Του Ηρακλή Τσιάμαλου
Η ειρηνική διαδήλωση του ΕΑΜ στις 3 Δεκεμβρίου 1944 στο Σύνταγμα βάφτηκε με αίμα: δεκάδες νεκροί από τα πυρά της αστυνομίας. Ήταν το σημείο χωρίς επιστροφή. Είχε προηγηθεί η διαταγή μονομερούς αφοπλισμού του ΕΛΑΣ όπως και η άρνηση δίωξης των συνεργατών των ναζί. Τα μέλη του ΕΑΜ παραιτήθηκαν από την κυβέρνηση ενότητας.
Ποιοι και γιατί έδωσαν διαταγή στην αστυνομία να πυροβολεί στο ψαχνό; Παραμένει άγνωστο. Το τρένο του διχασμού ξεκίνησε να κυλάει στις ράγες του. Γιατί οι ηγέτες του ΕΑΜ ΕΛΑΣ δεν προσπάθησαν να σταματήσουν την πορεία προς την καταστροφή και αφέθηκαν σε αυταπάτες και σε ασκήσεις επαναστατικής γυμναστικής ; Προφανώς αγνοούσαν ότι στη διάσκεψη της Μόσχας τον Οκτώβριο του 1944 ο κόσμος είχε μοιραστεί. . Όπως εξιστορεί ο Τσόρτσιλ στα απομνημονεύματα του, για την Ελλάδα συμφωνήθηκε ότι θα είναι στη σφαίρα της αγγλικής επιρροής σε αναλογία 90:10.
Τον Δεκέμβρη του 1944, μόλις δύο μήνες μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τη γερμανική Κατοχή, η Αθήνα μετατράπηκε σε πεδίο μάχης. Από τη μια πλευρά, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας με τη στήριξη των Βρετανών. Από την άλλη, το ΕΑΜ και ο στρατός του, ο ΕΛΑΣ, που ένιωθαν προδομένοι και αποκλεισμένοι από τη μελλοντική διακυβέρνηση της χώρας, παρόλο που ήταν η κύρια δύναμη αντίστασης κατά των στρατευμάτων κατοχής.
Οι μάχες των “Δεκεμβριανών” κράτησαν 33 ημέρες και ήταν ο προθάλαμος του Εμφυλίου που σφράγισε τη μεταπολεμική ζωή της Ελλάδας.
Η κυβερνητική και βρετανική οπτική : Μάχη για τη νομιμότητα
Για πολλά μέλη της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου και κυρίως για τους Βρετανούς συμμάχους, τα γεγονότα του Δεκέμβρη δεν ήταν παρά μια οργανωμένη απόπειρα του ΕΑΜ–ΕΛΑΣ να καταλάβει την εξουσία με τη βία.
Η Ελλάδα, μετά την απελευθέρωση, έπρεπε να σταθεροποιηθεί και να πορευτεί προς τις εκλογές και τη συνταγματική τάξη. Η παρουσία των βρετανικών στρατευμάτων θεωρήθηκε εγγύηση για την αποτροπή του “κομμουνιστικού κινδύνου».
Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, ήρθε στην Αθήνα για να επιβλέψει προσωπικά την επιχείρηση. “Πολεμούμε για τον πολιτισμό ενάντια στην αναρχία”, έλεγαν οι τότε οι βρετανικές ανακοινώσεις. Για την κυβέρνηση και τους Συμμάχους, τα Δεκεμβριανά ήταν μια αναγκαστική μάχη για τη διατήρηση της δημοκρατίας.
Η άποψη του ΕΑΜ–ΕΛΑΣ :Προδομένοι από τους συμμάχους
Στον αντίποδα, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ πίστευαν ότι ο Δεκέμβρης δεν ήταν εξέγερση, αλλά μια αναγκαστική άμυνα απέναντι στην ξένη επιβολή.
Οι αγωνιστές που είχαν πολεμήσει στα βουνά κατά των Γερμανών, τώρα έβλεπαν τους Άγγλους συμμάχους να στηρίζουν την επιστροφή της μοναρχίας και των παλιών πολιτικών δυνάμεων.
Το αίτημα για αφοπλισμό του ΕΛΑΣ θεωρήθηκε προδοσία. Γιατί να παραδώσουν τα όπλα τους, όταν οι φιλοβασιλικές δυνάμεις και πρώην συνεργάτες των κατακτητών παρέμεναν άθικτοι;
Δύο Ελλάδες, ένα τραύμα
Σύγχρονοι ιστορικοί βλέπουν σήμερα τα Δεκεμβριανά ως μια τραγική σύγκρουση δύο διαφορετικών οραμάτων για τη μεταπολεμική Ελλάδα. Από τη μια πλευρά, το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο που δε δίστασε να ζητήσει τη βοήθεια των Άγγλων και οργανώσεων που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς. Από την άλλη, το λαϊκό–σοσιαλιστικό όραμα που γεννήθηκε μέσα στην Κατοχή.
Οι κοινωνικές ανισότητες, η φτώχεια, οι πληγές του πολέμου και οι ξένες επεμβάσεις μαζί με αυτή την απίστευτη εθνική ροπή που έχουμε προς το διχασμό, οδήγησαν στη σύγκρουση. Ο Δεκέμβρης του ’44 υπήρξε το προοίμιο του Εμφυλίου που ακολούθησε, αφήνοντας πίσω του χιλιάδες νεκρούς και ένα βαθύ πολιτικό χάσμα.
Οφείλουμε να σταθούμε σε δύο σημαντικά σημεία:
Πρώτον, οι ηγέτες της κυβερνητικής πλειοψηφίας , πολλοί από τους οποίους κατά τη διάρκεια της Κατοχής ήταν απόντες, χαρακτήρισαν πολύ εύκολα τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης απειλή για την δημοκρατία. Προκάλεσαν το κοινό αίσθημα είτε με την ουδετερότητα είτε με την εύνοια που έδειξαν έναντι όσων συνεργάστηκαν με τους Ναζί. Αντί να πάνε σε μια συμφωνία μέσα από υποχωρήσεις, κάλεσαν ένα ξένο στρατό. Τι θα γίνονταν αν στρατοί από άλλες χώρες προσκαλούνταν από τον ΕΛΑΣ να πολεμήσουν εναντίον των Βρετανών; Αν ο Στάλιν δε τηρούσε τη συμφωνία; Ίσως σήμερα να είχαμε Βόρεια και Νότια Ελλάδα. Ας δούμε τι έγινε στην Κορέα, στο Βιετνάμ , στην πρώην Γιουγκοσλαβία και όπου αλλού έδρασαν ξένες δυνάμεις.
Δεύτερον, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ μπήκαν σε ένα πόλεμο που ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. Χωρίς αεροπορία, πυροβολικό, άρματα μάχης. Χωρίς κεντρικό σχέδιο. Το ΕΑΜ θα μπορούσε να ελέγξει πολιτικά την χώρα, μόλις δημιουργήθηκε το κενό εξουσίας με την αποχώρηση των Γερμανών. Δεν το έκανε. Στη συνέχεια προτίμησε την αποχώρηση από την κυβέρνηση ενότητας . Αργότερα την αποχή από τις εκλογές. Μια τραγική ακολουθία λαθών πολλά από τα οποία αναγνωρίζονται από τη σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ. « Ήταν βλακεία των Ελλήνων κομμουνιστών που σύρθηκαν στα Δεκεμβριανά», δήλωνε τον Ιανουάριο του 1945 ο Στάλιν στον ηγέτη του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος και της Γ’ Διεθνούς Γκιόργκι Δημητρόφ, όπως προκύπτει από τη δημοσίευση του απόρρητου ημερολογίου του τελευταίου.
Η συνέχεια, μετά το τέλος του πολέμου, ήταν επίσης καταστροφική για την μεταπολεμική ελληνική κοινωνία. Δεκάδες χιλιάδες απλοί ιδεολόγοι, άνθρωποι της Αριστεράς στιγματισμένοι από το επίσημο κράτος και τις παρακρατικές του δυνάμεις, είτε έφυγαν από τη χώρα είτε παρέμειναν ως πολίτες β’ κατηγορίας.
Οι ευθύνες για τα Δεκεμβριανά βαραίνουν τις ηγεσίες και των δυο πλευρών που δεν έβαλαν ως πρώτη προτεραιότητα την ανοικοδόμηση της χώρας. Προτίμησαν το ξεκαθάρισμα λογαριασμών που είχαν ανοιχτεί στα χρόνια της Αντίστασης.
Σήμερα, τα τραύματα έχουν επουλωθεί σε μεγάλο βαθμό. Ας δούμε τα Δεκεμβριανά ως μια ευκαιρία για αναστοχασμό. Υπάρχουν μπροστά μας δυο επιλογές: Στην πρώτη, βλέπουμε τους πολιτικούς μας αντιπάλους ως συμπατριώτες και συνεπιβάτες του πλοίου που λέγεται Ελλάδα, αποφεύγοντας τις τοξικές επιθέσεις που οδηγούν σε νέους διχασμούς. Στη δεύτερη, επενδύουμε σε προσωπικές επιθέσεις και φόβους, βάζοντας ως ύψιστη προτεραιότητα τον εκμηδενισμό του αντιπάλου. Ποιο δρόμο θέλουμε ως χώρα;
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
