Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου – συγγραφέα
ΓΕΝΙΚΑ: Η Κασσιόπη [Λατινικά: Cassiopeia, συντομογραφία: Cas] είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Η Κασσιόπη βρίσκεται ολόκληρη στο βόρειο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, είναι μάλιστα τόσο βόρειος αστερισμός ώστε στα χρόνια μας είναι σχεδόν αειφανής από την Ελλάδα. Είναι γενικά ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 90°Β – 12°Ν. Συνορεύει με τους εξής 5 αστερισμούς: Κηφέα, Σαύρα, Ανδρομέδα, Περσέα και Καμηλοπάρδαλη. Αναγνωρίζεται εύκολα στον ουρανό από το χαρακτηριστικό «ζιγκ-ζαγκ», που σχηματίζουν τα 5 φωτεινότερα άστρα της (τα β,α,γ,δ, και ε κατά σειρά) και μοιάζει με ανοικτό Μ ή W. Η έκτασή του αστερισμού στον ουράνιο θόλο είναι 598,4 τετ. Μοίρες [25ος σε μέγεθος αστερισμός].
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Το όνομα βρίσκεται σε χρήση για σχεδόν 2.500 χρόνια. Οι τραγικοί Σοφοκλής και Ευριπίδης το αναφέρουν, ενώ γενικά στην αρχαία Ελλάδα το βασικό σχήμα στον αστερισμό αντιστοιχούσε σε μία γυναίκα καθισμένη πάνω σε ένα θρόνο, («Η του θρόνου»), συγκεκριμένα στη βασίλισσα της Αιθιοπίας Κασσιόπη, γνωστή από τον μύθο του Περσέως και της Ανδρομέδας. Ωστόσο παλαιότερα ο αστερισμός ήταν γνωστός ως Λακωνική Κλεις. Ο Άρατος τον παρομοιάζει ως πόρτα με κλειδί. Ο Γάλλος επίσκοπος Huet, έλεγε εμφατικά ότι ήταν το κλειδί που περιγράφεται στην Οδύσσεια να το κρατά η Πηνελόπη. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν και τη σημερινή διεθνή ονομασία (αμετάφραστη μεταγραφή του ελληνικού) όσο και αποδόσεις όπως Mulier Sedis (Γυναίκα του καθίσματος), ή απλώς Sedes, Sella και Solium. Οι Άραβες αποκαλούσαν την Κασσιόπη Αλ Ντατ αλ Κουρσίγ [η Κυρία στην Καρέκλα], καθώς το ελληνικό κύριο όνομα δεν σήμαινε τίποτα γι’ αυτούς, ενώ παλαιότερα την ονόμαζαν Kaff al Hadib, [Χέρι βαμμένο με χέννα], του οποίου τα ακροδάχτυλα ήταν οι φωτεινότεροι αστέρες, μολονότι εδώ περιελάμβαναν και το αριστερό χέρι του Περσέως. Ο Bayer αποκαλεί την Κασσιόπη και Cerva, ζαρκάδι δηλαδή. Ακόμη, ως αστρική μορφή στην αρχαία Αίγυπτο, έχει ταυτισθεί κατά καιρούς και με το Πόδι της Αιγυπτιακής Βίβλου των Νεκρών. Άλλοι φαντάσθηκαν ότι κάποιοι από τους φωτεινότερους αστέρες της Κασσιόπης έδειχναν μια Καμήλα που γονατίζει, άλλωστε και το όνομα του ζώου στην Περσία, Shuter, αποδινόταν και στον αστερισμό. Στην Ινδία αναφέρεται η ονομασία Harnacaff από τις Μεταμορφώσεις του Βισνού, αλλά αργότερα οι Ινδοί υιοθέτησαν το Casyapi, προφανώς από την ελληνική ονομασία. Από τη θέση της Κασσιόπης στο Γαλαξία, οι Κέλτες την ονόμαζαν Llys Don, «Οίκο του Ντον», του βασιλιά των νεράιδων και πατέρα του μυθικού Gwydyon, που είχε δώσει στον Γαλαξία το όνομά του. Στην Κίνα η Κασσιόπη ήταν το Ko Taou, το Πρόπυλο, αλλά αργότερα οι φωτεινότεροι αστέρες της πήραν το όνομα ενός ιστορικού προσώπου, του Wang Liang, διάσημου αρματηλάτη της δυναστείας των Tsin [470 π.Χ.]. Κατά τις χριστιανικές αναπαραστάσεις των ουράνιων μορφών (17ος αι. μ.Χ.) η Κασσιόπη μετατράπηκε σε Μαρία Μαγδαληνή ή Δεββώρα κάτω από τη φοινικιά της στο Ορος Εφραίμ, και τη Βηρσαβεέ, τη μητέρα του Σολομώντα.
ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Ο αστερισμός έχει 157 ορατούς αστέρες [φαινόμενο μέγεθος≤ 6,5]. Ο αστέρας α Κασσιόπης που είναι και ο φωτεινότερος του αστερισμού, με φαινόμενο μέγεθος 2,23, είναι γνωστός με το όνομα Σεντίρ (Shedir). Ο β Κασσιόπης, είναι γνωστός με το όνομα Καφ (Caph). Ο γ [φ.μ. 2,47] ήταν γνωστός ως Tsih [μαστίγιο] στην αρχαία Κίνα. Δίπλα του υπάρχει αμυδρός συνοδός αστέρας (φ.μ. 11,2) σε γωνιακή απόσταση (διαχωρισμό) μόλις 2,2 δευτερόλεπτα του τόξου. Ο δ ονομάζεται και Ρουχμπά (Ruchbah). Οι ε και ζ έχουν αντίστοιχα φ.μ. 3,38 και 3,66. Ο η, είναι διπλό σύστημα με το ιδιαίτερο όνομα Αχίρντ. Οι θ [φ.μ. 4,33] και μ [φ.μ. 5,17] ήταν γνωστοί στους Άραβες ως Al Marfik, ο “αγκώνας” , από τη θέση τους στη μορφή του αστερισμού. Ο ι (γιώτα) είναι ένας τριπλός αστέρας που απέχει από τη Γη περί τα 140 έτη φωτός. Ο κ [φ.μ. 4,16] είναι ένας κυανός λαμπρός υπεργίγαντας.
ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΤΟΥ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΥ: Η Κασσιόπη, ευρισκόμενη μέσα στο γαλαξιακό επίπεδο, είναι πλούσια σε ανοιχτά σμήνη αστέρων, από τα οποία ξεχωρίζουν τα εξής: Το Μ52 [NGC 7654] με πάνω από 200 αστέρες, διάμετρο 15 έτη φωτός και απόσταση από τη Γη περί τα 5.400 έτη φωτός. Το Μ103 [NGC 58] με 25 λαμπρούς αστέρες, διάμετρο 15 έτη φωτός και απόσταση από τη Γη 8.500 έτη φωτός. Το NGC 129, με φαιν. μέγεθος 6,5. Το NGC 281, που συνοδεύεται από νεφέλωμα εκπομπής/ανακλάσεως. Το NGC 457 με περισσότερους από 80 αστέρες, διάμετρο πάνω από 30 έτη φωτός και απόσταση από τη Γη περίπου 9.000 έτη φωτός. Στο όριό του προβάλλεται ο αστέρας φ Κασσιόπης [φ.μ. 4,98], ο οποίος δεν αποτελεί μέλος του σμήνους. Μέλος αυτού του σμήνους είναι ο ανώμαλος μεταβλητός ερυθρός γίγαντας V466 Κασσιόπης [V466 Cas]. Επίσης στον αστερισμό εντοπίζονται και τα αστρικά σμήνη: NGC 654 [απόσταση από τη Γη 8.000 έτη φωτός] NGC 663 [με ίδια περίπου απόσταση], NGC 1027, NGC 7789 [300 αστέρες, απόσταση 6.000 έ.φ.], κ.ά.. Ο μεταβλητός αστέρας R Κασσιόπης, είναι ένα κολοσσιαίο πύρινο ελλειψοειδές σώμα με διάμετρο πάνω από 300 εκατομμύρια χιλιόμετρα, που απέχει περί τα 500 έτη φωτός από εμάς. Δύο άλλοι φωτεινοί μεταβλητοί αστέρες (ορατοί και με κιάλια) στην Κασσιόπη είναι οι RZ Κασσιόπης [μεταβλητός δι’ εκλείψεων] και SU Κασσιόπης. Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Ιάπωνας ερασιτέχνης αστρονόμος Minoru Yamamoto ανακάλυψε έναν καινοφανή αστέρα [1995] με το όνομα «Nova Cassiopeiae». To νεφέλωμα NGC 7635, γνωστό [Νεφέλωμα της Φυσαλίδας, Bubble Nebula] είναι ένα περιαστρικό κέλυφος διαστάσεων 10 επί 6 ε.φ.(!), που περιβάλλει τον αστέρα SAO 20575, σε απόσταση 2.300 έτη φωτός από τη Γη. Υπολείμματα
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ: https://oakhellas. blogspot.com/2025/10/blog- post_14.html
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
