«Το ΣΒΑΚ είναι ένα ολιστικό σχέδιο το οποίο πέρα από τις πραγµατικές και κάθε είδους δυσκολίες που έχει στην εφαρµογή του, έρχεται σε κόντρα µε συνήθειες των πολιτών και νοοτροπίες χρόνων. Η επιτυχία του ΣΒΑΚ εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από την βαθιά κατανόηση της σηµασίας των έργων του από τους πολίτες»
Γράφει ο Γιώργος Σούλτης
Θα ήθελα να ολοκληρώσω τα άρθρα για το ΣΒΑΚ με ένα τελευταίο και καθαρά πολιτικό άρθρο. Τελικά η πολιτική επικοινωνία, ή καλύτερα να λέμε η επιστημονική πολιτική προπαγάνδα, είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της σύγχρονης πολιτικής. Η πολιτική της επικοινωνίας έχει διαποτίσει όλη την πολιτική σκηνή, από την κεντρική πολιτική έως την τοπική αυτοδιοίκηση ακόμα και κάθε είδος συλλογικότητας. Το μόνο που ενδιαφέρει τους απολιτίκ «επικοινωνιολόγους» είναι να πλήξουν την αντίπαλη παράταξη και να την εκθέσουν (περιστασιακά) στην κοινή γνώμη, χρησιμοποιώντας κάθε τρικ και χαϊδεύοντας τα αυτιά των πολιτών, χωρίς να νοιάζονται ακόμα και αν με αυτό τον τρόπο εκτρέφουν κατεστημένες νοοτροπίες και πάνε κόντρα σε κάθε έργο που στοχεύει σε μια τολμηρή θετική αλλαγή. Δυστυχώς πολλές φορές τα αποτελέσματα τέτοιων πολιτικών έχουν τραγική κατάληξη, η οποία αποβαίνει πάντα σε βάρος των πολιτών. Πάντα θυμάμαι το αριστουργηματικό θεατρικό έργο του Ερρίκου Ίψεν «Ο εχθρός του λαού» (έγινε και ταινία με τον Νίκο Κούρκουλο, την οποία αξίζει όλοι να δουν) το οποίο παραμένει επίκαιρο για όλες τις εποχές, αλλά ειδικά σήμερα που ζούμε στην εποχή της «επιστημονικής πολιτικής επικοινωνίας» αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Το ΣΒΑΚ είναι ένα ολιστικό σχέδιο το οποίο πέρα από τις πραγματικές και κάθε είδους δυσκολίες που έχει στην εφαρμογή του, έρχεται σε κόντρα με συνήθειες των πολιτών και νοοτροπίες χρόνων. Η επιτυχία του ΣΒΑΚ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την βαθιά κατανόηση της σημασίας των έργων του από τους πολίτες. Είναι απόλυτα λογικό οι θετικές αλλαγές που επιφέρει το ΣΒΑΚ να μην γίνονται ορατές κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των έργων και πριν την ολοκλήρωση όλου του σχεδίου. Είναι όμως αλήθεια ότι το ΣΒΑΚ επιφέρει σταδιακά σημαντικές αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες των πολιτών και επιχειρεί να αλλάξει κατεστημένες νοοτροπίες πολλών ετών.
Βασικό λοιπόν στοιχείο για την επιτυχία του ΣΒΑΚ είναι η βαθιά κατανόηση της αναγκαιότητάς του, ώστε τελικά να εμπιστευτούν το σχέδιο οι ίδιοι οι πολίτες. Για το λόγο αυτόν απαιτούνται επίμονες διαβουλεύσεις και θα έλεγα και μια ειδική ενημέρωση – εκπαίδευση των πολιτών. Βέβαια πριν από αυτό για την επιτυχία ενός έργου ή ενός νόμου (γιατί το ΣΒΑΚ είναι πλέον υποχρεωτικός νόμος του κράτους) το πρώτο που απαιτείται είναι να πιστέψουν σε αυτό τα πολιτικά πρόσωπα που θα το εφαρμόσουν. Στο Δημοτικό Συμβούλιο την περίοδο 2014 – 2023 όλες οι μελέτες του ΣΒΑΚ πέρασαν με την ψήφο όλων των παρατάξεων (πλην της Λαϊκής Συσπείρωσης του ΚΚΕ), το ίδιο και οι κατασκευές όλων των έργων σε ποσοστό 90%.
Δεν παραβλέπω το γεγονός ότι μπορεί να έχουν γίνει και λάθη στην πορεία των μελετών και αστοχίες κατά την πορεία των έργων του ΣΒΑΚ. Δεν διαφωνώ ότι μπορεί να υπάρχουν και διαφορετικές πολιτικές όψεις στην αντιμετώπιση κάποιων επιμέρους θεμάτων. Όλα αυτά πρέπει πρώτα από όλα να λυθούν επιστημονικά και στη συνέχεια στις διαρκείς (και πραγματικές) διαβουλεύσεις με τους φορείς και τους πολίτες. Θεωρώ απαράδεκτο να χρησιμοποιείται το ΣΒΑΚ στην μικροπολιτική αντιπαράθεση των παρατάξεων! Ακόμα και αν δεχτούμε ότι κάπου δικαιολογείται μια τέτοια αντιπαράθεση προεκλογικά, θεωρώ ότι είναι απαράδεκτο μετά την εκλογή (και μάλιστα με μια τεράστια πλειοψηφία, όπως αυτή που κατάκτησε η παρούσα δημοτική αρχή), να συνεχίζει να κάνει μικροπολιτική πάνω στο ΣΒΑΚ. Πολλές φορές μέλη της δημοτικής αρχής στο δημοτικό συμβούλιο και δημόσια, αναφέρθηκαν στο ΣΒΑΚ υποτιμητικά λέγοντας απευθυνόμενοι στην αντιπολίτευση: «Καταστρέψατε την πόλη με το ΣΒΑΚ…» και άλλα παρόμοια. Η πολιτική επικοινωνία έχει και τα όρια της! Το ΣΒΑΚ είναι ένα δύσκολο και ολιστικό έργο και απαιτεί χρόνια για να ολοκληρωθεί και να φανεί η αποτελεσματικότητά του. Το ΣΒΑΚ επιχειρεί να αλλάξει συνήθειες και νοοτροπίες χρόνων, όταν λοιπόν κάποιος μιλάει με τέτοιο τρόπο για το ΣΒΑΚ στην ουσία υπονομεύει το όλο έργο. Τονίζουμε για άλλη μια φορά ότι:
1) Το ΣΒΑΚ και τα έργα εφαρμογής του στη Λάρισα έχουν την έγκριση της συντριπτικής πλειοψηφίας όλων των παρατάξεων του Δημοτικού Συμβουλίου.
2) Το ΣΒΑΚ είναι ένα δύσκολο έργο το οποίο απαιτεί συνεχή επιστημονική παρακολούθηση, προσαρμογές και διορθώσεις όταν χρειάζεται. Αρκεί να υπάρχει πραγματική ανάγκη για την κάθε αλλαγή και όχι να κρύβει κάποιες μικροπολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες. Αυτό εξασφαλίζεται μόνο μετά από μια πραγματικά αντικειμενική επιστημονική τεκμηρίωση.
3) Το ΣΒΑΚ είναι ένα έργο το οποίο θα διαρκέσει πολλές τετραετίες, και πολλές δημοτικές αρχές και άρα χρειάζεται πολιτική συναίνεση.
4) Το ΣΒΑΚ χρειάζεται διαρκή διαβούλευση με τους φορείς και τους πολίτες. Για να αποκτήσουν οι διαβουλεύσεις ουσιαστικό χαρακτήρα και όχι τυπικό (όπως γίνεται συνήθως) χρειάζεται να τις πιστέψουν πρώτα από όλα οι πολιτικοί της αυτοδιοίκησης, στην συνέχεια οι φορείς και τέλος οι πολίτες.
5) Το ΣΒΑΚ απαιτεί ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών και κυρίως των παιδιών μέσω των σχολείων τους.
Το θέμα του ΣΒΑΚ δεν αφορά μόνο το δήμο της Λάρισας αλλά όλους τους δήμους της Ελλάδας. Το επίπεδο της πολιτικής σήμερα στην Ελλάδα δυστυχώς είναι τέτοιο που δεν μπορεί να εγγυηθεί την επιτυχία έργων τα οποία απαιτούν πολλές δημοτικές θητείες και διαφορετικές δημοτικές αρχές, μιλάμε δηλαδή για έργα τα οποία απαιτούν πολιτική συναίνεση. Η πολιτική σήμερα (και στην αυτοδιοίκηση) γίνεται με τους επικοινωνιολόγους όπου οι λέξεις συναίνεση, συνεργασία και ουσιαστική πολιτική αντιπαράθεση δεν υπάρχουν. Σε πολλές περιπτώσεις προτεραιότητα μιας δημοτικής αρχής είναι η επανεκλογή του δημάρχου και όχι τα έργα και το όραμά τους για το μέλλον της πόλης. Με αυτές τις συνθήκες τα μακρόπνοα έργα που απαιτούν την συνέχεια από πολλές δημοτικές αρχές και επομένως μια πολιτική συναίνεση, έχουν αμφίβολη τύχη. Η πολιτεία μετά την θέσπιση του ΣΒΑΚ με νόμο διαθέτει και θα διαθέσει ακόμα πολλά εκατομμύρια για την υλοποίησή τους σε όλους τους δήμους της Ελλάδας. Ειλικρινά θεωρώ ότι σε μια Ελλάδα με την πολιτική στο σημείο που βρίσκεται σήμερα τα έργα του ΣΒΑΚ κινδυνεύουν. Αν το ΣΒΑΚ σε μια πόλη σταματήσει πριν ολοκληρωθεί, τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν θα είναι πολύ μεγαλύτερα από ότι θα ήταν αν δεν είχε ξεκινήσει ποτέ. Η πολιτεία κατάλαβε άραγε ότι κινδυνεύουν να χαθούν πολύτιμοι πόροι αν τα ΣΒΑΚ των πόλεων μείνουν ημιτελή; Έχουν καταλάβει ότι οι πόλεις κινδυνεύουν να αποκτήσουν πολύ περισσότερα προβλήματα από ότι είχαν πριν ξεκινήσουν το ΣΒΑΚ, αν το σχέδιο διακοπεί ανολοκλήρωτο;
Κατά τη γνώμη μου η πολιτεία πρέπει να θεσπίσει δείκτες ελέγχου της εφαρμογής του ΣΒΑΚ και στην συνέχεια να προβεί σε λεπτομερειακές μετρήσεις της απόδοσης των έργων. Οι δείκτες αυτοί μπορούν για παράδειγμα να μετρούν: Ατμοσφαιρική ρύπανση, θόρυβο, έκταση πρασίνου, κίνηση αυτοκινήτων, κίνηση ποδηλάτων, μέτρο ικανοποίησης των πεζών, των ποδηλατών, των ΑΜΕΑ και πολλά άλλα που οι ειδικοί θα προτείνουν. Άλλωστε όλα αυτά εφαρμόζονται σε πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο. Οι μετρήσεις αυτές θα επιτρέψουν να έχουμε ένα (αντικειμενικό) μέτρο για την επιτυχία του ΣΒΑΚ.
Το σύστημα αυτό μπορεί να γίνει και αυτόματο με την εγκατάσταση αισθητήρων και με μια εφαρμογή APP για τα κινητά έτσι ώστε να έχουμε συνεχείς και ζωντανές μετρήσεις (online monitoring). Επειδή είμαι σίγουρος ότι η πολιτεία δεν πρόκειται ποτέ να υλοποιήσει ένα τέτοιο πρόγραμμα, η παραπάνω πρόταση πιστεύω ότι πρέπει να γίνει προς τη ΚΕΔΕ, ώστε να αναθέσει στο ΙΤΕ (Επιστημονικό Ινστιτούτο της ΚΕΔΕ) να εκπονήσει το παραπάνω πρόγραμμα. Επιφυλάσσομαι να φέρω την πρόταση αυτή προς την ΚΕΔΕ (το έχουμε συζητήσει ήδη με τον δήμαρχο Μαμάκο στην επιτροπή της Ψηφιακής Διακυβέρνησης της ΚΕΔΕ στην οποία προεδρεύει και συμφώνησε να προχωρήσουμε στην πρόταση σαν επιτροπή). Κατά τη διάρκεια που ήμουν αντιδήμαρχος είχαμε συμμετάσχει σε διάφορα προγράμματα προώθησης, αλλά και μετρήσεων για το ΣΒΑΚ. Μάλιστα είχαμε συζητήσει τόσο με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, όσο και με το Πανεπιστήμιο Πατρών για ένα αντίστοιχο ερευνητικό πρόγραμμα. Κύριε δήμαρχε τολμήστε το σε επίπεδο πόλης, πέραν από την πρόταση προς την ΚΕΔΕ ! Διατηρήστε την πρωτοπορία της Λάρισας στην υλοποίηση του ΣΒΑΚ!
Πολλές φορές η σημερινή δημοτική αρχή, αλλά και διάφοροι φορείς μίλησαν για την ανάγκη αναθεώρησης του ΣΒΑΚ, τον εντοπισμό πιθανών προβλημάτων τα οποία φάνηκαν κατά την εφαρμογή του, ακόμα και τον εντοπισμό αστοχιών και λαθών της μελέτης. Όλοι συμφωνούμε με αυτό, πρώτα απ΄όλα οι ίδιοι οι μελετητές, άλλωστε το θέμα την αναθεώρησης του ΣΒΑΚ συμπεριλαμβάνεται στον ίδιο το νόμο και αποτελεί δομικό στοιχείο του νόμου. Η κάθε ενέργεια και η κάθε διαβούλευση προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να είναι «καθαρή», διάφανη, να συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι και πάνω απ΄όλα να έχει την επιστημονική σφραγίδα των μελετητών ή έστω ειδικών επιστημόνων αναγνωρισμένου κύρους. Στην Ελλάδα του σήμερα είναι πολύ εύκολο οι πάσης φύσεως διαβουλεύσεις να διολισθήσουν σε ενέργειες εξυπηρέτησης πολιτικών και άλλων σκοπιμοτήτων. Για το λόγο αυτό θεωρώ το πιο σημαντικό σε μια τέτοια διαδικασία είναι να προηγηθούν οι επιστημονικές-τεχνολογικές συναντήσεις με την συμμετοχή όλων των σχετικών φορέων (με κύριο πυρήνα τους μελετητές), την τεχνική υπηρεσία που κατασκευάζει τα έργα, με εξωτερικούς ειδικούς συνεργάτες αλλά και ειδικούς εμπειρογνώμονες από τους σχετικούς φορείς. Στην συνέχεια τα συμπεράσματα της τεχνικής αυτής επιτροπής πρέπει να τεθούν για συζήτηση σε μια σειρά από ανοιχτές διαβουλεύσεις με όλους τους φορείς και τους πολίτες κυρίως στην περιοχή των έργων, αλλά και σε όλη την πόλη.
Δυστυχώς στην θητεία της Συμπαράταξης παρόλο ότι όλες οι μελέτες του ΣΒΑΚ και η μεγάλη πλειοψηφία όλων των έργων έχουν ψηφιστεί από το σύνολο σχεδόν του ΔΣ, παρόλο που έχουν γίνει επανειλημμένες διαβουλεύσεις στο ΔΣ, στην επιτροπή διαβούλευσης και σε συναντήσεις με φορείς, παρόλο που έγιναν 4 ημερίδες και ένα πανελλήνιο συνέδριο στη Λάρισα, οι φορείς της πόλης δεν έδωσαν την σημασία που άρμοζε σε ένα τέτοιο δύσκολο σχέδιο. Και αν κάποιος μπορεί να δικαιολογήσει τα πάντα στα κόμματα και τις παρατάξεις όταν βρίσκονται μέσα στον οίστρο ενός προεκλογικού αγώνα, αυτό δεν δικαιολογείται στους φορείς, έστω και αν σε αυτούς μετέχουν κομματικές παρατάξεις. Μπορεί να ενοχλήσω κάποιους και να κατηγορηθώ, αλλά θα μιλήσω για το ΤΕΕ με το δικαίωμα το οποίο μου δίνει το γεγονός ότι είμαι ενεργό μέλος του για 40 χρόνια και διετέλεσα αντιπρόεδρος της διοικούσας του Περιφερειακού τμήματος. Δεν μπορεί στα 7 χρόνια (της διοίκησης Καλογιάννη) στα οποία εξελίσσεται το ΣΒΑΚ, το ΤΕΕ να μην έχει έρθει στο δήμο για συζήτηση με τους συναδέλφους της τεχνικής υπηρεσίας και τους μελετητές του ΣΒΑΚ. Αυτό το θέλαμε και το περιμέναμε, έτσι ώστε μετά από μια λεπτομερή ενημέρωση να μας καταθέσουν τις παρατηρήσεις, να επισημάνουν τα λάθη μας και να καταθέσουν επίσημα τις προτάσεις του. Όταν αυτό το θέσαμε σε μια συζήτηση στο ΔΣ, η απάντηση ήρθε μέσω του τύπου λέγοντας ότι έχουν πάρει όλες τις μελέτες και τις πληροφορίες μέσου του Internet, και άρα δε χρειαζόταν οι συναντήσεις! Δεν θα δικαιολογήσω ποτέ το γεγονός ότι η επιτροπή του ΤΕΕ (καθόλα αξιόλογη και σεβαστή με σημαντικούς και φίλους επιστήμονες) η οποία τον Σεπτέμβριο του 2025 ανακοίνωσε τα πορίσματά της, ζήτησε συνάντηση για το ΣΒΑΚ με το δήμο τον Νοέμβριο του 2023, δηλαδή μετά που η Συμπαράταξη έχασε τις εκλογές. (Τονίζω ότι σε αυτό δεν έφταιγε σε τίποτα η επιτροπή)!
Η εκπαίδευση του συνόλου των πολιτών για το τι είναι και γιατί χρειάζεται το ΣΒΑΚ είναι κατά τη γνώμη μου αναγκαία. Πάρα πολλοί φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό μπορούν και είναι έτοιμοι να βοηθήσουν σε μια τέτοια εκπαιδευτική καμπάνια. Το δίκτυο CIVINET HELLAS (μέλος του διεθνούς δικτύου για τα ΣΒΑΚ: CIVITAS) είχε στενή συνεργασία με τη Λάρισα και το δήμο, επειδή θεωρεί την Λάρισα ως την πρώτη πόλη στην Ελλάδα που έχει ήδη υλοποιήσει το ΣΒΑΚ σε τέτοια έκταση. Το δίκτυο αυτό αλλά και πολλοί άλλοι φορείς (στην Ελλάδα και το εξωτερικό) είναι έτοιμοι να βοηθήσουν αν χρειαστεί, αρκεί να κληθούν. Χρειάζονται ημερίδες, ενημερωτικές βόλτες, συνέδρια και ιδιαίτερες πρωτοβουλίες στα σχολεία.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
