Είναι γνωστή ως «ο σιωπηλός δολοφόνος» καθώς πολλοί άνθρωποι έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση χωρίς καν να το γνωρίζουν. Ποιοι είναι ωστόσο οι ιδανικοί αριθμοί και πώς να βελτιώσεις τους δικούς σου;
Όσο μεγαλώνεις και όσο περισσότερη εμμονή αποκτάς με την υγεία σου, τόσο περισσότερο νιώθεις ότι στη ζωή όλα έχουν να κάνουν με αριθμούς: Πόσα χρόνια ακόμα μπορείς να περιμένεις; Ποιος είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματός σου; Tο ποσοστό σπλαχνικού λίπους; Η πυκνότητα των οστών σου; Πόσα κιλά μπορείς να κάνεις squat; Πόση ώρα μπορείς να μείνεις κρεμασμένος; Πόσο συχνά το κάνεις ακόμη; Πόσο είναι η LDL και HDL χοληστερόλη σου; Οι καρδιακοί σου παλμοί ηρεμίας; Το επίπεδο οξυγόνου στο αίμα σου κατά τη διάρκεια της νύχτας; Πόσο γρήγορα μπορείς να τρέξεις; Πόσα βήματα κάνεις την ημέρα; Πόσες ώρες κοιμάσαι; Πόσο συχνά σηκώνεσαι για να ουρήσεις;
Μερικοί από αυτούς τους αριθμούς έχουν μεγαλύτερη σημασία από άλλους. Κι ένας που σίγουρα πρέπει να προσέξετε είναι η αρτηριακή πίεση (ΑΠ).
Αν αυτή παραμείνει πολύ υψηλή για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, θα αποδυναμώσει τις αρτηρίες κι άλλα αιμοφόρα αγγεία σας, θα βλάψει τα εσωτερικά σας όργανα και θα προκαλέσει απόφραξη, διόγκωση, αιμορραγία και ρήξη. Μετά, σειρά έχει η καρδιακή προσβολή ή καρδιακή ανεπάρκεια, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η νεφρική ανεπάρκεια, τα προβλήματα όρασης ή η άνοια. Κι αν δεν μετρήσετε την αρτηριακή σας πίεση, μπορεί να μην γνωρίζετε καν ότι πρόκειται για πρόβλημα. Γι’ αυτό συχνά χαρακτηρίζεται κι ως «σιωπηλός δολοφόνος».
Ούτε τη χαμηλή πίεση πρέπει να πάρετε αψήφιστα. Αλλά επειδή θα σας προκαλέσει ζάλη και πιθανώς ακόμα και λιποθυμία, είναι πιθανότερο να συνειδητοποιήσετε ότι κάτι δεν πάει καλά.
Φυσιολογική πίεση, υπέρταση και σωστή μέτρηση
Η υπέρταση ευθύνεται για περισσότερους από 10 εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπάρχουν σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια ενήλικες που πάσχουν από αυτήν, ενώ περισσότεροι από 600 εκατομμύρια δεν λαμβάνουν θεραπεία, είτε επειδή δεν γνωρίζουν ότι τη χρειάζονται, είτε επειδή δεν τη θέλουν. Αυτός ο δολοφόνος δεν είναι απλώς σιωπηλός, αλλά αγνοείται.
Τουλάχιστον στον ανεπτυγμένο κόσμο, κανείς δεν μπορεί να πει ότι αυτό οφείλεται στη δυσκολία να κάνει κανείς μια απλή μέτρηση. Κάθε ιατρείο και φαρμακείο έχει τουλάχιστον ένα σφυγμομανόμετρο. Κανείς βέβαια δεν το αποκαλεί έτσι – φυσικά είναι απλώς ένα πιεσόμετρο – και θα το αναγνωρίσετε αμέσως όταν το δείτε.
Τα αποτελέσματα βγαίνουν αμέσως, αλλά τι ακριβώς σημαίνουν; Εφόσον είναι σε γενικές γραμμές καλά, μπορεί να μην λάβετε πολλές εξηγήσεις.
Η αρτηριακή πίεση εκφράζεται πάντα με δύο αριθμούς: τη συστολική πίεση, ή τη δύναμη που ασκείται στις αρτηρίες σας καθώς η καρδιά συστέλλεται για να αντλήσει αίμα σε όλο το σώμα σας, και τη διαστολική, ή την πίεση που καταγράφεται ενώ χαλαρώνει και γεμίζει. Η συστολική (μεγάλη) είναι υψηλότερη (προφανές, αν το καλοσκεφτείτε) από τη διαστολική (μικρή) και πάντα αναφέρεται πρώτη.
Οι δύο αριθμοί χωρίζονται με μία κάθετο.
Κάτι που ίσως δεν γνωρίζετε, είναι ότι η αρτηριακή πίεση μετρήθηκε για πρώτη φορά πριν από περισσότερα από 300 χρόνια – σε άλογα. Ο αιδεσιμότατος Stephen Hales, ένας Άγγλος κληρικός, τοποθέτησε γυάλινους σωλήνες στις αρτηρίες των ζώων, με διαφωτιστικά, αλλά και θανατηφόρα αποτελέσματα. Μόλις το 1856 ένας Γάλλος χειρουργός, ο Jean Faivre, μέτρησε για πρώτη φορά την αρτηριακή πίεση σε έναν άνθρωπο – κατά τη διάρκεια ενός ακρωτηριασμού, όταν συνέδεσε τις εκτεθειμένες αρτηρίες του ασθενούς με ένα μανόμετρο. Ακόμα και σήμερα, η αρτηριακή πίεση εκφράζεται σε χιλιοστά υδραργύρου ή mmHg.
Υπάρχει κάποια ασάφεια για το τι συνιστά ιδανική αρτηριακή πίεση, με το εύρος να ποικίλλει ελαφρώς από χώρα σε χώρα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το NHS ορίζει τη «φυσιολογική» ή «υγιή» αρτηριακή πίεση ως τιμή μεταξύ 90/60 στο χαμηλό άκρο και 120/80 στο υψηλό. Η «ελαφρώς αυξημένη» αρτηριακή πίεση (μερικές φορές γνωστή ως «υψηλή φυσιολογική» ή «αυξημένη») κυμαίνεται από 121/81 έως 134/84, ενώ η «υψηλή» αρτηριακή πίεση αρχίζει από 135/85. Αυτό είναι το σημείο στο οποίο ο γενικός ιατρός σας είναι πιθανό να σας προτείνει φαρμακευτική αγωγή ή να σας μιλήσει σοβαρά για τον τρόπο ζωής σας.
(Οι γιατροί επικεντρώνονται κυρίως στη συστολική πίεση, αλλά μακροπρόθεσμα, η υψηλή διαστολική πίεση μπορεί επίσης να βλάψει την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία. Έτσι, για να είναι «φυσιολογική», για παράδειγμα, η συστολική σας πίεση πρέπει να είναι 120 ή λιγότερο και η διαστολική σας πίεση πρέπει να είναι 80 ή λιγότερο. Εάν κάποια από αυτές είναι μεγαλύτερη, έχετε περιέλθει στην αυξημένη ζώνη. Η ίδια αρχή ισχύει και σε υψηλότερα επίπεδα.)
Εάν φτάσει τα 180/120, είναι η περιοχή της υπερτασικής κρίσης, γνωστής και ως σοβαρή υπέρταση. Θα πρέπει να τηλεφωνήσετε αμέσως στον γιατρό σας, ενώ αν αντιμετωπίζετε επίσης συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή σύγχυση, καλέστε το 166 ή κατευθυνθείτε στα επείγοντα.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση αρχίζει από τα 135/85 αν τη μετράτε στο σπίτι, ωστόσο σε ένα ιατρικό περιβάλλον, αρχίζει από 140/90 λόγω του «φαινομένου της λευκής μπλούζας» – την τάση οι μετρήσεις να είναι υψηλότερες επειδή βρίσκεστε σε ένα αγχωτικό πλαίσιο ή (αν και αναγνωρίζεται λιγότερο συχνά) βιαστικό.
Ιδανικά, θα πρέπει να έχετε καθίσει ήρεμα για πέντε λεπτά πριν από τη μέτρηση της αρτηριακής σας πίεσης, με τα πόδια στο έδαφος, την πλάτη στηριγμένη και το αντιβράχιο να ακουμπά σε κάτι σαν τραπέζι, περίπου στο ύψος της καρδιάς. Μόλις τοποθετηθεί η περιχειρίδα γύρω από το άνω μέρος του βραχίονά σας, θα πρέπει να φουσκωθεί τρεις φορές και να λαμβάνεται μια μέτρηση κάθε φορά. Η πρώτη μέτρηση πρέπει να αγνοηθεί και στη συνέχεια να υπολογιστεί ο μέσος όρος των άλλων δύο για το τελικό αποτέλεσμα.
«Ιδανικά», θα πρέπει, «να εξετάζατε την αρτηριακή πίεση και στα δύο χέρια για να δείτε αν υπάρχει κάποια σημαντική διαφορά και στη συνέχεια να λαμβάνατε την ένδειξη από το χέρι με την υψηλότερη ένδειξη, ώστε να μην χάσετε καμία περίπτωση υψηλής αρτηριακής πίεσης», συμβουλεύει ο Dr Sam Rodgers.
Σε ποια νούμερα ωστόσο πρέπει να στοχεύετε; Το γεγονός ότι οι γιατροί είναι πιθανό να παρέμβουν μόνο όταν περάσετε τα 135/85 ή 140/90, δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθήσετε να πέσετε κάτω από τα 120/80.
Η προ-υπέρταση, όπως μερικές φορές ονομάζεται η ζώνη μεταξύ «φυσιολογικής» και «υψηλής», δεν είναι εντελώς ακίνδυνη και προφανώς αυξάνεται καθώς αυξάνεται η πίεσή σας. Ο Rodgers συγκρίνει την έννοια με τον «προ-διαβήτη», όπου οι γιατροί αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο την αξία της έγκαιρης παρέμβασης. Ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, υιοθετούν μια πιο επιθετική προσέγγιση.
Μην ξεχνάτε ότι η αρτηριακή πίεση παρουσιάζει διακυμάνσεις, προσθέτει η Dr Sabine Donnai, γενική γιατρός και ιδρύτρια της κλινικής μακροζωίας Viavi στο Λονδίνο. Όχι μόνο συνήθως πέφτει τη νύχτα, αλλά μπορεί να αυξηθεί ως αποτέλεσμα του στρες, της άσκησης κι άλλων παραγόντων. Όσο χαμηλότερες είναι οι βασικές σας τιμές, λέει η Donnai, τόσο λιγότερο επικίνδυνες πιθανώς να είναι αυτές οι αιχμές: «Ιδανικά θέλουμε η συστολική πίεση να είναι μεταξύ 100 και 120».
«Η αρτηριακή σας πίεση δεν είναι πάντα υψηλή. Πηγαίνεις στον γιατρό ή στο φαρμακείο και η αρτηριακή πίεση είναι απολύτως καλή. Έπειτα, αμέσως μετά από λίγη καφεΐνη ή αλκοόλ ή άγχος – ή ακόμα και ενθουσιασμό – ξαφνικά η αρτηριακή πίεση ανεβαίνει απότομα. Τότε είναι που θα μπορούσατε να πάθετε εγκεφαλικό ή καρδιακή προσβολή», σημειώνει.
Σε κάθε περίπτωση, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν σίγουρα να μειώσουν την αρτηριακή πίεση. Αρχικά, αν καπνίζετε ή πίνετε, θα πρέπει να το κόψετε ή τουλάχιστον να το μειώσετε. Αν είστε επίσης υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, η απώλεια βάρους μπορεί επίσης να μειώσει την υπέρταση.
Προφανώς, είναι σημαντικό να ασκείστε αρκετά, αερόβια και με αντιστάσεις.
Όλες αυτές οι συμβουλές ωστόσο είναι τρομερά γενικές. Είναι πράγματα που θα έπρεπε ήδη να κάνετε αν θέλετε μια μακρά, υγιή και ευτυχισμένη ζωή.
Προσοχή στο αλάτι και ισομετρική άσκηση
Την ίδια ώρα, το αλάτι συζητείται λιγότερο ευρέως. «Όλοι το αγνοούσαν ευγενικά μέχρι πρόσφατα», λέει ο Rodgers. «Κι αυτό περιλαμβάνει και τους γιατρούς. Δεν ήμασταν καλοί στο να ρωτάμε τους ασθενείς γι’ αυτό. Και οι περισσότεροι από εμάς αλατίζουμε υπερβολικά το φαγητό μας ή καταναλώνουμε πολύ αλμυρό συσκευασμένο ή εστιατορικό φαγητό. Εάν έχετε υψηλή πρόσληψη αλατιού και το μειώσετε, μπορείτε να επιτύχετε πτώση της αρτηριακής πίεσης κατά 5mmHg έως 10mmHg».
Η συνήθης συμβουλή για τους ενήλικες είναι να μην καταναλώνουν περισσότερο από 6g αλάτι την ημέρα ή περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού. Αυτό περιλαμβάνει το αλάτι που υπάρχει ήδη στα επεξεργασμένα τρόφιμα και το αλάτι που προστίθεται κατά τη διάρκεια και μετά το μαγείρεμα.
Αν πάλι έχετε «πολύ άγχος που δεν αντισταθμίζεται», η Donnai προτείνει διαλογισμό, γιόγκα και ασκήσεις αναπνοής.
Μια καλή ιδέα είναι η ισομετρική άσκηση, όπου απλώς κρατάτε μια σταθερή θέση σώματος για μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό είχε προηγουμένως βρεθεί ότι είναι πιο αποτελεσματικό στη μείωση της αρτηριακής πίεσης από την αερόβια άσκηση, την προπόνηση με αντιστάσεις και τη διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης.
«Σε προ-υπερτασικούς ή σε υψηλά φυσιολογικά επίπεδα, μείωσε τη συστολική πίεση κατά 12mmHg και τη διαστολική κατά 6mmHg», σημειώνει ο Jim Wiles του Πανεπιστημίου Canterbury Christ Church, υπογραμμίζοντας ότι «πολλοί άνθρωποι βρίσκουν την άσκηση εύκολη, ακόμα κι εκείνοι που δεν είναι πολύ γυμνασμένοι».
Πηγή: ertnews.gr
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
