Ίσως ακούγεται υπερβολικό, αλλά η Black Friday σε συνδυασμό με την εορταστική περίοδο μπορεί να προκαλέσει αυτό που μερίδα επιστήμονων αποκαλούν «διανοητική εξουθένωση».
Το όλο επιχείρημα και η περιγραφή των «συμπτωμάτων» δεν προέρχονται από κάποιον σκληρό «αρνητή» του καταναλωτισμού αλλά από τις αθροιστικές επισημάνσεις τριών κορυφαίων εταιριών παγκοσμίως στον τομέα του consulting (Deloitte, PwC και Accenture).
Και οι τρεις δημοσίευσαν αναφορές που κάνουν λόγο για επίπεδα-ρεκόρ στο «διανοητικό στρες» των καταναλωτών.
Μάλιστα ειδικοί προειδοποιούν ότι, πέρα από τους σφιχτούς προϋπολογισμούς των νοικοκυριών και την ευρύτερη οικονομική αστάθεια, υπάρχει κάτι σαν διανοητική εξουθένωση.
Τα συμπεράσματά τους αφορούν την αμερικανική οικονομία, αλλά ως εναν βαθμό μπορεί να ισχύουν και στα καθ’ ημάς.
Και οι τρεις μελέτες παρουσιάζουν διαφορετικές όψεις για τις διάφορες δυσκολίες που παρουσιάζουν οι εορταστικές αγορές.
Η Holiday Retail Survey 2025 της Deloitte διαπιστώνει ότι το 58% των καταναλωτών περιγράφει τις εορταστικές αγορές ως αγχωτικές, ενώ η Accenture αναφέρει ότι το 85% των online αγοραστών εγκαταλείπει το καλάθι τους λόγω απογοήτευσης ή αναποφασιστικότητας. Τέλος, το Holiday Outlook 2025 της PwC δείχνει ότι το 8 στους 10 Αμερικανούς καταναλωτές αναμένεται φέτος να ξοδέψουν λιγότερα χρήματα.
«Οι άνθρωποι δεν καταπονούνται μόνο από το να (θέλουν να) αγοράζουν πράγματα. Υφίστανται πνευματική καταπόνηση από τη συνεχή λήψη αποφάσεων», εκτιμά η Δρ. Χάνα Νέρνι, κλινική ψυχίατρος και Διευθύντρια της Flow Neuroscience. «Όταν ο εγκέφαλος υπερφορτώνεται, βλέπουμε γρήγορα τη λειτουργία “στρες” να ενεργοποιείται, πράγμα που μπορεί να επιδεινώσει άλλα προβλήματα, όπως το άγχος και η κατάθλιψη».
Η Δρ Νέρνι προσθέτει ότι οι επιπτώσεις μιας αγχώδους καταναλωτικής συμπεριφοράς μπορεί να περιλαμβάνουν:
- χαμηλή διάθεση,
- μειωμένη συγκέντρωση και
- αίσθηση υπερφόρτωσης.
Και τα τρία ως αποτέλεσμα της κόπωσης από τη λήψη αποφάσεων που επιβαρύνει τον προμετωπιαίο φλοιό – την περιοχή δηλαδή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τον προγραμματισμό και τη συναισθηματική ισορροπία.
Αυτό που εντείνει την κόπωση λήψης αποφάσεων κατά τη φετινή εορταστική περίοδο είναι η οικονομική πίεση, σύμφωνα με τα δεδομένα των συμβουλευτικών εταιρειών.
Αγχος και εγρήγορση
Έτσι, η Deloitte αναφέρει ότι το 57% των καταναλωτών αναμένει ότι η (αμερικανική) οικονομία θα καταγράψει επιδείνωση τους επόμενους έξι μήνες. Η εταιρεία σημειώνει μάλιστα ότι το συγκεκριμένο ποσοστό σημειώνει τις υψηλότερες τιμές του τα τελευταία σχεδόν 30 χρόνια.
«Η οικονομική αβεβαιότητα κρατά τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα σε μια συνεχή κατάσταση άγχους και εγρήγορσης», δηλώνει η Δρ. Νέρνι. «Αυτό κάνει δυσκολότερη τη διαχείριση των εορταστικών αγορών και του προγραμματισμού. Έτσι δεν μπορούμε να απολαύσουμε πραγματικά την εορταστική περίοδο».
Μια ανθεκτική γενιά
Αν και η διανοητική ή ‘γνωστική’ εξουθένωση αυξάνεται, υπάρχει μια ομάδα καταναλωτών που φαίνεται πιο ανθεκτική από άλλες στον πειρασμό του ξέφρενου shopping.
Σύμφωνα με μία από τις έρευνες, είναι η Γενιά Ζ (οι γεννηθέντες και γεννηθείσες δηλαδή μεταξύ 1997 και 2012 ) που σκοπεύει να μειώσει τις εορταστικές δαπάνες της κατά 23% περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα, ενώ δείχνει ολοένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για αγορές που σχετίζονται με την ευεξία και την ψυχική υγεία.
«Οι νεότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι η διανοητική ενέργεια είναι πεπερασμένη», εκτιμά η Δρ. Νέρνι. «Και αυτό είναι εξαιρετικό, για να είμαι ειλικρινής. Αρχίζουν να βλέπουν την ηρεμία και την προσήλωση σε έναν στόχο ως τους πόρους εκείνους που αξίζει να προστατεύσουν».
Πηγή: naftemporiki.gr
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
