Την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου τον Τύρναβο στο Μουσείο Οίνου και Αμπέλου (Αρχοντικό Καράσσου) έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Σπανού «Θεσσαλοί Κωδικογράφοι» από τον σύλλογο Φίλοι της Βιβλιοθήκης του Τυρνάβου.
Το βιβλίο προλόγισε ο Παναγιώτης Σαρχώσης, πρώην δήμαρχος Τυρνάβου, ο οποίος χρηματοδότησε την έκδοση, και μίλησε ο συγγραφέας, γνωστός ερευνητής Κώστας Σπανός. Διεξοδικά έκανε την παρουσίαση του βιβλίου ο δάσκαλος Μιχάλης Λαφαζάνης.
Είναι ένα βιβλίο που ξεχωρίζει για το περιεχόμενο του. Φέρνει στο φως μια πτυχή της πνευματικής ιστορίας της Θεσσαλίας, για την οποία είχαμε λίγα σκόρπια στοιχεία. Μέσα από την πολύχρονη έρευνα σε αρχεία και καταλόγους βιβλιοθηκών ο Κ. Σπανός κατέγραψε 182 κωδικογράφους.
Καταγράφει όλους αυτούς τους Θεσσαλούς, μοναχούς και λόγιους, γνωστούς και άγνωστους, που έγραψαν ή αντέγραψαν παλαιότερα έργα διασώζοντάς την γνώση και την πνευματική κληρονομιά μας. Ό,τι είναι σήμερα το βιβλίο, ήταν το χειρόγραφο και οι βιβλιογράφοι υπήρξαν κατά κάποιο τρόπο οι συγγραφείς και οι εκδότες της εποχής τους. Η προσφορά τους υπήρξε πολύτιμη. Τα ονόματα τους διασώζει και αναδεικνύει το έργο τους το βιβλίο του Κ.Σπανού.[U1] Πρόκειται για σπουδαίο εργασία, απαιτητικό έργο, και κράτησε χρόνια για να ολοκληρωθεί.
Το χειρόγραφο αποτέλεσε τον κύριο και αποκλειστικό φορέα καταγραφής της γνώσης. Γραμμένα με μικρογράμματη ελληνική γραφή τα έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, της βυζαντινής γραμματολογίας και της χριστιανικής ομολογίας αποτελούσαν το συνηθισμένο, έγκυρο και ασφαλή τρόπο μετάδοσης της παιδείας στον ευρύτερο χώρο της ελληνικής Ανατολής για πολλούς αιώνες.
Τα περιεχόμενα των χειρόγραφων κάλυπταν μεγάλη έκταση θεμάτων. Βιβλία για τις εκκλησιαστικές ακολουθίες, βιβλία θεολογίας, πραγματείες φιλοσοφίας, ιατρικά συγγράμματα, συλλογές νομικών θεμάτων, εκκλησιαστικούς ύμνους και κείμενα (παρτιτούρες) μουσικής, ακόμα και μαθηματάρια (τετράδια μαθητών).
Οι μελετητές και οι ιστορικοί ακολουθώντας τους κανόνες της αρχειονομίας και βιβλιογραφικής δεοντολογίας τά ονόμασαν κώδικες και τους συγγραφείς κωδικογράφους. Ο κώδικας μπορεί να περιέχει από ένα ή και περισσότερα χειρόγραφα του ίδιου κωδικογράφου ή και άλλων, γραμμένα σε διαφορετικές εποχές. Αυτή η συγκρότηση του κώδικα δείχνει ότι το χειρόγραφο είχε αλλάξει έναν ή και περισσότερους κατόχους.
Η αντιγραφή και η παραγωγή των χειρόγραφων διαρκούσε για μήνες και ήταν επίπονη εργασία. Απαιτούσε πνευματική εγρήγορση, επιμέλεια, καλλιγραφία. Αρκετοί βιβλιογράφοι διαθέτοντας κάποια καλλιτεχνική δεξιότητα διακοσμούσαν το χειρόγραφο με ποικίλα σχέδια, περιγράμματα, εικονίδια χρησιμοποιώντας κόκκινη μελάνη συνήθως.
Η παραγωγή, η διακίνηση, η αγορά και η απόχτηση των χειρόγραφων είχε πολλές δυσκολίες. Οι συναλλαγές γινόταν με προσωπικές επαφές, χέρι με χέρι ή με τη μεσολάβηση των πραματευτών. Δεν υπήρχε επίσημη αγορά.
Με την διάδοση του έντυπου βιβλίου η παραγωγή του χειρόγραφου άρχισε να υποχωρεί σταδιακά αλλά με αργούς ρυθμούς. Στα τέλη του 18ου αι. με την επιτάχυνση εκδόσεων, την λειτουργία πολλών σχολείων και τους νέους εκπαιδευτικούς προσανατολισμούς το έντυπο βιβλίο, ευκολοδιάβαστο και πιο κομψό, ασκεί γοητεία.
Την αξία του χειρόγραφου ως τεκμήριο αυθεντικότητας δείχνουν και οι πολλές αναφορές από τους περιηγητές. Μορφωμένοι κληρικοί, ελληνιστές καθηγητές πανεπιστημίων, και άλλοι επιστήμονες, όλοι προερχόμενοι από ευρωπαικές δυτικές χώρες, επισκέπτονταν μοναστήρια και εκκλησιαστικά κέντρα και αναζητούσαν χειρόγραφα για να μελετήσουν ή να προμηθευτούν.
Τελειώνοντας τα χειρόγραφα οι βιβλιογράφοι, δεν κρύβουν τα συναισθήματα ικανοποίησης και χαράς που νιώθουν μετά από το κοπιαστικό έργο της αντιγραφής. Γνωρίζουν ότι ως γραφείς θα λησμονηθούν, αλλά η γραφή τους, το έργο τους, θα μείνει για πάντα.
Η μεν η χείρ η γράψασα, σήπεται τάφω, η δε βίβλος στέκεται εις χρόνους πλείους.
Ώσπερ ξένοι χαίροντες ιδείν πατρίδα, και οι θαλαττεύοντες ευρείν λιμένα, ούτω και οι βιβλιογράφοντες ιδείν βιβλίου τέλος.
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
