Μια σιωπηλή επιδημία στους χώρους εργασίας – Η ψυχική υγεία των εργαζόμενων σε κρίση

Η ψυχική υγεία των εργαζόμενων στην Ελλάδα επιδεινώνεται αισθητά. Σύμφωνα με την τρίτη ετήσια έρευνα της ΕΥ Ελλάδος, της Hellas EAP και του Εργαστηρίου Πειραματικής Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, αυξάνονται σταθερά τα συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους και θυμού στους χώρους εργασίας.

Παρότι η ψυχική υγεία δηλώνεται ως προτεραιότητα για τη μεγάλη πλειονότητα των εργαζόμενων, μόλις ένας στους πέντε θεωρεί ότι ο οργανισμός του μεριμνά πραγματικά για την ευεξία του προσωπικού.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τις 22 Μαΐου έως τις 20 Ιουνίου 2025, με τη συμμετοχή 4.457 εργαζόμενων από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, διαφορετικών ηλικιών και επαγγελματικών επιπέδων. Εξετάστηκαν εννέα πτυχές της ψυχοκοινωνικής ζωής των εργαζόμενων: άγχος, κατάθλιψη, θυμός, μοναξιά, σωματοποίηση, ποιότητα ζωής και εργασιακής ζωής, αλλά και οι στάσεις απέναντι στην απομακρυσμένη εργασία και την ψυχική υγεία.

Τα ευρήματα δείχνουν γενικευμένη επιδείνωση. Όσον αφορά το αίσθημα κατάθλιψης, περισσότεροι εργαζόμενοι δηλώνουν μελαγχολία και απαισιοδοξία για το μέλλον, ενώ το ποσοστό όσων έχουν σκεφτεί σοβαρά να βάλουν τέλος στη ζωή τους διπλασιάστηκε σε σχέση με το 2023. Σχετικά με το άγχος, η πλειονότητα αναφέρει συνεχή νευρικότητα και ένταση, με τις κρίσεις πανικού να αυξάνονται θεαματικά τα τελευταία χρόνια.

Αυξάνονται σταθερά τα συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους και θυμού στους χώρους εργασίας.

Κατάθλιψη, άγχος, θυμός, μοναξιά

Η έρευνα κατέγραψε αυξημένα ποσοστά για μια σειρά από συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη. Έτσι, 44% των συμμετεχόντων (από 40% το 2023) αισθάνονται μελαγχολία, και 47% (από 35% το 2021) απαισιοδοξία για το μέλλον, ενώ 4% (από 2% το 2023) έχουν σκεφτεί έντονα να δώσουν τέλος στη ζωή τους.

Αυξημένα παρουσιάζονται και τα συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος: 80% των ερωτώμενων (75% το 2023 και 68% το 2021) αισθάνονται νευρικότητα ή εσωτερική ταραχή, 50% (44% το 2023) βρίσκονται σε υπερένταση, ενώ 13% (8% το 2021) βιώνουν κρίσεις πανικού.

Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και τα συμπτώματα θυμού: 80% (από 75% το 2023) αισθάνονται εκνευρισμό, 32% (από 28%) έχουν ξεσπάσματα θυμού που δεν μπορούν να ελέγξουν, και 14% (10% το 2023 και 7% το 2021) έχουν την επιθυμία ή να χτυπήσουν ή να τραυματίσουν ή να βλάψουν κάποιον.

Η έρευνα καταγράφει μικτά ευρήματα ως προς τα συμπτώματα μοναξιάς: το ποσοστό όσων αισθάνονται μοναξιά εμφανίζεται μειωμένο στο 35%, από 46% το 2023. Η σχετική βελτίωση αυτού του δείκτη, θα μπορούσε να αποδοθεί στην αυξημένη φυσική παρουσία στο γραφείο, καθώς το ποσοστό των ερωτηθέντων του δείγματος που εργάζονταν διά ζώσης έφτασε στο 61%, από 52% το 2023 και 30% το 2021. Ωστόσο, 25% – από 19% το 2023 – αισθάνονται ότι τους λείπει μια συντροφιά, και 21%, από 14%, ότι αισθάνονται απομονωμένοι.

Αυξημένα παρουσιάζονται και τα συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος: 80% των ερωτώμενων (75% το 2023 και 68% το 2021) αισθάνονται νευρικότητα ή εσωτερική ταραχή

Ψυχοσωματικά

Τέλος, αυξάνονται και τα φαινόμενα σωματοποίησης, καθώς οι ψυχικές πιέσεις που εκδηλώνονται ως σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλοι, ναυτία, ζαλάδες ή γενική αδυναμία. Σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι δηλώνουν πως βιώνουν τέτοια συμπτώματα, ένδειξη ότι το άγχος και η ψυχική επιβάρυνση έχουν αρχίσει να παίρνουν πιο υλική μορφή.

Η συνολική εικόνα της έρευνας είναι ανησυχητική: η ψυχική φθορά βαθαίνει, ενώ η εμπιστοσύνη των εργαζόμενων στις πρωτοβουλίες των οργανισμών για την ψυχική υγεία τους παραμένει εξαιρετικά χαμηλή.

Burnout των εργαζομένων

Ο αντίκτυπος της βεβαρημένης ψυχολογίας στην εργασιακή ποιότητα ζωής και γενικότερα στην ευεξία (wellbeing) των εργαζόμενων είναι εμφανής.

Μόλις το 48% (από 52% το 2023) δηλώνουν ότι μπορούν να διαχειριστούν τα επίπεδα του στρες που έχουν, ενώ 66% (από 64%) αισθάνονται ότι το στρες από την εργασία τους επηρεάζει την προσωπική τους ζωή.

Η πίεση που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι δεν προέρχεται μόνο από τo εργασιακό τους περιβάλλον. Περισσότεροι από τους μισούς (55%) αισθάνονται έντονη ανησυχία και στρες σε σχέση με το μέλλον (γεωπολιτικές αναταραχές, κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις, κλιματική αλλαγή, κ.λπ.).

55% αισθάνονται ότι βιώνουν επαγγελματική εξουθένωση (burnout).

Συγχρόνως όμως, 37% αισθάνονται έντονη ανησυχία για την επίδραση που έχουν ή θα έχουν στην εργασία τους οι ψηφιακές τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (AI), η αυτοματοποίηση, κ.λπ. Την ίδια ώρα, ένας στους τρεις (32%) έχει βιώσει τα τελευταία δύο χρόνια κάποιας μορφής παρενόχληση (λεκτική, σεξουαλική, κ.λπ.) στον εργασιακό χώρο, και αυτό επηρεάζει την ψυχική του υγεία.

Παρά τα προβλήματα αυτά, 61% αισθάνονται ότι εύκολα προσαρμόζονται στις καθημερινές αλλαγές και διαχειρίζονται τις υποχρεώσεις τους αποτελεσματικά, ενώ 79% αισθάνονται ικανοί να παίρνουν αποφάσεις.

Βοηθάει η τηλεργασία;

Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζόμενων αντιμετωπίζει θετικά την απομακρυσμένη εργασία. Σχεδόν εννέα στους δέκα (88%, όπως και το 2023) θεωρούν σημαντικό να τους δίνει η δουλειά τους τη δυνατότητα να εργάζονται από απόσταση, ενώ 60% δηλώνουν πιο αποτελεσματικοί σε αυτό το μοντέλο εργασίας.

Συγχρόνως, το ποσοστό όσων αισθάνονται αυξημένο στρες εργαζόμενοι εξ αποστάσεως, έχει μειωθεί στο 8%, από 10% το 2023, και 23% την περίοδο της πανδημίας, το 2021. Ωστόσο, διαπιστώνεται μία ανησυχία για τον αντίκτυπο της τηλεργασίας στη μελλοντική επαγγελματική τους πορεία, καθώς μόνο 45% αισθάνονται σιγουριά ότι μπορούν να εξελιχθούν στην καριέρα τους ενώ εργάζονται απομακρυσμένα.