Μια νέα μελέτη του Ελληνικού Παρατηρητηρίου της London School of Economics (LSE), με τίτλο «The Café Economy», φέρνει στο φως μια σκληρή αλήθεια για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα: η χώρα έχει παγιδευτεί σε ένα οικονομικό μοντέλο «με πήλινα πόδια».
Δεν επενδύει στην καινοτομία
Ένα μοντέλο που βασίζεται υπερβολικά σε χαμηλής παραγωγικότητας τομείς, όπως η εστίαση και ο τουρισμός, αντί να επενδύει στην καινοτομία και την τεχνολογική αναβάθμιση.
Οι ερευνητές Μιχάλης Νικιφόρος, Βλάσης Μισσός, Χρήστος Πέρρος και Νικόλαος Ροδουσάκης περιγράφουν την Ελλάδα ως μια «οικονομία των καφέ», όπου ο δυναμισμός των εστιατορίων, των μπαρ, των ξενοδοχείων και των βραχυχρόνιων μισθώσεων δημιουργεί μια ψευδαίσθηση ανάπτυξης, αλλά στην πραγματικότητα αποδυναμώνει την παραγωγική βάση της χώρας.
Από τα μνημόνια στην “οικονομία της σερβιτόρας”
Σύμφωνα με τη μελέτη, τα χρόνια της λιτότητας και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (2010–2018) οδήγησαν όχι σε αύξηση παραγωγικότητας, όπως είχε υποσχεθεί το μνημονιακό αφήγημα, αλλά στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Ιστορική οπισθοδρόμηση
Η εργασιακή παραγωγικότητα στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 16% μεταξύ 2009 και 2024, ενώ οι πραγματικοί μισθοί κατέρρευσαν κατά 26% έως 35% — και σε ορισμένους τουριστικούς κλάδους έως και 60%.
Η στροφή της απασχόλησης προς τον τομέα της φιλοξενίας και της εστίασης (AFSA) εξηγεί περίπου το ένα τρίτο της συνολικής πτώσης της παραγωγικότητας.
Παράλληλα, εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας σε μεταποίηση, βιομηχανία και υψηλή τεχνολογία χάθηκαν, με αποτέλεσμα μια ιστορική οπισθοδρόμηση.
Μια οικονομία δύο ταχυτήτων
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τους ερευνητές, εξελίσσεται σε μια “διττή οικονομία”:
από τη μία πλευρά, ένας υπερδιογκωμένος τουριστικός και υπηρεσιακός τομέας που απορροφά φθηνό, συχνά ανασφάλιστο εργατικό δυναμικό και από την άλλη, οι παραγωγικοί κλάδοι που συρρικνώνονται.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι ο τουρισμός λειτουργεί ως «ασφαλιστική βαλβίδα» για την ανεργία, απορροφώντας εργαζόμενους μέσω συμπίεσης των μισθών, αλλά χωρίς να παράγει μακροπρόθεσμη ευημερία.
Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα αφορά τους νέους εργαζόμενους
Η απασχόληση στον τουρισμό και την εστίαση αυξήθηκε κατά 87% την περίοδο 2009–2023, αλλά οι μισθοί παραμένουν χαμηλοί, με άνθιση της μερικής και επισφαλούς εργασίας.
Παράλληλα, το μορφωτικό επίπεδο αυτών των εργαζομένων έχει αυξηθεί δραματικά: η Ελλάδα διαθέτει πλέον ένα από τα υψηλότερα ποσοστά “υπερκαταρτισμένων” νέων στην Ευρώπη (86%), με πτυχιούχους να εργάζονται ως σερβιτόροι, ρεσεψιονίστ ή εποχικοί υπάλληλοι.
Η “διπλή όψη” του τουριστικού θαύματος
Η “οικονομία των καφέ” έχει, σύμφωνα με τη μελέτη, και θετικά στοιχεία:
βοήθησε στη βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου, καθώς το ταξιδιωτικό ισοζύγιο βελτιώθηκε κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2009 και 2023, μειώνοντας το συνολικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Όμως, το τίμημα είναι βαρύ.
Η υπερ-εξάρτηση από τον τουρισμό προκαλεί περιβαλλοντική και κοινωνική φθορά, φαινόμενα «υπερτουρισμού», οικιστική κρίση με ανεξέλεγκτες αυξήσεις ενοικίων λόγω Airbnb, και οικονομική εξάρτηση από τη διεθνή ζήτηση.
Η μελέτη του LSE αποτελεί ηχηρή προειδοποίηση: χωρίς μια στρατηγική ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης και χωρίς πολιτικές που να ενισχύουν την καινοτομία, την τεχνολογία και την εγχώρια παραγωγή, η Ελλάδα κινδυνεύει να παγιωθεί σε μια οικονομία χαμηλών αποδόσεων και χαμηλών προσδοκιών.
Όπως καταλήγουν, «Αν δεν αλλάξει πορεία, η “οικονομία των καφέ” δεν θα είναι μια προσωρινή φάση προσαρμογής, αλλά μια μόνιμη κατάσταση στασιμότητας για τις επόμενες δεκαετίες».
H έρευνα “The Café Economy” του LSE φωτίζει το πιο κρίσιμο ερώτημα για την Ελλάδα του μέλλοντος: θέλει να είναι χώρα ανάπτυξης ή χώρα εξυπηρέτησης;
Πηγή: tanea.gr
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
