Γράφει η Φανή Γέμτου
Στην εποχή μας, όπου η εκπαίδευση συχνά προσανατολίζεται κυρίως στην αποστήθιση γνώσεων και στην απόκτηση δεξιοτήτων με άμεση χρηστική αξία, το θέατρο στο σχολείο εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς ως «πολυτέλεια». Συχνά αντιμετωπίζεται ως μια δραστηριότητα που έρχεται να συμπληρώσει το ωρολόγιο πρόγραμμα, χωρίς να έχει ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση της μαθητικής εμπειρίας. Ωστόσο, μια προσεκτικότερη ματιά καταδεικνύει ότι η θεατρική παιδεία δεν είναι απλώς χρήσιμη, αλλά απολύτως αναγκαία – τόσο για την ανάπτυξη του ατόμου όσο και για τη διαμόρφωση μιας δημοκρατικής κοινωνίας.
Από τη φύση του το θέατρο προσφέρει στους μαθητές έναν πολύτιμο χώρο ελεύθερης έκφρασης. Δεν πρόκειται για μια «φορεμένη» καλλιτεχνική δραστηριότητα όπου τα παιδιά απαγγέλλουν λόγια που δεν νιώθουν ή αναπαράγουν ρόλους που δεν κατανοούν. Αντίθετα, μέσα από τις θεατρικές διαδικασίες τα παιδιά μαθαίνουν να ανακαλύπτουν τη δική τους φωνή, να εμπιστεύονται τη φαντασία τους και να διεκδικούν τη μοναδικότητά τους. Στην ουσία, διδάσκονται ότι το θέατρο δεν είναι ψέμα, αλλά ένας δρόμος προς την αλήθεια. Όταν αυτό παραγνωρίζεται, η εκπαιδευτική αξία της θεατρικής εμπειρίας καταρρέει.
Ο ρόλος, στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι μια επιφανειακή «μάσκα» που φοριέται για να ικανοποιηθούν οι γονείς ή οι καθηγητές μέσα από μια σχολική παράσταση. Είναι μια εκδοχή του ίδιου του μαθητή, που αναδύεται σταδιακά και κατοικείται ουσιαστικά. Η θεατρική πράξη, επομένως, γίνεται μέσο αυτογνωσίας: οι μαθητές ανακαλύπτουν πλευρές του εαυτού τους που διαφορετικά θα έμεναν στο σκοτάδι.
Πέρα όμως από την προσωπική καλλιέργεια και έκφραση, το θέατρο λειτουργεί και ως πεδίο διαλόγου ανάμεσα στο βιωμένο, το φαντασιακό και το πραγματικό. Θα μπορούσε να οριστεί ως ένα είδος «debate» όπου οι μαθητές έρχονται αντιμέτωποι με διαφορετικές πραγματικότητες, επιχειρήματα, συναισθήματα και ιδέες. Η εμπλοκή τους σε αυτή τη διαδικασία ενισχύει την κριτική σκέψη, τη δημιουργική φαντασία αλλά και την ενσυναίσθηση – στοιχεία που δύσκολα μπορούν να καλλιεργηθούν με τον ίδιο τρόπο μέσα από τις κλασικές διδακτικές μεθόδους.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι η θεατρική παιδεία συμβάλλει στη διαμόρφωση συλλογικών δεξιοτήτων. Το θέατρο δεν είναι ποτέ μόνο ατομική υπόθεση· απαιτεί συνεργασία, συντονισμό, διάλογο, αποδοχή της διαφορετικότητας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία οι μαθητές μαθαίνουν να συνυπάρχουν με τους άλλους, να συζητούν, να αντιπαρατίθενται δημιουργικά, να συνθέτουν.
Η σχολική παράσταση, με αυτή την έννοια, δεν είναι ο τελικός στόχος. Είναι το αποτέλεσμα μιας πορείας που έχει μεγαλύτερη σημασία από το ίδιο το προϊόν. Αν η παράσταση αντιμετωπίζεται ως αυτοσκοπός, υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπεί σε μια επιφανειακή αναπαράσταση, σε καθρέφτη ματαιοδοξίας που παραμορφώνει την αληθινή έννοια της θεατρικής παιδείας. Αντίθετα, όταν υπηρετεί τις διαδικασίες ελευθερίας, ανακάλυψης και συλλογικής μάθησης, τότε αποκτά βαθιά παιδαγωγική αξία.
Σε πρακτικό επίπεδο, η ένταξη του θεάτρου στο σχολικό πρόγραμμα παραμένει ένα ζητούμενο. Όσο περιορίζεται σε μία διδακτική ώρα, συχνά αντιμετωπίζεται ως «διάλειμμα» χωρίς βαρύτητα, ενώ οι εκπαιδευτικοί δεν διαθέτουν τον χρόνο για να προχωρήσουν σε ουσιαστικές δημιουργικές διαδικασίες. Η εμπειρία δείχνει ότι το ουσιαστικό θέατρο στο σχολείο μπορεί να αναπτυχθεί κυρίως μέσα από θεατρικούς ομίλους, οι οποίοι λειτουργούν πέρα από το υποχρεωτικό πρόγραμμα. Εκεί οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να πειραματιστούν, να εξερευνήσουν, να συνδιαμορφώσουν τη θεατρική διαδικασία που είναι αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας και όχι μιας επιφανειακής «υποχρέωσης».
Συνοψίζοντας, το θέατρο στο σχολείο δεν είναι μια πολυτέλεια που μπορούμε να παρακάμψουμε, αλλά ένα ζωντανό εργαστήρι πολιτισμού, αυτογνωσίας και δημοκρατίας. Διδάσκει στους νέους πώς να ακούν και να μιλούν, πώς να κατανοούν τον εαυτό και τον άλλον, πώς να συνδιαμορφώνουν την πραγματικότητα. Είναι μια εκπαίδευση που ξεπερνά τα όρια της σκηνής και συνοδεύει τους μαθητές σε όλη τους τη ζωή. Και, ακριβώς γι’ αυτό, αποτελεί αναγκαιότητα για την κοινωνία του αύριο.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
