Της Εύας Μπουτζέτη – Πανίδου*
Κάθε ανάσα ενός παιδιού είναι υπόσχεση για το αύριο· περνά όμως από τον αέρα της γειτονιάς, το νερό της βρύσης, τον θόρυβο των δρόμων. Το περιβάλλον μάς μεγαλώνει ή μας πληγώνει – και τα παιδιά, με τον αναπτυσσόμενο οργανισμό τους, απορροφούν περισσότερο απ’ ότι εμείς οι μεγάλοι επιλέγουμε ή αμελούμε. Διεθνώς, 1 στα 4 παιδιά ζει σε συνθήκες κινδύνου και 93% αναπνέει αέρα πάνω από τα ασφαλή όρια (ΠΟΥ/WHO, 2024). Αυτοί οι αριθμοί είναι πρόσωπα: ο Δημήτρης που βήχει στο διάλειμμα, η Μαρία με έκζεμα, ο Γιάννης χωρίς ασφαλές πάρκο.
Τι πληγώνει τα παιδιά
- Αέρας & θόρυβος: κυκλοφορία, παλιά οχήματα, καυστήρες
- Νερό & έδαφος: ρύποι και κακή αποχέτευση φτάνουν στο πιάτο μας
- Λιγότερο πράσινο: λιγότερο παιχνίδι έξω, περισσότερη παχυσαρκία
- Κοινωνικές ανισότητες & ψυχική υγεία: περισσότερο στρες, λιγότερη πρόσβαση σε φροντίδα
Πώς αλλάζει η εικόνα – απλά και ολιστικά
Η «προαγωγή υγείας» είναι πράξη: δίνουμε στους ανθρώπους τα μέσα να προστατεύουν την υγεία τους βελτιώνοντας τους χώρους που ζουν. Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης δείχνουν τον δρόμο:
- SDG 3 Υγεία: καθαρό νερό, εμβολιασμοί, πρόσβαση σε φροντίδα
- SDG 4 Εκπαίδευση: περιβαλλοντική παιδεία και δεξιότητες ζωής
- SDG 11 Πόλεις: πράσινο, ασφάλεια, ήσυχες γειτονιές
- SDG 13 Κλίμα: λιγότερες εκπομπές, καθαρή ενέργεια
Τι μπορεί να κάνει η πόλη μας από αύριο
Δήμος
- Μετρήσεις αέρα/θορύβου με δημόσια ανάρτηση και ετήσιο σχέδιο.
- «Πράσινες διαδρομές μαθητών»: δενδροφυτεύσεις, σκιερά πεζοδρόμια.
- Ζώνες 30 χλμ/ώρα και υπερυψωμένες διαβάσεις γύρω από σχολεία.
Σχολεία
- «Δέκα λεπτά πράσινο», ένα διάλειμμα Φύσης έξω αυλή/κήπος/γειτονικό πάρκο συχνά.
- «Καθαρός αέρας στην τάξη»: αερισμός, φυτά, έλεγχος υγρασίας.
- Οδική ασφάλεια & κυκλοφοριακή αγωγή με συμμετοχή γονέων.
Οικογένειες
- Περισσότερο περπάτημα/ποδήλατο.
- Μηδενικό κάπνισμα σε σπίτι/αυτοκίνητο.
- Μία «πράσινη» οικογενειακή μέρα τον μήνα.
Επαγγελματίες Υγείας & Φορείς
- Συμβουλευτικοί σταθμοί πρόληψης σε ΚΔΑΠ/σχολεία.
- Καμπάνιες για άσθμα – αλλεργίες – παχυσαρκία με σαφείς οδηγίες.
- Τοπικά «παρατηρητήρια» περιβαλλοντικών κινδύνων.
Τρία κρίσιμα μέτωπα – με ευθύνη όλων
1) Βία στα σχολεία: μηδενική ανοχή, πολλή φροντίδα
Σχολείο: σχέδιο πρόληψης/διαχείρισης, σαφείς κανόνες, επιμόρφωση, ομάδες συνομηλίκων, ανώνυμη αναφορά, σχολικός ψυχολόγος, αποκαταστατικές πρακτικές, ψηφιακή ασφάλεια.
Γονείς: σταθερά όρια, καθημερινός διάλογος, εποπτεία διαδικτυακής συμπεριφοράς, συνεργασία με σχολείο.
Πολιτεία & Δήμος: ενίσχυση ειδικοτήτων ψυχικής υγείας, επιμόρφωση, ασφαλές περιβάλλον σχολείου, γραμμή 24/7, τοπικά πρωτόκολλα άμεσης παρέμβασης.
2) Διαγενεακές σχέσεις: τα παιδιά χρειάζονται παππούδες – και η πόλη κερδίζει
Δήμος: συνέργειες σχολείων – ΚΑΠΗ, «Υιοθετώ έναν Παππού/Μια Γιαγιά», κοινά προγράμματα και «ψηφιακά ραντεβού».
Σχολείο/Οικογένεια: προφορική ιστορία, κοινές δράσεις, τακτική επαφή.
Οφέλη: ενσυναίσθηση, γνωστικός πλούτος, λιγότερη μοναξιά ηλικιωμένων.
3) Φιλοζωία: τρυφερότητα και υπευθυνότητα
Δήμος: στειρώσεις/σήμανση, διαφανείς δομές, υιοθεσίες με τα σχολεία, σταθμοί νερού/σκιάς.
Σχολείο/Οικογένεια: «Εβδομάδα Φιλοζωίας», κανόνες επαφής με αδέσποτα, υπεύθυνες υιοθεσίες, εμβολιασμοί/εκπαίδευση.
Μήνυμα: «Η δύναμη δεν είναι να κυριαρχείς στον αδύναμο· είναι να τον προστατεύεις».
Γιατί τώρα
Αν αφήσουμε την ευθύνη «για αργότερα», τα παιδιά θα έχουν ήδη μεγαλώσει μέσα στο λιγότερο που τους δώσαμε. Η υγεία τους είναι επένδυση: κάθε δέντρο κοντά σε σχολείο ρίχνει τη θερμοκρασία και μειώνει ρύπους· κάθε ασφαλής διάβαση σώζει μια ζωή που ίσως δεν γνωρίσουμε ποτέ – απλώς γιατί την προστατεύσαμε εγκαίρως. Η μεγάλη απόφαση είναι απλή: Θα αφήσουμε τα παιδιά μας να αναπνέουν καθαρά; Ας τη γράψουμε στους δρόμους, στις αυλές, στα πάρκα και στα σχέδια του Δήμου – όχι μόνο στα άρθρα μας.
Κανένα παιδί να μην μάθει τι σημαίνει «βρώμικος αέρας» πριν μάθει να γράφει το όνομά του.
«Μεγαλώνουμε παιδιά που σέβονται το περιβάλλον, όταν πρώτα φτιάχνουμε ένα περιβάλλον που σέβεται τα παιδιά».
**Η κα Εύα Μπουτζέτη – Πανίδου είναι πτυχιούχος Διοίκησης Επιχειρήσεων & Παιδαγωγικού, με μεταπτυχιακά στη Διοίκηση Μονάδων Υγείας (ΕΑΠ) και στην Εφαρμοσμένη Γεροντολογία και Γηριατρική (ΑΠΘ)
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
