Μόλις ένας στους πέντε εργαζόμενους καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, καθώς οι ελάχιστες συμβάσεις βρίσκονται σε ισχύ ενώ κάποιες από αυτές δεν έχουν κηρυχθεί υποχρεωτικές ώστε να καλύψουν το σύνολο του κλάδου παραγωγής.
Γενική είναι η παραδοχή ότι το σύστημα των συμβάσεων παραμένει έως και σήμερα σε πλήρη κατάρρευση μετά τις αλλαγές που επήλθαν στο νομικό καθεστώς το 2012. Το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από κυμαίνεται μεταξύ του 20% έως 28%, όταν το 2010 καλύπτονταν το 100% των εργαζομένων.
Ενδεικτικό της ένδειας που επικρατεί στον τομέα των συλλογικών συμβάσεων είναι το γεγονός ότι κατά το 2024 υπογράφηκαν μόλις 18 κλαδικές συμβάσεις ενώ συνολικά βρίσκονταν σε ισχύ 47 που κάλυπταν 711.500 εργαζομένους.
Ωστόσο μόνο επτά από αυτές έχουν κηρυχθεί υποχρεωτικά εκτελεστές δηλαδή εφαρμόζονται στο σύνολο των εργαζομένων του κλάδου. Ως εκ τούτου το πραγματικό ποσοστό κάλυψης είναι ακόμη χαμηλότερο και υπολογίζεται στο 20% περίπου.
Το γεγονός αυτό καθιστά απολύτως αναγκαία την επαναφορά του συλλογικού δικαίου για του θεσμού των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων στην προ της οικονομικής κρίσης κατάσταση, κάτι που αποτελεί και το πάγιο αίτημα των συνδικαλιστικών οργανώσεων.
Ήδη, το υπουργείο Εργασίας έχει ξεκινήσει διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους προκειμένου να συμφωνηθούν αλλαγές στο νομικό πλαίσιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων με στόχο να υπογράφονται περισσότερες κλαδικές συμβάσεις. Σημειώνεται ότι ευρωπαϊκή οδηγία που έχει κυρωθεί από τη χώρα μας προβλέπει την κάλυψη του 80% των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Έως το τέλος του έτους θα πρέπει να έχουν οριστικοποιηθεί τα μέτρα, τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή το 2026, ενώ ταυτόχρονα θα ορισθεί και ο οδικός χάρτης για την μετάβαση από το σημερινό καθεστώς κατάρρευσης στην ενδυνάμωση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Μέχρι ώρας στην επιτροπή διαφαίνονται συγκλίσεις σε τρία ζητήματα που αφορούν το ποσοστό εκπροσώπησης των εργοδοτικών οργανώσεων ως προϋπόθεση επέκτασης της σύμβασης και τον τρόπο λειτουργίας του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ). Αντιθέτως, σημαντικές είναι οι αποκλίσεις που καταγράφονται στα θέματα που θέτει η εργατική πλευρά και αφορούν τη μετενέργεια, την επεκτασιμότητα, τη συρροή και την καθολικότητα των συμβάσεων.
Τα στοιχεία
Την πλήρη καταβαράθρωση των κλαδικών συμβάσεων εργασίας την τελευταία δεκαπενταετία καταγράφει η ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για την οικονομία και την απασχόληση του 2025.
Η έκθεση σημειώνει ότι στην Ελλάδα ο θεσμός των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων παραμένει αποδυναμωμένος με μικρό αριθμό συλλογικών συμβάσεων. Αυτό διαρκεί περισσότερο από μια δεκαετία ξεκινώντας από το έτος 2010, δηλαδή πριν την οικονομική κρίση, όταν η κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις (ΣΣΕ) προσέγγιζε το 100% σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Παρατηρώντας την ετήσια διαχρονική εξέλιξη των ΣΣΕ από το 2010 έως και το 2024 διαπιστώνεται ότι για περισσότερο από μία δεκαετία ο θεσμός των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων παραμένει αποδυναμωμένος με μικρό αριθμό ΣΣΕ.
Ειδικότερα, κατά το 2024 υπογράφηκαν και κυρώθηκαν από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης 18 ΣΣΕ κλαδικού ή ομοιοεπαγγελματικού, εθνικού ή τοπικού χαρακτήρα. Εξ αυτών οι 9 είναι εθνικές κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ και οι 9 είναι τοπικές κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ. Για το 2024 έχει υπογραφεί και η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) μεταξύ των εθνικών κοινωνικών εταίρων, καθώς και 238 επιχειρησιακές ΣΣΕ.
Η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρησιακών ΣΣΕ του 2024, δηλαδή 156 επιχειρησιακές συμβάσεις (ποσοστό 66%), οι οποίες δυνητικά καλύπτουν 110.747 μισθωτούς εργαζομένους, διατηρούν αμετάβλητες τις αποδοχές και οι υπόλοιπες 82 επιχειρησιακές συμβάσεις (ποσοστό 34%) προβλέπουν μισθολογικές αυξήσεις και αφορούν 57.414 εργαζομένους.
Σε κλαδικό και ομοιοεπαγγελματικό επίπεδο, κατά τη διάρκεια του 2024, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ήταν σε ισχύ συνολικά 43 ΣΣΕ. Δηλαδή, εκτός από τις 18 νέες κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ που
υπογράφηκαν το 2024, βρίσκονταν σε ισχύ επιπλέον 25 συλλογικές συμβάσεις παρελθόντων ετών.
Οι 47 κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ που βρίσκονται σε ισχύ εκτιμάται ότι καλύπτουν δυνητικά περίπου 711.500 εργαζομένους, δηλαδή περίπου το 28% του συνόλου των μισθωτών εργαζομένων (2.519.726 άτομα).
Πηγή: ot.gr
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
