Μια από τις σημαντικές δραστηριότητες που είχε ο μεγάλος μυθιστοριογράφος, ποιητής, φιλόσοφος και στοχαστής Νίκος Καζαντζάκης – η δημοσιογραφία- έρχεται να αναδειχθεί στο βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Βερολίνου Κωνσταντίνου Α. Δημάδη με τίτλο «Ο Νίκος Καζαντζάκης και η πολιτική μέσα από δημοσιογραφικά και ταξιδιωτικά του κείμενα», που κυκλοφορεί από τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης Ποταμιών «Η Γκουβερνιώτισσα». Πρόκειται για τη δραστηριότητα που παραμένει μέχρι σήμερα ελάχιστα γνωστή, σχεδόν «σκιασμένη» από το εκτενές λογοτεχνικό του έργο.
Μιλώντας στο ΑΠΕ -ΜΠΕ ο συγγραφέας του βιβλίου Κωνσταντίνος Α. Δημάδης αναφέρθηκε στο συγγραφικό του πόνημα, μέσα από το οποίο όπως σημείωσε, ξεδιπλώνεται το πώς ο Ν. Καζαντζάκης αξιοποίησε τη δημοσιογραφία όχι απλώς ως ένα επάγγελμα, αλλά ως πεδίο πολιτικής ανάλυσης, ιδεολογικής τοποθέτησης και βαθιάς κατανόησης του κόσμου.
Η ιδέα για το βιβλίο, σύμφωνα με τον κ. Δημάδη γεννήθηκε το 2018 στο Διεθνές Συνέδριο «Ο Νίκος Καζαντζάκης και η πολιτική», που έγινε στο Μουσείο της Ακρόπολης υπό την αιγίδα του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας , Προκόπη Παυλόπουλου. Εκεί όπως σημείωσε, διαπιστώθηκε πως τα δημοσιογραφικά κείμενα του Νίκου Καζαντζάκη που δημοσιεύθηκαν στον αθηναϊκό Τύπο από το 1925 έως το 1941, σε αντίθεση με τα ταξιδιωτικά του βιβλία της ίδιας περιόδου, έμειναν μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου -και ως τις μέρες μας- όχι μόνο στο αναγνωστικό κοινό άγνωστα, αλλά και στην έρευνα χρησιμοποιήθηκαν πλημμελώς.
«Για τον λόγο αυτό, στο βιβλίο τονίζεται η ανάγκη να πραγματοποιηθεί σήμερα η αυτοτελής έκδοση των δημοσιογραφικών δημοσιευμάτων του Καζαντζάκη, με επαρκή ιστορικό και πραγματολογικό σχολιασμό. Ώστε να είναι σε θέση ο σύγχρονος αναγνώστης να γνωρίσει, να κρίνει και, ανάλογα, να εκτιμήσει την ιδεολογική στάση που διαμόρφωσε ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες απέναντι στα αποφασιστικά γεγονότα της ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας κατά την περίοδο του πρώτου μισού του 20 ου αιώνα» είπε χαρακτηριστικά ο συγγραφέας.
Το βιβλίο καλύπτει εκτενώς την περίοδο κατά την οποία ο Καζαντζάκης υπήρξε ενεργός στον Τύπο. «Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1920, τα αξιομνημόνευτα δημοσιεύματα του Καζαντζάκη στον Τύπο είναι οι ανταποκρίσεις του από τη σοβιετική Ρωσία στη φιλελεύθερη αθηναϊκή εφημερίδα Ελεύθερος Λόγος (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1925).
Στη δεκαετία του 1930, εν συνεχεία, σημαίνουσα θέση καταλαμβάνουν στην ιστορία του ελληνικού Τύπου οι ανταποκρίσεις του για τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο στην εφημερίδα Η Καθημερινή (Νοέμβριος 1936 – Ιανουάριος 1937), αλλά και το οδοιπορικό του «Ένα ταξίδι εις την Πελοπόννησον» (Η Καθημερινή, Νοέμβριος- Δεκέμβριος 1937), ένα κείμενο που αποτελεί από ορισμένες απόψεις απάντηση- σχόλιο στη διακήρυξη του Μεταξικού καθεστώτος περί του Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού» τόνισε ο Κωνσταντίνος Α. Δημάδης.
Υπογράμμισε επίσης ότι στο βιβλίο γίνεται ιδιαίτερος λόγος για τη σημαντική σειρά των τριάντα έξι άρθρων που αφιέρωσε ο Καζαντζάκης στη Μεγάλη Βρετανία, κάτω από τον γενικό τίτλο «Ταξιδεύοντας»: «Τα κείμενα για τη Μεγάλη Βρετανία είδαν το φως της δημοσιότητας στην Καθημερινή από τις 26 Ιουλίου έως τις 21 Οκτωβρίου 1940, λίγες ημέρες μετά την έναρξη των σφοδρών γερμανικών αεροπορικών επιδρομών εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας. Κάλυψαν, δηλαδή, την περίοδο της Μάχης της Αγγλίας το 1940. Παράλληλα, τον Μάρτιο του 1941 πρόλαβε ο Καζαντζάκης και κυκλοφόρησε το ταξιδιωτικό του βιβλίο Ταξιδεύοντας Γ΄. Αγγλία.
Λίγες ημέρες αργότερα τα ναζιστικά στρατεύματα επιτίθενται και εισβάλλουν στην Ελλάδα».
Όπως πάντως προκύπτει από τα κείμενα του μεγάλου και παγκοσμίως γνωστού στοχαστή -και ξεκαθαρίζει ο συγγραφέας του βιβλίου- είναι ότι «η δημοσιογραφία του Καζαντζάκη δεν ήταν απλή δημοσιογραφία» και πως τα δημοσιογραφικά του δημοσιεύματα ήταν και είναι «κείμενα πολιτικά, με συγκεκριμένη ιδεολογική και κοινωνική θέση και φόρτιση, κατ’ επίφαση δημοσιογραφικά, με έντονα στοιχεία πολιτιστικής πολιτικής».
Όπως μάλιστα τόνισε, σε ένα σημαντικό τους μέρος, τα κείμενά στον Τύπο, αφορούν στην πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και είναι δεμένα με κύριες όψεις της ελληνικής πολιτικής ιστορίας κατά την περίοδο 1925-1941.
«Ο σκοπός, επί παραδείγματι, της αποστολής του Καζαντζάκη το 1925 στη Σοβιετική Ένωση και το 1936 στην Ισπανία του εμφύλιου πολέμου με τη δημοσιογραφική ιδιότητα εξυπηρέτησε πολιτικές σκοπιμότητες σε δύο κρίσιμες περιόδους της ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας. Το ακριβώς αντίστοιχο ισχύει για τα δημοσιεύματά του στον Τύπο, αυτά που προέκυψαν ως προσκεκλημένου της Μεγάλης Βρετανίας το 1939».
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συγγραφέας του βιβλίου «Ο Νίκος Καζαντζάκης και η πολιτική μέσα από δημοσιογραφικά και ταξιδιωτικά του κείμενα», απέρριψε την άποψη ότι ο Καζαντζάκης έκανε δημοσιογραφία από ανάγκη: «Δεν είχε βιοποριστικό κίνητρο. Ήταν ένας διανοούμενος παρών στον δημόσιο χώρο, που σχολίαζε και κατέγραφε τις πολιτικές εξελίξεις της εποχής του» τόνισε, ενώ σημείωσε ότι η πολιτική του ματιά, όπως αποδεικνύεται στα γραπτά του, δεν ήταν μια ουδέτερη παρατήρηση· ήταν ένας στοχασμός πάνω στις συγκρούσεις, τις ιδεολογίες και τις κοινωνίες της Ευρώπης του Μεσοπολέμου».
Μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες θέσεις του συγγραφέα, είναι η σύνδεση ανάμεσα στη δημοσιογραφική και τη λογοτεχνική παραγωγή του Ν. Καζαντζάκη, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το μυθιστόρημα «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται».
«Το έργο αρχίζει να γράφεται τον Ιούλιο του 1948, την κρίσιμη χρονιά του ελληνικού εμφύλιου πολέμου. Κυρίαρχο θεματικό στοιχείο στο μυθιστόρημα αποτελεί το επίκαιρο την εποχή εκείνη πολιτικό ζήτημα, που αφορά στη δολοφονία ενός εκπροσώπου της Τέχνης για ιδεολογικούς και πολιτικούς λόγους. Ήταν ο Ν. Καζαντζάκης αυτός που στις 11 Ιανουαρίου 1937 είχε σπεύσει και με το μνημειώδες άρθρο του «Φρειδερίκος Γκαρθία Λόρκα. Ο Ισπανός ποιητής που σκοτώθηκε» έκανε στο ελληνικό κοινό γνωστή από τις στήλες της «Καθημερινής» τη δολοφονία του Λόρκα. Ήταν ο ίδιος που νωρίτερα, το 1933, φιλοξενούμενος στη Μαδρίτη από την ισπανική κυβέρνηση, είχε πάρει την πρωτοβουλία και έκανε γνωστό το έργο του Λόρκα στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Έντεκα χρόνια αργότερα, το 1948, η προβληματική του ζητήματος που αφορά Στην «εκτέλεση του ποιητή» για πολιτικούς λόγους, βρήκε στο μυθιστόρημα «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» την ιδανική ανάπτυξή της από κοινωνική και λογοτεχνική άποψη».
Για το λόγο αυτό ο συγγραφέας του βιβλίου, υποστηρίζει πως τα δημοσιογραφικά κείμενα του Ν.Καζαντζάκη δεν είναι περιφερειακά, αλλά αντιθέτως, αποκαλύπτουν τις ιστορικές και πολιτικές εμπειρίες που διαμόρφωσαν το ώριμο έργο του συγγραφέα.
«Ιδιαίτερος λόγος στο βιβλίο γίνεται ακόμη, για την επίσημη πρόσκληση που δέχθηκε ο Καζαντζάκης τον Ιανουάριο του 1946 από την κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας να επισκεφθεί εκ νέου τη χώρα. Και προσκομίζονται τα σχετικά στοιχεία για τον λόγο που στις 28 Σεπτεμβρίου 1946 αναγκάστηκε ο Έλληνας συγγραφέας να εγκαταλείψει το βρετανικό έδαφος ως ανεπιθύμητο πρόσωπο. Κατέφυγε στη Γαλλία και δεν μπόρεσε να επιστρέψει ποτέ πια στη χώρα του, όταν οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν του ανανέωσαν το διαβατήριο παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες που κατέβαλε».
Στόχος του κ. Δημάδη, είναι το βιβλίο να συμβάλει στην ανανέωση της συζήτησης και όχι απλά να «φωτίσει» τον δημοσιογράφο Ν.Καζαντζάκη. Να φέρει ξανά στο προσκήνιο τον διανοούμενο που παρακολούθησε τα μεγάλα πολιτικά γεγονότα της εποχής του και έκανε παρέμβαση με κρίση, βάθος και οξυδέρκεια. «Μέσα από τα δημοσιογραφικά και ταξιδιωτικά του κείμενα, ο αναγνώστης ανακαλύπτει έναν Καζαντζάκη πιο επίκαιρο από ποτέ» κατέληξε ο συγγραφέας του βιβλίου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
