Δημήτρης Π. Κρανιώτης: «Άλλαξε ο τρόπος, όχι όμως η ανάγκη να μετατρέπω τη ζωή σε ποίηση»

Οι σύγχρονοι Έλληνες ποιητές, παλαιότεροι κι νεότεροι, συνεισφέρουν με φρέσκιες προσεγγίσεις, μεταφράσεις και συμμετοχές σε διεθνή φεστιβάλ ποίησης, ενώ ταυτόχρονα φέρουν το ιδιαίτερο στίγμα της ελληνικής γλώσσας και ευαισθησίας, δείχνοντας ότι η ελληνική ποίηση δεν είναι μόνο ζωντανή, αλλά και ικανή να συνομιλεί ισότιμα με παγκόσμιες τάσεις

Συνέντευξη στον Λάμπρο Αναγνωστόπουλο

Ο Δημήτρης Π. Κρανιώτης ζει στη Λάρισα και εργάζεται ως ιατρός, ειδικός παθολόγος. Έχει εκδώσει έντεκα ποιητικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με πιο πρόσφατη τη συλλογή «Ρυτίδες στον καφέ», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Κέδρος» και πρόκειται να παρουσιαστεί στη Λάρισα, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στις 18 Δεκεμβρίου, στις 19:00. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, ενώ έχει συμμετάσχει σε πολλά Διεθνή Φεστιβάλ Ποίησης στο εξωτερικό. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο ποιητής φωτίζει τις «αθέατες χαρακιές» που αφήνει ο χρόνος στην καθημερινότητα και εξηγεί πώς η ιατρική εμπειρία τροφοδοτεί την ποιητική του ματιά. Ακόμη, μιλά για τη μεταμόρφωση της φωνής του, για τη σιωπή ως δημιουργική ύλη και για τη θέση της ελληνικής ποίησης στο σύγχρονο παγκόσμιο τοπίο.

Αναλυτικά η συνέντευξη:

«Ρυτίδες στον καφέ». Ποιο ήταν το ερέθισμα για τη δημιουργία αυτής της συλλογής;

Το ερέθισμα για τη δημιουργία της τελευταίας ποιητικής συλλογής μου «Ρυτίδες στον καφέ» ήταν η ανάγκη να φωτίσω τις μικρές, συχνά αθέατες χαρακιές που αφήνει ο χρόνος πάνω στην καθημερινότητά μας. Οι «ρυτίδες» της συλλογής είναι οι ανεπαίσθητες αλλοιώσεις των στιγμών, οι χειρονομίες που μένουν μετέωρες, οι λέξεις που δεν ειπώθηκαν, οι σιωπές που πολλές φορές έχουν μεγαλύτερο βάρος από τις φωνές.

Η απλή καθημερινή στιγμή του καφέ έγινε για μένα ένας καθρέφτης παρατήρησης: μια ευκαιρία να δω πώς η μνήμη, η φθορά, η τρυφερότητα και η απώλεια αφήνουν τα σημάδια τους πάνω μας. Από αυτές τις στιγμές της τελευταίας πενταετίας, στην οποία άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα η πανδημία του κορωνοϊού, γεννήθηκαν τα ποιήματα της συλλογής: από τη συνάντηση του εφήμερου με το διαχρονικό, του προσωπικού με το καθολικό, της καθημερινής στιγμής με την ποιητική της αντανάκλαση.

Ως ιατρός-παθολόγος, πόσο σας επηρεάζει η καθημερινή επαφή με τον άνθρωπο, την ευαλωτότητα και την ανθρώπινη ιστορία στη γραφή σας;

Η ιατρική είναι μια καθημερινή συνάντηση με τον άνθρωπο στο πιο ευάλωτο σημείο του. Στο ιατρείο συναντώ ιστορίες φόβου, ελπίδας, αντοχής, απώλειας – στιγμές που, αναπόφευκτα, αφήνουν ίχνη μέσα μου. Αυτή η συνεχής επαφή με το ανθρώπινο βίωμα μου έχει μάθει να διαβάζω όχι μόνο τα συμπτώματα, αλλά και τις σιωπές, τα βλέμματα, τις μικρές λεπτομέρειες που λένε συχνά περισσότερα από τα λόγια.

Όλα αυτά μεταφέρονται στη γραφή μου. Η ποίηση γίνεται ένας άλλος τρόπος να επεξεργαστώ όσα βιώνω ως γιατρός, μια προσπάθεια να δώσω χώρο και φωνή σε ό,τι τις περισσότερες φορές μένει ανομολόγητο. Η ιατρική μου διδάσκει να ακούω ιστορίες και η ποίηση να τις μεταμορφώνω σε λόγο. Η ιατρική με γειώνει στον ρεαλισμό, η ποίηση μου επιτρέπει να αγγίξω το άρρητο, και τα δύο, μαζί, μου ανοίγουν δρόμους προς μια βαθύτερη κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης.

Πόσο διαφορετικός είναι ο Κρανιώτης του “Ίχνη” (1985) από τον Κρανιώτη του “Ρυτίδες στον καφέ” (2024);

Ο Κρανιώτης που έγραψε τα Ίχνη στα 18 του ήταν ένας νέος άνθρωπος που ανακάλυπτε τον κόσμο και έψαχνε δρόμους στην έκφρασή του, αναζητούσε τη φωνή του. Η ποίηση τότε ήταν για μένα μια παρόρμηση, ένας αυθόρμητος τρόπος να αποτυπώσω όσα δεν μπορούσα ακόμη να κατανοήσω πλήρως. Υπήρχε η αθωότητα και η αμεσότητα της ηλικίας, που προερχόταν από την πρώτη συνάντησή μου με τη ζωή, με τον χρόνο, με τα συναισθήματα.

Στη συλλογή “Ρυτίδες στον καφέ”, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος, κουβαλώ την εμπειρία μιας ποιητικής διαδρομής 40 χρόνων. Η ματιά μου έχει καταλαγιάσει, δεν γράφω για να ανακαλύψω, αλλά για να κατανοήσω πιο βαθιά. Ο χρόνος δεν είναι πια μια αφηρημένη έννοια, αλλά ένας συνομιλητής. Η ποίηση μου έχει γίνει πιο στοχαστική, πιο συγκρατημένη, πιο εστιασμένη στην ουσία και στο ανεπαίσθητο. Άλλαξε ο τρόπος, όχι όμως η ανάγκη να μετατρέπω τη ζωή σε ποίηση.

Πώς βλέπετε σήμερα την παγκόσμια ποιητική κοινότητα και τη θέση της ελληνικής ποίησης μέσα σε αυτήν;

Η παγκόσμια ποιητική κοινότητα είναι σήμερα ανοιχτή, πολυπολιτισμική και συνδεδεμένη μέσω ψηφιακών μέσων, κάτι που δίνει τη δυνατότητα σε νέες φωνές να ακουστούν και να αλληλοεπιδράσουν. Χάρη στην τεχνολογία, στη μετάφραση και στη συνεργασία ανάμεσα σε δημιουργούς από διαφορετικές χώρες, η ποίηση ταξιδεύει γρηγορότερα και φτάνει σε αναγνώστες που πριν θα ήταν αδύνατον να την προσεγγίσουν. Παράλληλα, βλέπουμε μια έντονη ανάγκη για ποιητικό λόγο. Σε έναν κόσμο γεμάτο ταχύτητα και αστάθεια, η ποίηση προσφέρει στοχασμό και μια ουσιαστική ανθρώπινη επαφή.

Μέσα σε αυτό το διεθνές τοπίο, η ελληνική ποίηση εξακολουθεί να κατέχει σταθερά προνομιακή θέση. Κουβαλά μια μακραίωνη παράδοση, αλλά παραμένει ζωντανή, σύγχρονη και τολμηρή. Οι σύγχρονοι Έλληνες ποιητές, παλαιότεροι κι νεότεροι, συνεισφέρουν με φρέσκιες προσεγγίσεις, μεταφράσεις και συμμετοχές σε διεθνή φεστιβάλ ποίησης, ενώ ταυτόχρονα φέρουν το ιδιαίτερο στίγμα της ελληνικής γλώσσας και ευαισθησίας, δείχνοντας ότι η ελληνική ποίηση δεν είναι μόνο ζωντανή, αλλά και ικανή να συνομιλεί ισότιμα με παγκόσμιες τάσεις.

Πιστεύω ότι η ελληνική ποίηση συμμετέχει ενεργά και δημιουργικά στον παγκόσμιο ποιητικό διάλογο κι έχει τη δυνατότητα να ακουστεί, να αγγίξει και να εμπνεύσει πέρα από σύνορα.