Το ΣΒΑΚ και το πρόβλημα της στάθμευσης

Η ελεγχόμενη στάθμευση έχει σαν στόχο να αποτρέψει την άσκοπη χρήση του αυτοκινήτου στο κέντρο. Σύμφωνα με την μελέτη του ΣΒΑΚ οι μόνιμοι κάτοικοι εξασφαλίζονται με την κάρτα μόνιμου κατοίκου. Βέβαια η επιτυχία ενός συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης στηρίζεται στην αστυνόμευση και στον έλεγχο. Ο έλεγχος είναι δύσκολος λόγω σοβαρής έλλειψης προσωπικού στη δημοτική αστυνομία και αυτό είναι πρόβλημα που απασχολεί όλους τους δήμους της χώρας

Γράφει ο Γιώργος Σούλτης

Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) είναι ένα παγκόσμιο σχέδιο το οποίο προσπαθεί να αντιμετωπίσει την εκρηκτική αύξηση των αυτοκινήτων μέσα στις πόλεις και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών. Η βασική ιδέα του ΣΒΑΚ δεν είναι να καταργήσει ή να αγνοήσει το αυτοκίνητο το οποίο στην σημερινή εποχή αποτελεί βασικό κομμάτι της ζωής μας. Η βασική ιδέα είναι να πείσει τους πολίτες για μια άλλη χρήση του ΙΧ έτσι ώστε να μειωθεί η άσκοπη χρήση του στα κέντρα των πόλεων (κυρίως), δημιουργώντας ποιοτικό χώρο για τους συμπολίτες με αναπηρία, τους πεζούς και τα ποδήλατα! Η εφαρμογή του ΣΒΑΚ δεν είναι εύκολη και πέρα από τα προβλήματα της αλλαγής νοοτροπίας υπάρχουν και πραγματικά αντικειμενικά προβλήματα.

Τα σημαντικότερα από τα αντικειμενικά αυτά προβλήματα είναι: 1) Το πρόβλημα της στάθμευσης (πάρκινγκ), το οποίο έχει τρείς όψεις: Τι γίνεται με την στάθμευση των μόνιμων κατοίκων, τι γίνεται με την στάθμευση των πολιτών που μένουν στην περιφέρεια της πόλης και θέλουν να επισκεφτούν το κέντρο της πόλης και τέλος τι γίνεται με τους επισκέπτες της πόλης. 2) Το θέμα των μετακινήσεων. Αν δεν μπορεί ο πολίτης των συνοικιών της πόλης να έρθει στο κέντρο με το αυτοκίνητό του τότε πως θα κινηθεί; Η απάντηση βέβαια σε αυτό το ερώτημα, σε όλο τον κόσμο είναι μία και μόνη: με σωστά και ελεγχόμενα μέσα μαζικής μεταφοράς, το θέμα είναι πως αυτό θα επιτευχθεί!

Τα προβλήματα αυτά δεν είναι προβλήματα του ΣΒΑΚ της Λάρισας, αλλά προβλήματα όλων των πόλεων στον κόσμο. Το ΣΒΑΚ προσπαθεί να δώσει λύσεις και υπάρχουν πολλές καλές (και κακές) πρακτικές σε πολλές πόλεις. Πολλοί συμπολίτες μου έχουν πει αγανακτισμένοι: «…. μόνο προβλήματα δημιούργησε το ΣΒΑΚ στη Λάρισα…» και λίγο πολύ καταλογίζουν στις δημοτικές αρχές ότι όλα αυτά τα έργα γίνονται μόνο για προβολή και επικοινωνία! Σαν απάντηση προκαλώ όλους τους συμπολίτες μας να σκεφτούμε στην περίπτωση που δεν γινόταν τίποτα απολύτως στη Λάρισα, καμία μελέτη, κανένα ΣΒΑΚ και καμία αλλαγή στους δρόμους, η κατάσταση θα ήταν καλύτερη; Τα αυτοκίνητα αυξάνουν με εκθετικούς ρυθμούς και μέχρι να διαδοθούν τα ιπτάμενα οχήματα, θα περάσουν κάμποσες δεκαετίας. Πως θα είναι η Λάρισα το 2030 αν δε γίνει καμία προσπάθεια να ελεγχθούν τα αυτοκίνητα;

Οι λύσεις στα παραπάνω προβλήματα (στάθμευση, μετακινήσεις) που δημιουργεί το ΣΒΑΚ, αντιμετωπίζονται παγκόσμια με τους εξής τρόπους: 1) Δημιουργία χώρων στάθμευσης, κατά προτίμηση στα όρια του αποκλεισμένου από αυτοκίνητα κέντρο. 2) Με σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης στους δρόμους του κέντρου 3) Με την δημιουργία περιφερειακών πάρκινγκ στις εισόδους της πόλης και την άμεση μεταφορά από εκεί στο κέντρο της πόλης με ειδικά λεωφορεία 4) Με την αναβάθμιση των Μέσων μαζικής μεταφοράς ώστε να καλύπτεται όλη η πόλη. Ας δούμε λοιπόν τι από όλα αυτά τα μέτρα μπορούν να εφαρμοστούν στην Λάρισα και πως. Δεδομένο είναι ότι η πόλη δεν μπορεί να αλλάξει, η πολεοδομία της και το σχέδιο είναι δεδομένα και πάνω εκεί χτίζεται το ΣΒΑΚ.

Ας δούμε πρώτα από όλα τι γίνεται με την στάθμευση και τι προβλέπει η μελέτη του ΣΒΑΚ της Λάρισας. Κατ’ αρχήν να τονίσουμε για άλλη μια φορά ότι η ανακατασκευή των δρόμων μειώνει μόνο τις παράνομες θέσεις στάθμευσης, τις οποίες «κόβει» μέσω της κατασκευής των δρόμων. Δηλαδή κάποιος δεν μπορεί να σταθμεύσει πλέον στις γωνίες και μπροστά από τις εισόδους πολυκατοικιών γιατί εκεί φαρδαίνει το πεζοδρόμιο. Άρα το ΣΒΑΚ δεν μειώνει τις νόμιμες θέσεις πάρκινγκ! Η μελέτη έχει μετρήσει ακριβώς πόσες είναι οι θέσεις στάθμευσης στην περιοχή του ΣΒΑΚ. ΟΙ θέσεις αυτές σε όλη την περιοχή του ΣΒΑΚ (μετρούμενες το βράδυ, όπου σταθμευμένα είναι μόνο τα αυτοκίνητα των μόνιμων κατοίκων) είναι σύμφωνα με τη μελέτη γύρω στις 3.500. Τονίζουμε ότι μιλάμε για τις νόμιμες θέσεις. Το πρόβλημα όπως γίνεται κατανοητό δημιουργείται την ημέρα στο κέντρο της πόλης, λόγω της στάθμευσης των πολιτών οι οποίοι εργάζονται εκεί και από τους επισκέπτες (Λαρισαίους και εκτός της πόλης). Εκεί ακριβώς υπάρχει το πρόβλημα το οποίο πρέπει να επιλύσει το ΣΒΑΚ.

Η μία λύση είναι η δημιουργία χώρων στάθμευσης. Αυτή τη στιγμή στο κέντρο της πόλης υπάρχουν 4 μεγάλοι ιδιωτικοί χώροι στάθμευσης (με πληρωμή) και αρκετά μικρότερα υπαίθρια πάρκινγκ. Προσπάθησα να βρω στο ιντερνέτ την συνολική χωρητικότητα αυτών των ιδιωτικών πάρκινγκ, πουθενά σε ανακοινώνεται αυτό δημόσια και απορώ γιατί. Τα συγκεκριμένα πάρκινγκ είναι τα εξής: Στην πλατεία Μπλάνα και στην Νομαρχία (ΟΥΗΛ) βρίσκονται τα Δημοτικά πάρκινγκ τα οποία κατασκεύασαν ιδιωτικές εταιρείες και τα εκμεταλλεύονται με σύμβαση παραχώρησης από το δήμο. Υπάρχουν επίσης δύο μεγάλα ιδιωτικά πάρκινγκ, ένα υπόγειο στην Πλατεία και ένα πολυώροφο στη οδό 28^ης Οκτωβρίου. Με εκτίμηση καθαρά δική μου (από πληροφορίες) η συνολική χωρητικότητα αυτών των τεσσάρων πάρκινγκ πρέπει να ξεπερνάει τις 600 θέσεις. Ξαναλέω ότι υπάρχουν πολλά μικρά πάρκινγκ με κατά μέσο όρο περίπου 50 θέσεις το καθένα. Τελικά θα τολμήσω να πω ότι όλα αυτά τα πάρκινγκ μαζί με τα δημοτικά, συνολικά πρέπει να συγκεντρώνουν περίπου 1200 θέσεις και παραπάνω.

Όταν μιλάω για μικρά υπαίθρια δημοτικά πάρκινγκ εννοώ: Τα δύο πάρκινγκ του δήμου στην οδό Τσιόγκα, το πάρκινγκ στο Κτηνιατρείο (της περιφέρειας το οποίο έχει παραχωρηθεί τώρα στο δήμο), το πάρκινγκ στο ΚΤΕΛ (το οποίο λειτουργούσε με χαμηλό αντίτιμο από ιδιώτη και παλιότερα). Αυτά όλα τα πάρκινγκ έχουν ήδη μπει στο Σύστημα Ελεγχόμενης Στάθμευσης (ΣΕΣ) με το ίδιο αντίτιμο που ισχύει για τους δρόμους. Σε αυτά τα πάρκινγκ πρέπει να προστεθεί το πάρκινγκ στο Αλκαζάρ και το πάρκινγκ στην Γεωργιάδου (στις παρυφές του Λόφου). Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η καθημερινότητα δείχνει ότι τι δεν φθάνουν ούτε στο ελάχιστο αυτά τα πάρκινγκ για τις ανάγκες της πόλης. Και όμως τα νούμερα που ανάφερα άλλα δείχνουν, τι συμβαίνει λοιπόν; Το πρώτο είναι ότι τα μεγάλα ιδιωτικά πάρκινγκ δουλεύουν με χαμηλές πληρότητες λόγω (πολύ) υψηλού αντιτίμου (αυτό συμφέρει τις εταιρίες). Όσον αφορά τους δημοτικούς χώρους, όταν η στάθμευση είναι ελεύθερη (χωρίς αντίτιμο) υπάρχει πολύωρη στάθμευση (και ημέρες ολόκληρες) η οποία απαγορεύει την σωστή χρήση των χώρων. Από αυτή την άποψη πολύ καλώς αυτά τα πάρκινγκ εντάχθηκαν στο ΣΕΣ.

Για το θέμα των πάρκινγκ υπάρχουν οι άμεσες και οι μακροχρόνιες λύσεις. Οι άμεσες λύσεις είναι: 1) Η οργάνωση και η λειτουργία όσο το δυνατόν περισσοτέρων μικρών ανοικτών δημοτικών χώρων για στάθμευση σαν αυτούς που προαναφέραμε. 2) Η δημιουργία περιφερειακών πάρκινγκ στις εισόδους της πόλης και η μεταφορά των πολιτών με ειδικό λεωφορείο στο κέντρο της πόλης. Ο σχεδιασμός της προηγούμενης δημοτικής αρχής περιελάμβανε την πιλοτική λειτουργία περιφερειακού πάρκινγκ στην Καρδίτσης στο ύψος της Σκεπαστής. Η μεταφορά των πολιτών στο κέντρο, διερευνούνταν να γίνεται με μικρά ηλεκτρικά λεωφορεία του δήμου ή με λεωφορεία του ΑΣΤΙΚΟΥ σε συνεργασία με το Δήμο. Σε αυτή την περίπτωση το αντίτιμο του εισιτηρίου πρέπει να είναι πολύ χαμηλό και θα καλύπτει το πάρκινγκ και την μετακίνηση. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να γίνει αναζήτηση χώρων και για δημιουργία περιφερειακών πάρκινγκ και στις άλλες εισόδους της πόλης. Έχει γίνει μια πρώτη εργασία από την προηγούμενη δημοτική αρχή και η όλη αναζήτηση δεν θα ξεκινήσει από το μηδέν. Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να βρεθούν αυτοί οι χώροι σε όλες τις εισόδους της πόλης. Έχουν βρεθεί λύσεις για την Φαρσάλων, Βόλου και στην λεωφόρο Καραμανλή. Η Οδός Κοζάνης θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί από το πάρκινγκ στο Αλκαζάρ, από όπου με κοινόχρηστα ποδήλατα η με τα πόδια οι πολίτες μπορούν ταχύτατα να έρθουν στο κέντρο.

3) Η επόμενη άμεση λύση είναι η αναβάθμιση και ο ανασχεδιασμός του ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΤΕΛ, η οποία πρέπει να γίνει σε συνεργασία με το δήμο. Ευτυχώς η Λάρισα έχει μια από τις καλύτερες επιχειρήσεις Αστικού ΚΤΕΛ στην Ελλάδα, με ανανεωμένο στόλο, με έξυπνες λύσεις και με διαρκείς αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Αυτό οφείλεται στα μέλη του Αστικού ΚΤΕΛ Λάρισας και σε μια δυναμική διοίκηση τους με κοινωνικές ευαισθησίες και διάθεση συνεργασίας με όλους τους φορείς της πόλης. Η αλήθεια είναι ότι καθώς ολοκληρώνεται του ΣΒΑΚ, το Αστικό πρέπει να αναθεωρήσει και να επεκτείνει τα δρομολόγια έτσι ώστε να εξυπηρετεί την κάθε γωνία της πόλης. Παράλληλα τα λεωφορεία πρέπει να αραιώσουν από την Βενιζέλου και Μ. Αλεξάνδρου από όπου πρέπει να διέρχονται μόνο κάποιες αναγκαίες γραμμές για την εξυπηρέτηση του πεζοδρομημένου κέντρου (αυτό ήταν το σχέδιο όταν κατασκευάστηκαν με αυτόν τον τρόπο οι δρόμοι αυτοί). Η επέκταση των γραμμών σημαίνει ότι πιθανόν η εταιρία να χρειαστεί να διατηρεί δρομολόγια και σε περιοχές οι οποίες δεν είναι τόσο κερδοφόρες. Και σίγουρα πρέπει να μειωθεί το εισιτήριο, να εκδοθούν κάρτες και εισιτήρια πολλαπλών διαδρομών κλπ. Το Αστικό ΚΤΕΛ είναι επιχείρηση, η οποία για να συνεχίσει να είναι υγιής πρέπει να έχει υγιή οικονομικά στοιχεία. Είμαι όμως σίγουρος ότι αυτές οι συζητήσεις πρέπει να ξεκινήσουν και σίγουρα υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία από προγράμματα τα οποία μπορούν να διεκδικήσουν ο δήμος μαζί με το Αστικό ΚΤΕΛ από κοινού.

4) Η τέταρτη άμεση λύση είναι η διαπραγμάτευση του δήμου με τα ιδιωτικά πάρκινγκ ώστε να πεισθούν να προχωρήσουν σε μια γενναία μείωση του αντιτίμου στάθμευσης. Η προσπάθεια αυτή είναι πολύ δύσκολη και μάλλον δύσκολο να καταλήξει σε συμφωνία. Υπάρχει όμως η εξής δυνατότητα: Τα δημοτικά πάρκινγκ (ΟΥΗΛ και ΜΠΛΑΝΑ) πρέπει να περιέλθουν στο δήμο μετά την λήξη των συμβάσεων παραχώρησης (το 2027 λήγει το ΟΥΗΛ και το 2030 η Πλατεία Μπλάνα). Αυτή η λύση είναι το αυτονόητο, και δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει δημοτική αρχή η οποία θα πράξει διαφορετικά. Η μείωση των αντιτίμων στα δύο αυτά πάρκινγκ θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά προς όλα τα ιδιωτικά έτσι ώστε να αναγκαστούν ρίξουν τις τιμές ακόμα και αν δε θέλουν να συνεργαστούν.

5) Η κύρια και σοβαρότερη άμεση λύση την οποία προτείνουν τα ΣΒΑΚ σε όλο τον κόσμο είναι η ελεγχόμενη στάθμευση σε οδούς του κέντρου, κάτι το οποίο θεωρείται αυτονόητο για όλες τις πόλεις. Η μελέτη του ΣΒΑΚ προτείνει με λεπτομέρεια τους δρόμους εφαρμογής της ελεγχόμενης στάθμευσης. Η εφαρμογή της ελεγχόμενης στάθμευσης στην Ελλάδα μέχρι και σήμερα αποτελεί μια αρνητική εμπειρία, σε όποια πόλη και αν εφαρμόστηκε. Για το λόγο αυτό θέλει πολύ μεγάλη προσοχή στην εφαρμογή της όπως και πίστη και επιμονή στο στόχο. Αν το έργο αυτό αποτύχει, κινδυνεύει με κατάρρευση όλο το σχέδιο ΣΒΑΚ. Καταρχήν να πούμε για το σύστημα Ελεγχόμενης Στάθμευσης στη Λάρισα, ότι οι προδιαγραφές που επιλέχθηκαν από την προηγούμενη δημοτική αρχή και την οποία υιοθέτησε (πολύ καλώς) η δημοτική αρχή Μαμάκου είναι από τις πιο επιτυχημένες σε όλο τον κόσμο. Το σύστημα αυτό στηρίζεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη και εκπαιδεύεται ώστε να κατευθύνει τον πολίτη στις ελεύθερες θέσεις.

Οι πληρωμές επίσης είναι ευέλικτες και γίνονται κυρίως ηλεκτρονικά από το τηλέφωνο, και από τα ειδικά μηχανήματα τα οποία έχουν στηθεί σε καίρια σημεία. Η ελεγχόμενη στάθμευση έχει σαν στόχο να αποτρέψει την άσκοπη χρήση του αυτοκινήτου στο κέντρο. Σύμφωνα με την μελέτη του ΣΒΑΚ οι μόνιμοι κάτοικοι εξασφαλίζονται με την κάρτα μόνιμου κατοίκου. Βέβαια η επιτυχία ενός συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης στηρίζεται στην αστυνόμευση και στον έλεγχο. Ο έλεγχος είναι δύσκολος λόγω σοβαρής έλλειψης προσωπικού στη δημοτική αστυνομία και αυτό είναι πρόβλημα που απασχολεί όλους τους δήμους της χώρας.

Το θέμα όμως της Ελεγχόμενης Στάθμευσης είναι πολύ μεγάλο και θα επανέλθουμε με ένα επόμενο άρθρο «για την ελεγχόμενη στάθμευση και τα μόνιμα δημοτικά πάρκινγκ».

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.