«Η δημοσιονομική αυτονομία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα είναι η πιο αδύναμη στην Ευρώπη – Η ελεύθερη άσκηση των καθηκόντων των Δημάρχων παρεμποδίζεται από νομοθεσία που επιτρέπει την εύκολη άσκηση διώξεων εναντίον τους»
Στις 6 έως 8 Νοεμβρίου 2025 διενεργήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το ετήσιο τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Το Συνέδριο αυτό είναι το δεύτερο της παρούσας δημοτικής περιόδου, με το πρώτο συνέδριο να έχει υλοποιηθεί τον Νοέμβριο του 2024 στην Ρόδο. Παρακολουθώ τα συνέδρια της ΚΕΔΕ από το 2006 όταν εκλέχθηκα για πρώτη φορά στο Δημοτικό Συμβούλιο. Μέχρι το 2014 παρακολουθούσα σαν απλός παρατηρητής και από το 2014 έως και σήμερα σαν τακτικό μέλος της Γενικής Συνέλευσης της ΚΕΔΕ. Μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι το συνέδριο της Αλεξανδρούπολης ήταν πολύ διαφορετικό από όλα τα συνέδρια που έχω παρακολουθήσει (πάνω από 15 συνέδρια τα 17 χρόνια).
Το λέω αυτό έχοντας πλήρη γνώση ότι σε αυτό το διάστημα έχουν περάσει πολύ σημαντικά συνέδρια και ειδικά την εποχή όπου ετοιμάζονταν ο πολύ σημαντικός νόμος του Καλλικράτη (πριν το 2010) ή την εποχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Το διαφορετικό στο φετινό συνέδριο ήταν η πολύ μεγάλη συμμετοχή που υπήρχε, αλλά κυρίως το γεγονός ότι όλες τις ώρες και τις τρεις ημέρες, υπήρχαν πολλοί συμμετέχοντες σε όλες τις συνεδρίες!
Νομίζω ότι το μεγάλο ενδιαφέρον για το συνέδριο αυτό προέρχεται από τα τεράστια προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν όλοι οι δήμοι στην Ελλάδα. Θα πει κάποιος ότι πάντα στα συνέδρια τα ΚΕΔΕ όλοι μιλούσαν για προβλήματα. Η διαφορά σε αυτό το συνέδριο ήταν ότι όλοι οι ομιλητές μίλησαν για μια τεράστια κρίση στους δήμους και γενικά στη τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία απειλεί με θεσμική υποβάθμιση όλους του δήμους. Μιλάμε για μια υποβάθμιση η οποία ισοδυναμεί με κατάργηση των δήμων σαν αυτοδιοικητικών μονάδων και την μετατροπή τους σε απλά παραρτήματα της κεντρικής διοίκησης.
Παρακολούθησα όλες τις συνεδρίες και ειλικρινά δεν υπήρξε ούτε ένας ομιλητής ο οποίος να διατύπωσε μια διαφορετική άποψη. Όλοι επικαλέσθηκαν και συμφώνησαν με την έκθεση του Κογκρέσου του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα, η οποία επιβεβαιώνει την αυξανόμενη απόκλιση της χώρας μας από την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Συγκεκριμένα λέει: «Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα συγκεντρωτική, με περιορισμένες εξουσίες στις τοπικές αρχές. Συγκεκριμένα: ● Οι Δήμοι δεν έχουν εξουσία έκδοσης δεσμευτικών τοπικών κανονισμών, παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις. ● Οι περισσότερες τοπικές αρχές αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις προσωπικού, μειώνοντας την επιχειρησιακή τους ικανότητα. ● Οι οικονομικοί τους πόροι δεν είναι ανάλογοι των αρμοδιοτήτων τους. ● Η δημοσιονομική αυτονομία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα είναι η πιο αδύναμη στην Ευρώπη. ● Η ελεύθερη άσκηση των καθηκόντων των Δημάρχων παρεμποδίζεται από νομοθεσία που επιτρέπει την εύκολη άσκηση διώξεων εναντίον τους».
Πρέπει να σημειώσουμε ότι η ΚΕΔΕ είναι το συνδικαλιστικό όργανο των δήμων όλης της Ελλάδας. Πρέπει επίσης να θυμίσουμε (γιατί στις μέρες μας το έχουμε ξεχάσει) ότι η αυτοδιοίκηση μαζί με τον συνδικαλισμό αποτελούν τις δύο κολώνες της δημοκρατίας, συμπληρώνοντας την βασική κολώνα που είναι το Κοινοβούλιο. Η δημοκρατία από τη φύση της λειτουργεί μέσα από κόμματα και παρατάξεις. Όλοι οι εκλεγμένοι στην αυτοδιοίκηση ότι και να δηλώνουν έχουν πίσω τους ένα πολιτικό υπόβαθρο, και αυτό δεν είναι κακό αλλά φυσιολογικό, αρκεί η κομματική ιδιότητα να μην θέτει τα αυτοδιοικητικά θέματα σε δεύτερη μοίρα. Στην ΚΕΔΕ πάντα υπήρχαν οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις, εμφανιζόταν βέβαια και ανεξάρτητοι δημοτικοί σύμβουλοι και δήμαρχοι αλλά αυτό είναι η εξαίρεση.
Στην ΚΕΔΕ σε αυτή την δημοτική θητεία λειτουργούν μόνο 3 αυτοδιοικητικές παρατάξεις ως εξής: 1) Η παράταξη «Σύγχρονοι Ισχυροί Δήμοι», η οποία πρόσκειται στο κυβερνητικό κόμμα με επικεφαλής τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ τον δήμαρχο Αμπελοκήπων-Μενεμένης Λάζαρο Κυρίζογλου 2) H παράταξη «Αυτοδιοίκηση τώρα», η οποία συγκέντρωσε όλες τις μέχρι τώρα παρατάξεις που πρόσκεινται στην κεντροαριστερά και έχει επικεφαλής τον δήμαρχο Αθηνών, Χάρη Δούκα. 3)Η «Λαϊκή Συσπείρωση» η οποία πρόσκειται στο ΚΚΕ με επικεφαλής το δήμαρχο Πάτρας Κωνσταντίνο Πελετίδη. Θέλω να τονίσω ότι στο παρών συνέδριο όλες οι ομιλίες από τους ομιλητές όλων των παρατάξεων, όποια πολιτική αφετηρία και αν είχαν κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η κατάσταση στην τοπική αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο και αν δεν γίνει κάτι τώρα οι δήμοι κινδυνεύουν στην ουσία να «κλείσουν».
Στο συνέδριο της Ρόδου πριν ένα χρόνο, το κλίμα ήταν περίπου το ίδιο αλλά εκεί υπήρχε η αισιοδοξία ότι κάποιες λύσεις θα δρομολογηθούν. Μάλιστα στη Ρόδο το τελικό ψήφισμα ήταν πανηγυρικά ομόφωνο, όπως συνέβαινε εδώ και πολλά χρόνια στην ΚΕΔΕ. Πράγματι η ομοφωνία τόσο στην καταγραφή, όσο και στις προτεινόμενε λύσεις των αυτοδιοικητικών προβλημάτων αποτελεί μια σημαντική πολιτική κατάκτηση της ΚΕΔΕ όλα αυτά τα χρόνια. Οι καταγραφόμενες διαφωνίες στους τρόπους διεκδίκησης των προβλημάτων ξεπερνιόνταν με αμοιβαίες υποχωρήσεις των παρατάξεων. Σημειώνω ότι όταν μιλάω για ομοφωνία μιλάω για όλες τις παρατάξεις εκτός από την «Λαϊκή Συσπείρωση» η οποία πάντα ακολουθούσε την δική της πολιτική.
Η σημαντική διαφορά από το περσινό συνέδριο ήταν το γεγονός ότι κανένα από τα προβλήματα τα οποία συμπεριλαμβάνονταν στο περσινό ομόφωνο ψήφισμα δεν λύθηκε. Αντίθετα προστέθηκαν και άλλα πολύ σοβαρά προβλήματα όπως το θέμα της κατάργησης των πολεοδομιών από τους δήμους, το θέμα της κατάργησης των ΕΛΤΑ, το θέμα του Νέου Κώδικα το οποίο δεν προχωράει, και βέβαια το θέμα της αλλαγής του εκλογικού νόμου. Παραθέτω κάποια από τα προβλήματα και τις διεκδικήσεις όπως καταγράφονται στο ψήφισμα της παράταξης της αντιπολίτευσης. Σημειώνω όμως ότι όλα αυτά περιλαμβάνονται τα ίδια και στο ψήφισμα της πλειοψηφίας της ΚΕΔΕ και μάλιστα με πολύ μεγαλύτερη περιγραφή και ανάλυση: «1) Ο νόμος 3852/2010 ως προς τα οικονομικά των ΟΤΑ δεν εφαρμόστηκε, ενώ δεν καταργήθηκε ο «κόφτης» στα έσοδά μας από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αποτέλεσμα: απώλεια πάνω από 5 δισ. ευρώ για τους Δήμους το 2025. 2)Δεν εγκρίθηκε ούτε καν η καταβολή των τριών δόσεων ΚΑΠ ύψους 468 εκατ. €, απαραίτητων για την κάλυψη του αυξημένου ενεργειακού και μισθολογικού κόστους. Δεν αποπληρώθηκαν οι παρακρατηθέντες πόροι, δεν επανήλθαν έσοδα από τέλη που αφαιρέθηκαν μετά το 2010 και δεν αποδόθηκε στους Δήμους μερίδιο από τα έσοδα του «τέλους ανθεκτικότητας». 3) Οι Δήμοι δεν είχαν καμία συμμετοχή στα έσοδα του υπερπλεονάσματος (άνω των 9 δισ. ευρώ). Την ίδια ώρα, συγχωνεύονται και κλείνουν σχολεία, νοσοκομεία και πρόσφατα υποκαταστήματα ΕΛΤΑ, ενώ απειλούνται και κρίσιμες κοινωνικές δομές, που στηρίζουν τους πιο ευάλωτους πολίτες. Τα παραπάνω δεδομένα συντείνουν με δραματικό τρόπο στην ερημοποίηση της Περιφέρειας και στην όξυνση του Δημογραφικού Προβλήματος. 4) Δεν καλύφθηκαν οι δαπάνες για αρμοδιότητες που έχουν μεταφερθεί στους Δήμους, ενώ αφαιρούνται ακόμη και τα έσοδα από τα πρόστιμα του ΚΟΚ. 5) Δεν καταργήθηκε το Τέλος Ταφής Απορριμμάτων – οι Δήμοι συνεχίζουν να το πληρώνουν. 6) Δεν δημιουργήθηκε νέο Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα για τους Δήμους, ενώ η ΣΑΤΑ παραμένει στο 12% της αντίστοιχης του 2010, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΚΕΔΕ. 7) Οι Δήμοι παραμένουν εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου στον χωροταξικό, πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό.
Μας αφαιρούνται οι Πολεοδομίες, αποκλειόμαστε από τη διαχείριση των απορριμμάτων, επανέρχονται ρυθμίσεις του ΝΟΚ παρά τις αποφάσεις του ΣτΕ, θεσπίζοντας μάλιστα οικονομικό αντίτιμο για την ίδια την καταστροφή των Πόλεών μας. 8)Παραμένουμε αποκλεισμένοι από τον διαθέσιμο ενεργειακό χώρο, στερούμενοι της δυνατότητας ενεργειακής αυτονομίας και ενίσχυσης των ενεργειακών κοινοτήτων. Ακόμα, τα 100 εκατ. ευρώ του προβληματικού προγράμματος «Απόλλων» απεντάχθηκαν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. 9) Οι παρεμβάσεις των Δήμων στα μεγάλα ζητήματα του δημογραφικού, του στεγαστικού και των υποδομών παραμένουν ναρκοθετημένες λόγω έλλειψης θεσμικού πλαισίου και πόρων. 10) Παραπέμπεται στις καλένδες η ουσιαστική μεταρρύθμιση του Κράτους για την εφαρμογή της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, ενώ στον νέο Κώδικα οδηγούμαστε σε απλή κωδικοποίηση της υφιστάμενης Νομοθεσίας. 11) Δεν είναι δυνατόν η μόνη απάντηση στη διαρκή υποστελέχωση των ΟΤΑ να είναι η «απελευθέρωση των προσλήψεων στα ανταποδοτικά τέλη».
Τελικά στο συνέδριο της Αλεξανδρούπολης, παρά το γεγονός ότι στις ομιλίες όλοι οι σύνεδροι συμφωνούσαν τόσο στην εκτίμηση της κατάστασης όσο και στα διατυπωμένα αιτήματα και στις διεκδικήσεις, στο τέλος κατατέθηκαν για ψηφοφορία 3 διαφορετικά ψηφίσματα. Αν και έγινε κάποια προσπάθεια από την παράταξη της πλειοψηφίας για την κατάθεση κοινού ψηφίσματος αφού αποδέχτηκαν να ενσωματώσουν αυτούσιο το σχέδιο κινητοποιήσεων που πρότεινε η παράταξη Δούκα, τελικά δεν επιτεύχθηκε συμφωνία. Μετά το τέλος του Συνεδρίου η παράταξη της πλειοψηφίας έβγαλε ένα δελτίο τύπου μιλώντας με σκληρά λόγια για τον Χάρη Δούκα, μιλώντας για κομματική μονομαχία και μετατροπή της διαδικασίας της ΚΕΔΕ σε αντικυβερνητική διαδήλωση, ότι καπηλεύεται την αγωνία των δημάρχων…… και πολλά άλλα ανεπίτρεπτα. Πέραν αυτού μέλη της παράταξης της πλειοψηφίας δημιούργησαν μια άνευ προηγουμένου φασαρία στην προσπάθεια τους να μην γίνει σωστή καταμέτρηση κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας των ψηφισμάτων, από το φόβο μήπως δεν πλειοψηφήσει το δικό τους ψήφισμα, το οποίο τελικά πέρασε μόνο με τρεις ψήφους διαφορά (89 με 92).
Νομίζω ότι χρειάζεται μια εξήγηση γιατί μετά από πολλά χρόνια η αντιπολίτευση στην ΚΕΔΕ αποφάσισε να ψηφίσει ένα ξεχωριστό ψήφισμα: 1) Ο πρώτος και σημαντικότερος λόγος είναι το ίδιο το ψήφισμα. Μπορεί στο ψήφισμα όλα τα αιτήματα να είναι ίδια, και ακόμα να υπάρχει συμφωνία στο τρόπο διεκδίκησης και στο θέμα των κινητοποιήσεων, όμως η εκτίμηση της κατάστασης με την οποία ξεκινάει το ψήφισμα δεν εκφράζει το πνεύμα του συνεδρίου. Αρκεί κάποιος να διαβάσει την ενότητα του ψηφίσματος της πλειοψηφίας στην αρχή με τίτλο «πετύχαμε πολλά. Μπορούμε περισσότερα» όπου διαβάζουμε για παράδειγμα «…. Τα τελευταία χρόνια είχαμε επίσης στη διάθεσή μας τα περισσότερα χρήματα που είχαν ποτέ δοθεί στην αυτοδιοίκηση, για την εκτέλεση έργων….».
2)Σε περιπτώσεις όπου η κατάσταση θεωρείται τόσο κρίσιμη όπως παρουσιάστηκε στο συνέδριο, το να «λιβανίζεις» με τον οποιοδήποτε τρόπο την κυβέρνηση που σε έφερε σε αυτή τη θέση είναι τουλάχιστον ανειλικρινές και οτιδήποτε πεις παρακάτω δεν πρόκειται να πείσει κανέναν. Άσε που επικοινωνιακά είναι απαράδεκτο! Το απαραίτητο λιβάνισμα στην κυβέρνηση έγινε άλλωστε και στο συνέδριο με την απαράδεκτη παρέλαση μέχρι και άσχετων υπουργών, υφυπουργών και Γραμματέων από το βήμα του συνεδρίου. Πέραν των υπουργών Λιβάνιου και Παπαστεργίου οι οποίοι γνωρίζουν καλά την αυτοδιοίκηση και είχαν λόγο ουσίας, όλοι οι άλλοι ήρθαν με μια συνοδεία χειροκροτητών για να προβάλουν επικοινωνιακά το κυβερνητικό έργο. Όλοι αυτοί μάλλον κανέναν δεν έπεισαν στο συνέδριο!
3)Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια η παράταξη της αντιπολίτευσης συνεδρίασε και έγινε πραγματική συζήτηση τόσο πριν το συνέδριο (με αρκετές τηλεδιασκέψεις), όσο και κατά τη διάρκεια το συνεδρίου στην Αλεξανδρούπολη (συνεδρίασε 2 φορές). Μιλάμε για ουσιαστικές συνελεύσεις με πρωτοφανή και ενεργή συμμετοχή και με ψηφοφορία για το τελικά ψήφισμα. Ο επικεφαλής Χάρης Δούκας δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να εκφράσει τις αποφάσεις της ολομέλειας της παράταξης.
Το συνέδριο της Αλεξανδρούπολης θα αποτελέσει σταθμό στην ιστορία της ΚΕΔΕ. Πιστεύω ότι σπάζοντας επιτέλους το «political correct» της ομοφωνίας, με μια «ζωντανή» αντιπολίτευση η ΚΕΔΕ μάλλον ισχυροποιείται και μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική στις διεκδικήσεις των δήμων. Η ΚΕΔΕ πρέπει να αντιμετωπίσει τον κυκεώνα που έρχεται στους δήμους. Η ΚΕΔΕ έχει την δύναμη να αντιπαλέψει αποτελεσματικά την κρατική αυθαιρεσία, επιτέλους ας χρησιμοποιήσει αυτή τη δύναμη….
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
