Με ποιον τρόπο μπορούν οι ταχυδρομικές υπηρεσίες, ο πλέον παραδοσιακός τρόπος επικοινωνίας, να επιβιώσουν στην εποχή της πληροφορίας;
Αυτό το ερώτημα – που ήρθε στο προσκήνιο με την απόφαση της διοίκησης των ΕΛΤΑ για κλείσιμο 204 φυσικών καταστημάτων ανά την Ελλάδα – απασχόλησε και απασχολεί τις αρχές πολλών χωρών, στην προσπάθεια να βρεθεί η κατάλληλη λύση που να εκσυγχρονίζει τα ταχυδρομεία, ελαχιστοποιώντας το λειτουργικό κόστος δίχως όμως να παραβλέπεται η ανάγκη στήριξης ευάλωτων ομάδων.
Ευρωπαϊκή οδηγία για τα ταχυδρομεία
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, υπάρχει σχετική οδηγία ήδη από το 1999, τροποποιημένη δύο φορές, το 2002 και 2008, και η οποία δεσμεύει τα κράτη-μέλη στον στόχο της ενοποίησης της ταχυδρομικής αγοράς και κατόπιν στην πλήρη φιλελευθεροποίησή της.
Παράλληλα, η ολοένα μεγαλύτερη παρουσία του διαδικτύου έθετε όλο και πιο πιεστικά την ανάγκη αναδιαμόρφωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών, με την παραλαβή και παράδοση δεμάτων να κερδίζει έδαφος σε σχέση με την παράδοση γραμμάτων, η οποία στο πέρας του χρόνου αντικαταστάθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email).
Τέλος, οι εθνικού χαρακτήρα ταχυδρομικές υπηρεσίες έχουν να ανταγωνιστούν πλέον πέρα από τις κατά τόπους ιδιωτικές εταιρίες και τα πολυεθνικά μεγαθήρια που δραστηριοποιούνται σε όλη την κλίμακα της παραλαβής και διανομής προϊόντων (Amazon, FedEx, UPS) της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας.
Σε αυτό το πλαίσιο, επιλέχθηκε τις περασμένες δεκαετίες ένα μείγμα που περιλάμβανε ιδιωτικοποιήσεις των κατά τόπους δημόσιων ταχυδρομείων, περικοπές και εθελούσια έξοδο πλεονάζοντος προσωπικού. Υπάρχουν ασφαλώς και κράτη που διάλεξαν τον ίδιο δρόμο ανεξάρτητα από τις κοινοτικές επιταγές και σε συμφωνία με το γενικό οικονομικό πνεύμα της δεκαετίας του ’90.
Ταυτόχρονα, δόθηκε έμφαση στις υπηρεσίες ταχυμεταφορών (courier), ενώ τα τελευταία χρόνια ζητούμενο θεωρείται και η βελτίωση του δικτύου διανομής δεμάτων.
Τι ισχύει στην Ευρώπη
Στη Γερμανία, την κρατική Deutsche Bundespost διαδέχτηκε η ιδιωτικοποιημένη Deutsche Post, στην οποία η γερμανική κυβέρνηση και η κρατική αναπτυξιακή τράπεζα συμμετέχουν.
Η αναλογία των θέσεων εργασίας είναι αρνητική, αφού για τις 12.000 που δημιουργήθηκαν χάθηκαν 38.000.
Την ίδια στιγμή ο κύκλος εργασιών και τα έσοδα σημειώνουν σταθερά άνοδο.
Στη Δανία η κυβέρνηση αποφάσισε πως από την 1η Ιανουαρίου του 2026, η ταχυδρομική υπηρεσία της χώρας (ονόματι PostNord) θα σταματήσει την διανομή γραμμάτων, βάζοντας τέλος σε μια από τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού τα τελευταία 400 χρόνια.
Η αιτία δεν είναι άλλη από την κατίσχυση της ψηφιακής αλληλογραφίας, με τα παραδοσιακής μορφής ταχυδρομικά γράμματα να έχουν μειωθεί σε 110 εκατ. το 2024 από 1,4 δισ. που ήταν στις αρχές του αιώνα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η επί τέσσερις αιώνες κρατική Royal Mail ιδιωτικοποιήθηκε το 2013, με το 10%του μετοχικού κεφαλαίου να παραμένει στα χέρια της ένωσης που εκπροσωπεί συνδικαλιστικά τους εργαζόμενους.
Στο τέλος του 2024, η εκτίμηση ήταν πως 115 καταστήματα σε όλη τη Βρετανία διατρέχουν άμεσο κίνδυνο να κλείσουν, ενώ πάνω από 1.000 ταχυδρομικά γραφεία σε μικρούς και μεσαίους δήμους έκλεισαν από τις αρχές του 21ου αιώνα.
Στην Ιταλία, η κρατική Poste Italiane καταγράφει κι αυτή πτώση στην παραδοσιακή λειτουργία της, με τη διανομή γραμμάτων να σημειώνει συνεχόμενη μείωση σε ετήσια βάση και 60% την τελευταία δεκαετία, εξαιτίας της επικράτησης των ψηφιακών μορφών επικοινωνίας.
Στην Ισπανία, η αντίστοιχη Correos έχει προχωρήσει σε περικοπές 7.000 θέσεων εργασίας την τελευταία δεκαετία, ενώ η διοίκησή της εξήγγειλε την παύση της λειτουργίας μιας σειράς καταστημάτων, στην προσπάθειά της να μειώσει το έλλειμμα που μόνο για το περασμένο έτος ανερχόταν σε 94 εκατομμύρια ευρώ.
Στη Γαλλία, η La Poste, που ιδρύθηκε το 1477, δραστηριοποιείται σήμερα σε ταχυδρομικές, τραπεζικές, ασφαλιστικές, τηλεφωνικές και ψηφιακές υπηρεσίες, και είναι ανώνυμη εταιρεία με μετόχους μια κρατική τράπεζα και το γαλλικό κράτος.
Το 2022, είχε 7.000 καταστήματα και 10.000 κοινοτικά ταχυδρομεία ή που λειτουργούν μέσα σε εμπορικό κατάστημα. Νόμος του 1990 ορίζει ότι το 90% του πληθυσμού πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 5 χλμ ή των 20 λεπτών με αυτοκίνητο από το κοντινότερο σημείο της La Poste.
Στην Ουγγαρία, η κρατική Magyar Posta ανέστειλε τη λειτουργία περισσότερων από 300 μικρών καταστημάτων τη διετία 2022- 2023, προκειμένου να πετύχει οικονομίες κλίμακος και να περιορίσει το δυσβάσταχτο κόστος ενέργειας.
Στην Ελβετία, η Swiss Post ανακοίνωσε το 2024 ότι θα αναστείλει τη λειτουργία περίπου 170 καταστημάτων (περίπου ένα στα πέντε καταστήματα) έως το 2028, με παράλληλα μετάβαση σε μοντέλα συνεργατών. “.
Τι ισχύει στην Αμερική
Παρόμοια είναι η κατάσταση και πέραν της ευρωπαϊκής ηπείρου. Στις ΗΠΑ, η δημόσια Ταχυδρομική Υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών (USPS) ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να προβεί στην απομάκρυνση 10.000 υπαλλήλων, μέσα από πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου, στην προσπάθεια να περιορίσει το έλλειμά της, με τον φορέα να καταγράφει απώλειες 10 δισ. δολαρίων το 2024 (την ίδια στιγμή που ο αριθμός των παραδόσεων αυξάνεται σταθερά).
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει καταστήσει σαφείς τις προθέσεις του να μεταφέρει την αρμοδιότητα της υπηρεσίας στο Υπουργείο Εμπορίου, εξέλιξη που θεωρείται βήμα προς την ιδιωτικοποίηση, την οποία στηρίζει ο αμερικανός πρόεδρος.
Στον Καναδά, τις τελευταίες μέρες οι ταχυδρομικοί υπάλληλοι της κρατικής Canada Post συμμετέχουν σε απεργιακές κινητοποιήσεις, διαμαρτυρόμενοι απέναντι στα σχέδια της κυβέρνησης για παύση της κατ’ οίκον παράδοσης των γραμμάτων (σήμερα η υπηρεσία αντιστοιχεί σε τέσσερα εκατομμύρια διευθύνσεις) και την άρση του μορατόριουμ για το κλείσιμο καταστημάτων στην περιφέρεια. Από την πλευρά της η κυβέρνηση κάνει λόγο για ανάγκη εξορθολογισμού και «δραστικής μεταρρύθμισης».
Σε κάθε περίπτωση, κοινή πρακτική σε όλες τις προαναφερθείσες χώρες αποτελεί η διαβούλευση ανάμεσα σε υπηρεσίες, αρχές και εκπροσώπους των εργαζομένων.
Παράλληλα, σε όλες τις προαναφερθείσες περιπτώσεις, παρά την κυριαρχία μιας λογικής ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, συζητήθηκε κάποιου είδους καθεστώς εξαίρεσης για τις απομακρυσμένες και αραιοκατοικημένες περιοχές. Ο αιφνιδιασμός τον οποίο υπέστησαν εκατομμύρια πολίτες της χώρας μας, ανταποκρίνεται μάλλον σε αυτό που επανηλειμμένα έχει αποκληθεί «ελληνική εξαίρεση».
Πηγή: tovima.gr
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
