρχος δημιουργεί το ψηφοδέλτιο το οποίο ονομάζει παράταξη και όχι το αντίθετο που είναι και το φυσιολογικό, δηλαδή να υπάρχει μια συλλογικότητα πολιτών η οποία να αναδεικνύει τον υποψήφιο δήμαρχο μέσα από διαδικασίες δημοκρατίας.
Το όραμα των υποψηφίων και το προεκλογικό πρόγραμμα δεν σχεδιάζεται από την (ανύπαρκτη) παράταξη, αλλά από τις πληρωμένες (αδρά) επικοινωνιακές εταιρίες. Δυστυχώς οι επικοινωνιολόγοι έχουν τον κύριο λόγο και κατά τη διάρκεια της πενταετούς διοίκησης των δήμων και έτσι: το όραμα και η υλοποίηση των έργων εξυπηρετεί την πολιτική επικοινωνία και όχι το αντίθετο, δηλαδή η πολιτική επικοινωνία να ενημερώνει τους πολίτες για το σχέδιο και την πορεία εκτέλεσης των έργων. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ποικίλες διαβουλεύσεις: Σήμερα η συμμετοχή των πολιτών σε μια διαβούλευση στοχεύει στην επικοινωνία και όχι στην ουσία. Το δυστύχημα είναι ότι φτάσαμε στο σημείο όλα αυτά εμείς οι πολίτες να τα θεωρούμε φυσιολογικά και να τα χειροκροτούμε!
Όταν λέμε «οραματικό έργο» εννοούμε ένα έργο το οποίο είναι μεγάλο, απαιτεί υψηλούς πόρους για την υλοποίηση του και βέβαια θα απαιτήσει πολλά χρόνια για να υλοποιηθεί. Ένα οραματικό έργο αλλάζει την μορφή της πόλης και χαρακτηρίζει το μέλλον της. Τα οραματικά έργα απαιτούν επιμονή στο στόχο και για αυτό πολιτική συναίνεση, αφού η ολοκλήρωση τους θα απαιτήσει πολλές δημοτικές θητείες. Τα οραματικά έργα πάνω από όλα πρέπει να πείθουν και να τα υιοθετήσουν οι πολίτες και αυτό ίσως είναι το πιο δύσκολο κομμάτι και είναι υπόθεση της δημοτικής αρχής να το καταφέρει.
Η Λάρισα στο παρελθόν έχει να δείξει πολλές τέτοιες καλές πρακτικές σχεδιασμού και κατασκευής μεγάλων έργων τα οποία μπορούν να χαρακτηριστούν οραματικά. Για την επιτυχία του κάθε ενός από αυτά τα οραματικά έργα εργάστηκαν πολλοί συμπολίτες μας, αλλά σίγουρα πίσω από το καθένα από αυτά πάντα υπήρχε ένας επίμονος και οραματιστής δήμαρχος. Αναφέρω ενδεικτικά: Το αποχετευτικό σύστημα της Λάρισας, το εκτεταμένο δίκτυο πεζοδρόμων, το Αρχαίο θέατρο, ο βιολογικός καθαρισμός και ο νέος ΧΥΤΑ, η οργάνωση της ΔΕΥΑΛ και οι γεωτρήσεις και άλλα βέβαια. Υπάρχουν σήμερα σε εκτέλεση, σε σχεδιασμό ή έστω σαν ιδέα οραματικά έργα τέτοιας εμβέλειας σαν αυτά που προαναφέραμε; Έχουν τεθεί στη δημόσια συζήτηση; Κάποια από τα συνεχιζόμενα έργα έχουν τα χαρακτηριστικά του οραματικού έργου;
Μετά τα «κρυφά δυνατά σημεία της Λάρισας» και «τα μεγάλα και διαχρονικά προβλήματα» στα οποία αναφέρθηκα σε σειρά άρθρων, θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω και να θέσω για προβληματισμό κάποια έργα που εγώ θεωρώ οραματικά. Η ενασχόληση μου με την τοπική αυτοδιοίκηση και συγκεκριμένα με το δήμο της Λάρισας μου δίνει την εμπειρία έτσι ώστε να έχω σχηματίσει τη δική μου γνώμη. Από το 2006 μέχρι και σήμερα βρίσκομαι στο δημοτικό συμβούλιο, αλλά και για εννέα χρόνια (από το 2014) υπηρέτησα την διοίκηση του δήμου από τη θέση του αντιδημάρχου και του αναπληρωτή δημάρχου. Σίγουρα όλα αυτά δεν είναι δικές μου «εμπνεύσεις», θα αναφερθώ σε ιδέες οι οποίες έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς στο δημόσιο διάλογο ή προέκυψαν μέσα από τα επιχειρησιακά προγράμματα κατά τη διάρκεια της διοίκησης της Συμπαράταξης.
Τονίζω ότι σε μια αρθρογραφία διατυπώνεται και εκφράζεται πρωτίστως η γνώμη του γράφοντα, πάντα βέβαια αρκούντως τεκμηριωμένη. Πιστεύω ότι κάθε αντίθετη άποψη είναι δεκτή και αν διατυπώνεται δημόσια εμπλουτίζει τον διάλογο.
Το πρώτο από τα οραματικά έργα για την Λάρισα στο οποίο θα αναφερθώ είναι η αναμόρφωση του πρώην χώρου του ΕΘΙΑΓΕ, που βρίσκεται στην οδό Θεοφράστου, (πλησίον στην οδό Φαρσάλων). Πρόκειται για μια έκταση 217 στρεμμάτων, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας είναι ελεύθερη. Στην γωνία Θεοφράστου και Καλλισθένους της έκτασης αυτής υπάρχει ένα συγκρότημα εγκαταλειμμένων σιταποθηκών. Υπάρχουν πέντε αποθήκες και επίσης ένα ισόγειο κτήριο το οποίο στεγάζει διοικητικές υπηρεσίες του ΕΘΙΑΓΕ.
Το ΕΘΙΑΓΕ είναι ένας ιστορικός οργανισμός αγροτικής έρευνας ο οποίος έχει προσφέρει και συνεχίζει να προσφέρει πολλά στον αγροτικό κόσμο της Θεσσαλίας. Η ανάγκη για αγροτική Έρευνα στο Θεσσαλικό κάμπο αναγνωρίστηκε από πολύ παλιά. Από την δεκαετία του 1950 ιδρύθηκαν πειραματικός σταθμός Βάμβακος και δενδροκομίας – Αμπελουργίας.
Το 1989 ιδρύθηκε το ΕΘΙΑΓΕ, το οποίο περιελάμβανε το Ινστιτούτο Εδαφολογίας και Βιομηχανικών Φυτών, το Ινστιτούτο Βάμβακος, μονάδες εφαρμοσμένης Γεωργικής Έρευνας και εργαστήρια αναλύσεων και τεχνολογίας. Το 2011 το ΕΘΙΑΓΕ εντάχθηκε στο οργανισμό ΕΛΓΟ-Δήμητρα και συνεχίζει και σήμερα το σημαντικό του έργο.
Ο συγκεκριμένος χώρος στη Λάρισα χρησιμοποιούνταν για πειραματικές καλλιέργειες. Όπως συνέβη με πολλές χρήσεις, ο χώρος αυτός ο οποίος βρισκόταν έξω από την πόλη πριν από πολλές δεκαετίες, με την πάροδο των χρόνων βρέθηκε σε ένα κεντρικό σημείο της πόλης. Από τον δεκαετία του ‘80 ακόμα ο Δήμος άρχισε να διεκδικεί τον χώρο αυτόν. Μετά την ανάληψη της διοίκησης του δήμου το 2014, ο δήμαρχος Καλογιάννης έθεσε αμέσως στην τότε κυβέρνηση τις χρόνιες διεκδικήσεις της πόλης και ξεκίνησε επίμονες συζητήσεις για τα στρατόπεδα, τον ΟΣΕ και το ΕΘΙΑΓΕ. Η συγκυρία ευνόησε την διεκδίκηση του ΕΘΙΑΓΕ. Η καλή συγκυρία ήταν η ανάληψη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης κατά την διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ από τον κ. Ευάγγελο Αποστόλου. Από την ομιλία του δημάρχου Καλογιάννη κατά την υπογραφή της παραχώρησης το 2016 αντιγράφω: «Από τις πρώτες συζητήσεις και επαφές ο Δήμος Λαρισαίων βρήκε ευήκοα ώτα στην ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Έγινε αντιληπτό αμέσως από τον υπουργό, τον Αποστόλου, η ιδιαίτερη σημασία αυτής της απόφασης και η σπουδαιότητα που έχει για τη Λάρισα. Οι αρμόδιοι φορείς του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, κινήθηκαν με μεθοδικότητα και σοβαρότητα και σε στενή συνεργασία με τη δημοτική αρχή και τις υπηρεσίες του Δήμου, φτάσαμε στο σημερινό αποτέλεσμα και στην υπογραφή της σχετικής απόφασης.» Αξίζει να πω ότι θυμάμαι κατά την ημέρα της υπογραφής της παραχώρησης υπήρχαν ακόμα γραφειοκρατικά εμπόδια τα οποία ο υπουργός ξεπέρασε ειλικρινά χτυπώντας το χέρι του στο τραπέζι!
Η παραχώρηση είχε σαν απαράβατο όρο ότι ο δήμος μέσα σε πέντε χρόνια πρέπει να κάνει ενέργειες για την αξιοποίηση του χώρου. Αμέσως ο δήμος προκήρυξε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την αξιοποίηση όλου του χώρου. Ο διαγωνισμός είχε 18 συμμετοχές και η επιτροπή αξιολόγησης κατέληξε να δώσει τρία ισάξια βραβεία το καθένα των οποίων αντιμετώπιζε έναν τομέα της μελέτης με τον καλύτερο τρόπο. Τα βραβεία αυτά δημοσιοποιήθηκαν στην πόλη με παρουσιάσεις, ομιλίες και έκθεση των σχεδίων στο Μύλο του Παππά. Από τις προδιαγραφές του διαγωνισμού προβλέπονταν: «Το πρόγραμμα επέμβασης στοχεύει στην δημιουργία, κατά κύριο λόγο, ενός σημαντικού Ελεύθερου Χώρου – Αστικού Πρασίνου για την πόλη, εντός του οποίου χωροθετείται Κέντρο Προώθησης Αγροτικής Καινοτομίας. Εντός της κύριας χρήσης του Αστικού Πρασίνου και του Κέντρου Προώθησης Αγροτικής Καινοτομίας θα περιλαμβάνονται και ειδικότερες χρήσεις όπως : – Η δημιουργία Βοτανικού Κήπου – Πάρκου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης. – Η δημιουργία Μουσείου Εδαφών – Γεωργικής Τεχνολογίας. – Η διαμόρφωση των υφιστάμενων αποθηκών και του περιβάλλοντος χώρου τους σε Πολιτιστικό χωριό».
Οι μελέτες ιδεών που βραβεύτηκαν ανταποκρίνονται στο περιγραφόμενο όραμα για τον σημαντικό αυτό χώρο του ΕΘΙΑΓΕ. Η καλή συγκυρία για το θέμα του ΕΘΙΑΓΕ συνεχίστηκε το 2018, με την έγκριση ποσού 1,5 εκ. Ευρώ από τις δημόσιες επενδύσεις για την υλοποίηση μελετών στο δήμο. Έτσι προκηρύχτηκε ένα τμήμα της όλης μελέτης για το ΕΘΙΑΓΕ με τρόπο που να συμφωνεί πλήρως με τις ιδέες του Αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, πρόκειται για το τμήμα της διαμόρφωσης του χώρου των παλαιών αποθηκών. Με την ευκαιρία αυτή θέλω για άλλη μια φορά να τονίσω το γεγονός ότι οι προεκτιμώμενες αμοιβές για την εκπόνηση των μελετών είναι κατά πολύ υψηλότερες από τις πραγματικές τιμές της αγοράς. Αυτό τεκμαίρεται από τις πολύ υψηλές εκπτώσεις οι οποίες δίνονται στις προκηρύξεις που βγαίνουν. Για παράδειγμα η μελέτη για τον χώρο των αποθηκών είχε προεκτιμώμενη αμοιβή 1,5 εκ. και η μελέτη κατακυρώθηκε σε περίπου στις 500 χιλ. Ευρώ. Η μελέτη για το τμήμα αυτό έχει παραδοθεί στο Δήμο και περιλαμβάνει την διαμόρφωση ενός πολυχώρου μέσα στον οποίο υπάρχουν συνεδριακά κέντρα με όλες τις απαιτούμενες βοηθητικές χρήσεις, αίθουσες εκθέσεων και πολιτισμού, κοιτώνες διαμονής καλλιτεχνών και πολλές άλλες χρήσεις. Η μελέτη είναι έτοιμη από τον Νοέμβριο του 2023 και καθυστέρησε λόγω γραφειοκρατίας που είχε σχέση με την έκδοση των οικοδομικών αδειών. Πάντως σήμερα είναι όλα τα τεύχη δημοπράτησης έτοιμα για το έργο και ο δήμος βρίσκεται σε αναζήτηση των απαραίτητων προϋπολογισμών. Σε κοινή ανακοίνωση του δημάρχου Μαμάκου και περιφερειάρχη Κουρέτα στις αρχές του 2025 ανακοινώθηκε ότι θα δοθούν τα χρήματα για την δημιουργία του συνεδριακού κέντρου (το οποίο περιλαμβάνει τις δύο από τις πέντε αποθήκες). Ας το ελπίσουμε. Είπαμε ότι ένα τέτοιο οραματικό έργο απαιτεί επιμονή στο στόχο, συνεργασίες και συνεχή ενασχόληση με αυτό.
Όπως γίνεται κατανοητό από όσα παραπάνω είπαμε, από το 1,5 εκ. που διέθεσε ο δήμος για την μελέτη των αποθηκών λόγω της έκπτωσης περίσσεψε περίπου ένα εκατομμύριο. Με μεγάλες προσπάθειες προς το υπουργείο καταφέραμε να μην επιστρέψουμε το ποσό που προέκυψε από την έκπτωση και να πάρουμε την έγκριση να χρησιμοποιήσουμε το ποσό αυτό για ένα ακόμα τμήμα των υπολειπόμενων μελετών. Πράγματι η νυν δημοτική αρχή προκήρυξε την μελέτη για την διαμόρφωση του πάρκου (και του βοτανικού κήπου).
Δυστυχώς για λόγους γραφειοκρατικούς υπάρχει μπλοκάρισμα στην συνέχιση του διαγωνισμού. Ελπίζω ότι ο δήμαρχος θα ξεμπλοκάρει την συνέχιση του διαγωνισμού και θα ολοκληρωθούν με αυτό τον τρόπο οι μελέτες σε ποσοστό 80% (θα μένουν μόνο οι κτηριακές υποδομές για το Μουσείο Εδαφών και Γεωργικής Τεχνολογίας).
Η διαμόρφωση του χώρου αυτού πιστεύω ότι είναι ένα μεγάλο και οραματικό έργο το οποίο αφορά όλη την πόλη. Μιλάμε για ένα εμβληματικό έργο που δίνει υπεραξία στην πόλη που αποτελούσε και αποτελεί διαχρονικά τον ομφαλό της Αγροτικής Ελλάδας. Θα είναι ένας χώρος τιμής για όλους εκείνους του επιστήμονες και εργάτες που αποτέλεσαν την πρωτοπορία της αγροτικής έρευνας στην Ελλάδα. Θα είναι χώρος τιμής για όλο τον αγροτικό κόσμο της Ελλάδας. Τέλος μιλάμε για ένα άλσος που αφορά όλη την Λάρισα και όχι μόνο, για ένα συνεδριακό κέντρο το οποίο λείπει από την πόλη, αλλά και για έναν πολυχώρο αφιερωμένο στον πολιτισμό και την επιστήμη.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
