Ο αστερισμός Οφιούχος (+ βίντεο)

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα

Ο Οφιούχος [Λατινικά Ophiuchus, συντομ.: Oph] είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς της Διεθνούς Αστρον. Ένωσης, που σημειώθηκε πρώτη φορά από τον Πτολεμαίο. Από τους 13 ζωδιακούς αστερισμούς (αστερισμοί που περιλαμβάνουν τον Ήλιο στη διάρκεια του έτους), ο Οφιούχος είναι ο μόνος που δεν λογίζεται ως αστρολογικό ζώδιο. [Ένας ακόμη λόγος, από τους δεκάδες, που αποδεικνύουν την Αστρολογία μια γνήσια ψευδοεπιστήμη.] Είναι ορατός σε γεωγραφικό πλάτος από 59° Βόρεια έως 75°Νότια. Η έκτασή του στον ουράνιο θόλο είναι 948,3 τετ. μοίρες [11ος μεγαλύτερος αστερισμός].

Ο Οφιούχος απεικονίζεται ως ένας άνθρωπος που στηρίζει ένα Φίδι (τον αστερισμό του Όφεως). Η παρεμβολή του σώματός του διαιρεί το φίδι σε δυο μέρη, το Serpens Caput και το Serpens Cauda, που ωστόσο θεωρούνται ενιαίος αστερισμός.

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Ο αστερισμός περιλαμβάνει 174 ορατά άστρα [≤ 6,5]. Οι φωτεινότεροι αστέρες του Οφιούχου είναι μεταξύ άλλων ο α Οφιούχου, που ονομάζεται Rasalhague (Ρας Αλχάγκ) που βρίσκεται στην κεφαλή του σχήματος, και ο λ Οφιούχου, τριπλός αστέρας, στον αγκώνα του. Ο RS Οφιούχου ανήκει σε μια παράξενη κατηγορία που ονομάζεται επαναληπτικοί καινοφανείς, των οποίων η φωτεινότητα αυξάνεται κατά ακανόνιστα διαστήματα, κατά εκατοντάδες μάλιστα φορές εντός μόλις μερικών ημερών.

Ο Αστέρας Barnard, ένας από τους πλησιέστερους αστέρες προς το Ηλιακό Σύστημα (πιο μακριά μόνο από το σύστημα των αστέρων Άλφα Κενταύρου) είναι στον Οφιούχο (βρίσκεται στ’ αριστερά του β και ακριβώς πάνω από τον ν). Ο Οφιούχος περιλαμβάνει ορισμένα σμήνη αστέρων, όπως τα IC4665, NGC6633, M9, M10, M12, M14, M19, M62 και M107, όπως και το νεφέλωμα IC 4603-4604. Το Μεσιέ 10 (γνωστό και ως M10 και NGC 6254) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε απόσταση περίπου 14.000 ετών φωτός. Είναι ένα από τα λαμπρότερα σφαιρωτά σμήνη στον πλούσιο αστερισμό του Οφιούχου. Έχει διάμετρο περίπου 83 έτη φωτός. Σε αυτό έχουν εντοπιστεί 3 ή 4 μεταβλητοί αστέρες. Αυτό το σμήνος ολοκληρώνει μία περιστροφή γύρω από το Γαλαξία κάθε 140 εκατομμύρια χρόνια και περνάει το επίπεδο του γαλαξιακού δίσκου κάθε 53 εκατομμύρια χρόνια. Το Μεσιέ 10 ανακαλύφθηκε από τον Σαρλ Μεσιέ [29/5/1764].