Χρήστος Σαμαράς: "Η ζωγραφική μου καταδεικνύει την ανθρώπινη μοναξιά - Είναι μεγάλη η τιμή που μου κάνει η Λάρισα"

Του Λάμπρου Αναγνωστόπουλου

Σήμερα Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2025 και ώρα 19:30 στην αίθουσα «Ειρήνης Κατσίγρα» της Δημοτικής Πινακοθήκης – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα, θα εγκαινιαστεί από τον δήμαρχο Λαρισαίων και πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου, κ. Αθανάσιο Μαμάκο η έκθεση «Η σιωπή των έργων του Χρήστου Γ. Σαμαρά», σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Ελένης Παπανικολάου.

Ο Χρήστος Σαμαράς, με καταγωγή από την Τσαριτσάνη και μακρά παρουσία στην πόλη της Λάρισας, παραμένει ένας καλλιτέχνης που δημιουργεί με αλήθεια, σιωπή και φως. Η παρούσα έκθεση αποτελεί μια περιήγηση στον εικαστικό κόσμο ενός δημιουργού που με συνέπεια και εσωτερικότητα έχει χαράξει τη δική του πορεία στη σύγχρονη ελληνική ζωγραφική.

Θεωρείται ένας καλλιτέχνης από τους κορυφαίους της γενιάς του. Αρχικά ασχολήθηκε με τη γλυπτική, όμως σύντομα στράφηκε προς τη ζωγραφική, όπου βρήκε το προσωπικό του εικαστικό πεδίο. Η πρώτη του δουλειά, το 1972, χαρακτηρίζεται από αφαιρετικές και γεωμετρικές φόρμες, ενώ σταδιακά η γραφή του γίνεται πιο παραστατική, αντλώντας έμπνευση από κρίσιμα κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.

Η έκθεση οργανώνεται θεματικά, αναδεικνύοντας ενότητες όπως Μορφές, Τοπία, Εσωτερικές Σκηνές, Εργοστάσια, Καθρέπτες και συνομιλεί με την ποιητική του γραφή, όπως αυτή αποτυπώνεται στη συλλογή του με τον τίτλο «Αποθέτης». Η ζωγραφική και η ποίηση συνυπάρχουν εδώ ως δύο όψεις της ίδιας ανάγκης: να ειπωθεί το ανείπωτο.

Η larissanet είχε τη χαρά και την τιμή να ξεναγηθεί στην Έκθεση, λίγο πριν τα εγκαίνια, ενώ συνομίλησε με τον κ. Χρήστο Σαμαρά, για όλα όσα πρόκειται να δει το κοινό της Λάρισας, για την πορεία του μέχρι σήμερα και φυσικά για τη ζωγραφική ποίησή του. Αρχικά, όσον αφορά στην Έκθεση και στον τίτλο «Σιωπή», ο κ. Σαμαράς ανέφερε ότι: «Δεν έχω κραυγαλέα ζωγραφική, δεν κάνω ρεπορτάζ της ζωής αλλά σύμβολα της ζωής. Αυτά μπορεί να είναι σιωπηλά αλλά είναι διαχρονικά».

Στη συνέχεια ρωτήσαμε τον κ. Σαμαρά, για τον τρόπο με τον οποίο η Τσαριτσάνη και η Λάρισα διαμόρφωσαν την καλλιτεχνική του ταυτότητα, τον ρόλο δηλαδή που παίζει ο τόπος στα έργα του.

«Λένε οι ψυχολόγοι πως πατρίδα μας είναι τα παιδικά μας χρόνια. Γεννήθηκα στην Τσαριτσάνη, κηρύχθηκε ο πόλεμος του ‘40 και οι γονείς μου έφυγαν από εκεί, οπότε δεν μεγάλωσα στην Τσαριτσάνη, μεγάλωσα στην Ελασσόνα αλλά κατάγομαι από την Καρυά Ολύμπου. Τον τόπο καταγωγής μου τον ζω κάθε καλοκαίρι και από εκεί έχω πάρει και το γονίδιο της ζωγραφικής γιατί ένα τόσο μικρό χωριό έχει αρκετούς ανθρώπους που έχουν τελειώσει Σχολή Καλών Τεχνών ή έχουν σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης. Η Λάρισα είναι ο τόπος όπου ζω και λειτουργώ, δεν μπορώ να λειτουργήσω αλλού οπότε είναι πολύ σημαντικός κι αυτός ο τόπος. Εδώ έχω το εργαστήριό μου, τους συμμαθητές μου, τους φίλους μου, την Ελευθερία, τη σύζυγό μου», ανέφερε ο κ. Σαμαράς.

Ο κ. Χρήστος Σαμαράς με τον συντάκτη της larissanet Λάμπρο Αναγνωστόπουλο, στον χώρο της Έκθεσης

Πριν λίγο καιρό, την περασμένη άνοιξη, έγινε η παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του με τίτλο «Αποθέτης». Ποιήματα τα οποία υποδέχτηκε με θέρμη το κοινό της πόλης και ο ίδιος βρίσκεται ήδη λίγο πριν έκδοση της δεύτερης ποιητικής συλλογής του. Για την «συνάντηση» αυτή της ζωγραφικής με την ποίηση και τον τρόπο με τον οποίο «συνομιλούν» οι τέχνες μέσα του, υπογράμμισε ότι:

«Όλα αυτά είναι ένα πράγμα και το καταλαβαίνω τώρα. Δεν έγραφα, ασχολήθηκα πρώτα με τη ζωγραφική, σπούδασα γλυπτική, δούλεψα πάνω στη γλυπτική, έστησα μνημεία αλλά σταμάτησα καθώς είχα και προβλήματα υγείας και ασχολήθηκα έτσι κυρίως με τη ζωγραφική. Θεωρώ λοιπόν πλέον ότι η ζωγραφική είναι ποίηση. Με την πανδημία και την καραντίνα δεν μπορούσα να πάω στο εργαστήριό μου να ζωγραφίσω, αλλά το χαρτί και το μολύβι αποτέλεσαν για μένα ένα καταφύγιο. Και τελικά αισθάνομαι ότι είμαι σαν το γέρικο δέντρο που λίγο πριν στεγνώσει έβγαλε καρπούς. Έγινα λοιπόν ποιητής χωρίς να είναι αυτός ο σκοπός μου».

Τελειώνοντας τη συνομιλία μας με τον κ. Χρήστο Σαμαρά τον ρωτάμε ποιο μήνυμα – αν υπάρχει τέτοιο – θα ήθελε να κρατήσει ο επισκέπτης φεύγοντας από αυτή την Έκθεση.

«Είναι μεγάλη η τιμή που μου κάνει η Λάρισα με αυτή την Έκθεση. Συμμετείχα σε δραστηριότητες της περιοχής μου γιατί είμαι της άποψης ότι πρέπει να είμαστε ενεργοί πολίτες. Να μην στεκόμαστε απ’ έξω και να κρίνουμε κάθε φορά τους άλλους, αλλά να συμμετέχουμε ενεργά στα πράγματα. Όλη μου η ζωγραφική, από ένα σημείο και μετά, ένα πράγμα καταδεικνύει, την ανθρώπινη μοναξιά. Και δεν εννοώ την εκούσια μοναξιά, που θέλουμε να μείνουμε και μόνοι μας για λίγο, αναφέρομαι στη μοναξιά που βιώνουμε και μέσα στο πλήθος. Αυτό δεν ξέρω αν ίσχυε πάντα αλλά επιχείρησα να το δώσω με γλυκό τρόπο. Η ζωγραφική είναι κατά βάση εικόνα και εγώ δεν θέλω κακή εικόνα. Θέλω το μάτι να βλέπει ωραίες εικόνες, η ζωή όμως ξέρουμε ότι δεν είναι πάντα ωραία. Για αυτό προσπαθώ να την κάνω όμορφη την εικόνα, όπως για παράδειγμα βάζουμε απ’ έξω από το πικρό χάπι ένα επίχρισμα γλυκό για να το καταπιούμε, έτσι και το ζωγραφικό έργο μου αν καθίσεις και το δεις έχει πόνο μέσα, ακόμη και μια ωραία εικόνα».

Κάτι που φαίνεται και στην ποίησή του έντονα, καθώς διαβάζοντας τον «Αποθέτη» οι εικόνες που «γεννιούνται» είναι πολλές και έντονες. Η Λάρισα λοιπόν τιμά έναν δημιουργό που έχει ταυτιστεί με την πολιτιστική της ταυτότητα και που εξακολουθεί να δημιουργεί με συνέπεια, ήθος και εσωτερικότητα. Τα εγκαίνια της έκθεσης «Η σιωπή των έργων του Χρήστου Γ. Σαμαρά» είναι μια αφορμή όχι μόνο για να δούμε την πορεία ενός σημαντικού εικαστικού, αλλά και για να αναρωτηθούμε τι σημαίνει τέχνη στην εποχή μας – και πώς μπορεί να λειτουργήσει ως καταφύγιο, ως σχόλιο, αλλά και ως παρηγοριά.