Γράφει ο Μπαλντούνης Ευάγγελος
Kαθηγητής φιλόλογος – συγγραφέας – ιστορικός ερευνητής
Οι Κένταυροι είναι πλάσματα της μυθολογίας μας, που απεικονίζονται με ανθρώπινο το άνω τμήμα του σώματος και αλογίσιο το κάτω.
ΤΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΟΥΝ: Ο μύθος τούς τοποθετεί στη Θεσσαλία, τον κατεξοχή τόπο εκτροφής αλόγων και μεγάλων κοπαδιών. Επίσης γη με πλούσια στοιχεία μετεωρολογικής παρατήρησης, καθόσον οι Κένταυροι αποτελούσαν ιδεατή αποτύπωση των έντονων καιρικών φαινομένων. Πρόκειται για υβριδικά ημιανθρώπινα επινοήματα, που ίσως να συμβολίζουν τις εισβολές των αρνητικών όψεων της φύσης στον κόσμο των Ελλήνων.
ΤΟ ΤΑΜΠΕΡΑΜΕΝΤΟ ΤΟΥΣ: Τυπική περιγραφή των Κενταύρων είναι εκείνη που τους δείχνει να επιτίθενται στους Λαπίθες, εμπλεκόμενοι σε πράξεις βιασμών και λεηλασιών. Ως ιδιοσυγκρασίες δεν ήταν αρκετά ισορροπημένοι και παρουσιάζονται σαν είδη πρωτόγονα με ζωώδη ένστικτα. Μια εξήγηση για το όνομα «Κένταυρος»: κεντώ + ταύρος (οι ιππείς που οδηγούν βοοειδή με την βουκέντρα)…
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥΣ: Ο Ιξίων (βασιλιάς Θεσσαλίας) ερωτοτρόπησε με την Ήρα. Τότε ο Δίας σχημάτισε ένα είδωλο της Ήρας από σύννεφα, ο Ιξίων ενώθηκε μ’ αυτήν την «Νεφέλη» και γέννησε τον Κένταυρο. Αυτός ο Κένταυρος από την ένωσή του με άλογα του Πηλίου, απέκτησε τέκνα που έμοιαζαν με άλογα από τη μέση και κάτω και με ανθρώπους από τη μέση και πάνω…
ΚΕΝΤΑΥΡΟΙ ΕΥΓΕΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ: Ωστόσο άλλοι Κένταυροι έχουν διαφορετικούς γονείς και δεν διακρίνονται για τον άγριο χαρακτήρα των ομογενών τους (πχ ο σοφός κένταυρος Χείρων, που είναι γιος του Κρόνου και της νύμφης Φιλύρας). Είναι αγαθοί, φιλόξενοι και φιλάνθρωποι. Δεν εμπλέκονται σε βιαιότητες και σε ιστορίες λαγνείας. Οι υπόλοιποι είναι άγριοι, ωμοφάγοι, επιρρεπείς στο κρασί και τη λαγνεία, κάτι που εκδηλώνεται με επιθέσεις σε γυναίκες (πχ ο κένταυρος Νέσσος που επιχείρησε να απαγάγει τη Δηιάνειρα, τη γυναίκα του Ηρακλή). Ο Όμηρος τους περιγράφει ως δασύτριχους, που κατοικούσαν στα θεσσαλικά όρη έως την εποχή που νικήθηκαν στην περίφημη «Κενταυρομαχία».
Η ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΛΑΠΙΘΏΝ : Οι Λαπίθες συνιστούσαν μυθολογικά όντα στο χώρο της Θεσσαλίας, έχοντας εξολοκλήρου ανθρώπινη μορφή. Ζούσαν σε γειτονική με τους Κενταύρους περιοχή. Γενάρχης τους φαίνεται ο Λαπίθης (στο κέντρο της Λάρισας υπάρχει η οδός Λαπιθών). Ήταν γιος του Απόλλωνος + Στίλβης, κόρης του Πηνειού ποταμού. Η εκτίμηση των αρχαίων προς τους Λαπίθες εμφανίζεται μάλλον μεγάλη. Επιφανείς ήρωες συνδέθηκαν μ’ αυτούς, όπως πχ ο Θησέας που τους βοήθησε στη μάχη κατά των Κενταύρων. Τους θεωρούσαν γενναίους πολεμιστές, ενάρετους και φιλόξενους, σε αντίθεση με τους Κενταύρους.
Η ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΛΑΠΙΘΏΝ: Οι Λαπίθες θεωρούνται ως ένας αρχαίος πραγματικός λαός, πολεμικός και ανδρειωμένος, που αφού εξεδίωξαν τους Περραιβούς από την Θεσσαλία, εγκαταστάθηκαν στην πεδιάδα δίπλα στον Πηνειό. Ο Όμηρος αναφέρει τους Λαπίθες ως λαό της Θεσσαλίας που διέμενε στην πεδινή περιοχή της, με κύριες πόλεις την Άργισσα (περιοχή Τυρνάβου), Γυρτώνη, Ολοσσώνα (σημερ. Ελασσόνα)….
ΟΝΟΜΑΤΑ ΛΑΠΙΘΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ: α) ΙΞΙΩΝ. Παντρεύτηκε την Δία, κόρη του βασιλιά της Φωκίδας Δηΐονα. Ο Ιξίων, έταξε στον πατέρα της πολλά δώρα για να την νυμφευτεί. Μετά τον γάμο, ο Δηΐονας ζήτησε τα δώρα που του είχε τάξει ο Ιξίων. Αυτός αρνήθηκε. .Ο πεθερός σε αντίποινα του έκλεψε μερικά άλογα… Για να δοθεί δήθεν ένα τέλος στον καυγά τους, ο Ιξίων τον κάλεσε σε τραπέζι συμφιλίωσης. Σε κάποια στιγμή όμως τον έριξε στην μεγάλη φωτιά που έκαιγε στο παλάτι (γι’ αυτό στα Τάρταρα ο Ιξίων καταδικάστηκε να είναι δεμένος με φίδια σ’ έναν τροχό, πάνω από μια φωτιά). β) ΠΕΙΡΙΘΟΥΣ. Ήταν γιος του Ιξίωνος. Πήρε ως σύζυγο την κόρη του βασιλιά του Άργους, Ιπποδάμεια… γ) ΙΨΕΑΣ. Αδελφός της Στίλβης, άρα γιος του Πηνειού ποταμού και της Κρέουσας… δ) ΜΟΨΟΣ. Επώνυμος ήρωας του Μοψίου, μικρής αρχαίας πόλης στους πρόποδες της Όσσας.
~ Μεταξύ Κενταύρων και Λαπιθών εκδηλώθηκε μια βίαιη σύγκρουση, η γνωστή «ΚΕΝΤΑΥΡΟΜΑΧΙΑ».
Η ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ και ΛΑΠΙΘΏΝ: Είναι η 4η στη σειρά μεγάλη μάχη πλασμάτων της μυθολογίας μας (Ουρανομαχία – Τιτανομαχία – Γιγαντομαχία – Κενταυρομαχία). Πρόκειται για την βίαιη σύρραξη μεταξύ των Κενταύρων και των Λαπιθών. Στη Θεσσαλία ζούσαν και οι δύο σε γειτονικές περιοχές. Άξεστοι, αγροίκοι, βάρβαροι και απολίτιστοι οι πρώτοι, ενάρετοι, έντιμοι, ηθικοί, εγκάρδιοι και φιλόξενοι οι δεύτεροι. Η σύγκρουση ξεκίνησε εξαιτίας ενός ανήθικου γαμήλιου περιστατικού….
Η ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΠΛΟΚΗΣ: Παντρευόταν στη Λάρισα ο γιος του Λαπίθου βασιλιά Ιξίωνος, ο Πειρίθους, με την κόρη του βασιλιά του Άργους Ιπποδάμεια. Οι Κένταυροι ήταν προσκεκλημένοι. Στη διάρκεια όμως του γαμήλιου γεύματος, ήπιαν πολύ κρασί και μέθυσαν. Προσπάθησαν να βιάσουν τις γυναίκες των οικοδεσποτών τους, παραβαίνοντας όλους τους νόμους της φιλοξενίας. Ο πιο άγριος Κένταυρος και ένας από τους ηγέτες τους, ο Ευρυτίων, άρπαξε τη νύφη από τα μαλλιά. Οι άλλοι επιτέθηκαν στις κοπέλες της συνοδείας της νύφης. Ξέσπασε έτσι η συμπλοκή. Χρησιμοποιήθηκαν αρχικά ως όπλα τα σκεύη του γαμήλιου συμποσίου: κρατήρες, υδρίες, κύλικες…
Η ΕΚΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗΣ: Καλεσμένοι του γαμπρού ήταν ήρωες από όλη την Ελλάδα (Θησέας, Νέστορας…). Ο Θησέας με τον γαμπρό υπερασπίστηκαν τη νύφη, κόβοντας τη μύτη και τ’ αυτιά του επίδοξου βιαστή. Άλλοι Κένταυροι χρησιμοποίησαν διάφορα μέσα: οπλίστηκαν με βράχους και κορμούς δέντρων και όρμησαν κατά των Λαπιθών. Σ’ αυτόν τον δυσχερή και επίπονο αγώνα, τελικά οι Λαπίθες νίκησαν. Σκότωσαν πάρα πολλούς Κενταύρους και τους υπόλοιπους τους κυνήγησαν και τους έδιωξαν από τη Θεσσαλία…
ΠΟΥ ΚΑΤΕΦΥΓΑΝ: Βρήκαν καταφύγιο στην Ηλεία και κατέλαβαν την Φολόη (περιοχή δασώδη). Από εκεί λήστευαν και φόνευαν τους διερχόμενους και τους κατοίκους της χώρας. Τρομαγμένοι οι γηγενείς, που πρώτη φορά έβλεπαν από μακριά άλογα με τους αναβάτες τους να χάνονται στο δάσος, τους απεικόνιζαν στη φαντασία τους σαν τέρατα με αλογίσιο σώμα….
~ Η «Κενταυρομαχία» ήταν από τα αγαπητά θέματα των καλλιτεχνών της αρχαιότητας. Ο ίδιος ο Φειδίας την απαθανάτισε σε γλυπτά του Παρθενώνος και στο δυτικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία…
ΤΙ ΕΞΕΦΡΑΖΕ Η ΕΠΙΝΌΗΣΉ ΤΟΥΣ: Οι Κένταυροι είναι ένα ιδεατό και φανταστικό κατασκεύασμα του ανθρώπινου νου. Ίσως να είναι αποτέλεσμα της ανάγκης που έχει η ανθρώπινη φύση να κατασκευάζει όχι μόνο τους ήρωές της, αλλά και τους δαίμονές της… Ας τα δούμε όλα σαν ένα μέρος της μεταφυσικής κληρονομιάς της Ελλάδος…..
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
