«Σήμερα όλοι οι απόφοιτοι Λυκείου (συμπεριλαμβάνονται και τα ΕΠΑΛ) είτε το θέλουν είτε όχι, έχουν στόχο της σπουδές στο πανεπιστήμιο. Από τις 70.000 αποφοίτους κάθε χρόνο οι 50.000 και πλέον πάνε στο Πανεπιστήμιο. Όσα παιδιά μένουν απέξω ψάχνονται σαν χαμένα και τρέχουν να κάνουν οποιεσδήποτε σπουδές σε ιδιωτικά ΣΑΕΚ ή Ιδιωτικά Πανεπιστήμια ή στο εξωτερικό. Με αυτό τον τρόπο η «ζωή για τα ελληνόπουλα παίρνει αναβολή 4 με 6 χρόνια τουλάχιστον», όση είναι η διάρκεια των σπουδών. Ο πληθωρισμός των πτυχίων οδηγεί σε ανεργία ή έστω σε καθυστέρηση ανεύρεσης εργασίας»
Γράφει ο Γιώργος Σούλτης
Επιτέλους το δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας εδώ και χρόνια, έφθασε η ώρα να απασχολήσει την κυβέρνηση και τα κόμματα και επομένως και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας (δεν λέω ενημέρωσης, γιατί δεν υπάρχει πια ενημέρωση όπως την εννοούσαμε). Τώρα όλοι ανακάλυψαν το πολύ σοβαρό αυτό (εθνικό) πρόβλημα και έγινε ξαφνικά θέμα σε πάνελ συζητήσεων στην τηλεόραση, κεντρική αρθρογραφία στις εφημερίδες και γέμισε το Ιντερνέτ με μαγκιές… του στυλ «εγώ τα έλεγα….». Όλοι λοιπόν επιστήμονες, ακαδημαϊκοί, πολιτικοί, εκπρόσωποι φορέων και διανοούμενοι, τώρα που το θέμα έγινε «political correct», αναλύουν, ψάχνουν τις αιτίες και προτείνουν λύσεις… Ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στη ΔΕΘ του 2025 ανακήρυξε το δημογραφικό σαν το νούμερο ένα εθνικό πρόβλημα και εξήγγειλε κάποια μέτρα φοροαπαλλαγής για τις οικογένειες που έχουν μέχρι και 4 παιδιά!
Σε όλες αυτές τις συζητήσεις που παρακολουθώ ανελλιπώς, άκουσα και διάβασα πάρα πολλά για τις αιτίες που δημιουργούν το πρόβλημα και για τις προτεινόμενες λύσεις. Αν ρωτήσουμε οποιονδήποτε γύρω μας τι φταίει για το δημογραφικό, ή απάντηση είναι αυτή που άκουγα και από την εποχή του πατέρα μου ακόμα «Καλά είναι τα πολλά παιδιά αλλά πως θα τα ζήσω»; Δηλαδή θεωρούμε σαν βασική αιτία του δημογραφικού το οικονομικό! Και όμως πολλά παιδιά κάνουν τα φτωχά στρώματα της κοινωνίας! Σε ένα πάρα πολύ όμορφο άρθρο στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 7ης Σεπτεμβρίου του 2025 ο Τάκης Θεοδωρόπουλος με τίτλο: «Το δημογραφικό και η γλώσσα» γράφει χαρακτηριστικά: «Γιατί οι παλιότερες γενιές γεννούσαν περισσότερα παιδιά από τις σημερινές; Ήσαν πλουσιότερες; Έζησαν στην Ψωροκώσταινα, όμως κάτι τους γοήτευε σε αυτόν τον τόπο και ήθελαν να τον κάνουν καλύτερο. Ο φτωχός αγρότης που ξυπνούσε αξημέρωτα το έκανε γιατί πίστευε ότι τα παιδιά του θα γίνουν καλύτερα από αυτόν. Θα είναι μορφωμένα και θα μιλούν καλύτερα… Η Ελλάδα έπαψε να γοητεύει τους Έλληνες. Πόσο ρόλο παίζει η απογοήτευση στο δημογραφικό;… Μεγαλώνουμε παιδιά που δεν έχουν απαιτήσεις από τον εαυτό τους. Και δεν κάνουμε παιδιά επειδή εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε απαιτήσεις από τον εαυτό μας. Μας ενδιαφέρει μόνο η επιβίωση…». Τέτοιες αναλύσεις σε κάνουν να επιβεβαιώσεις ότι το δημογραφικό είναι αποτέλεσμα μιας διαρκούς κρίσης που βρίσκεται η χώρα μας και η ελληνική κοινωνία, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, ειδικά μετά το 2000.
Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος στο άρθρο ταυτίζει την Ελλάδα με τη γλώσσα και λέει ότι έχουμε περιφρονήσει τη γλώσσα μας. Η γλώσσα μας έχει χάσει τη γοητεία που ασκούσε αιώνες τώρα στους Έλληνες, χαρακτηριστικά λέει: «…Πως την χειρίζεται η εκπαίδευση και με ποιόν τρόπο τις μεταφέρει στις νεότερες γενιές, ώστε να τις γοητεύσει και να αναδείξει τις δυνατότητες που προσφέρει για να ζήσουν στον σύγχρονο κόσμο; Η εκπαίδευση αντιμετωπίσει τη γλώσσα σαν μια καταναγκαστική υποχρέωση…».
Σε όλες τις αναλύσεις που διάβασα είναι η μόνη που συνδέει το δημογραφικό με την εκπαίδευση και με το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Πέρασα όλη μου τη ζωή ανάμεσα σε νέα παιδιά, σαν καθηγητής του ΤΕΙ και ειλικρινά θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό για αυτό το δώρο που μου έκανε η ζωή. Συναναστράφηκα με νέους πτυχιούχους πολλά χρόνια στα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, όπως και με εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων μέσα από τα προγράμματα επιμόρφωσης. Έζησα όλες τις γενιές από τη γενιά του πολυτεχνείου και της Αλλαγής μέχρι την περίφημη γενιά Ζ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, και παράλληλα μεγάλωνα τα δικά μου παιδιά. Έζησα και παρατηρούσα όλες τις αλλαγές από γενιά σε γενιά, από την εποχή της αισιοδοξίας, των ονείρων και των συλλογικοτήτων στην εποχή της απομόνωσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Παράλληλα μέσα από τον συνδικαλισμό των εκπαιδευτικών έβλεπα την κρίση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα να έρχεται και να γιγαντώνεται. Πάντα είχα την βιωματική πεποίθηση ότι η εκπαίδευση και το εκπαιδευτικό σύστημα ευθύνεται για πολλά από τα σημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Όλοι οι θεωρητικοί τονίζουν ότι η επένδυση στην εκπαίδευση αποτελεί την μεγαλύτερη επένδυση για το μέλλον, αλλά στην Ελλάδα αυτό το έχουμε ξεχάσει
Σε καμία συζήτηση και σε κανένα άρθρο δεν είδα να αναφέρουν ότι μια από τις αιτίες για το Δημογραφικό πρόβλημα είναι το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Βλέπεις η συζήτηση για την πραγματική κατάσταση της εκπαίδευσης σήμερα δεν είναι «πολιτικώς ορθή», γιατί θίγει τεράστια συμφέροντα και αποδίδει ευθύνες σε πολλούς (κόμματα , συλλογικότητες και πρόσωπα). Προσωπικά πιστεύω ότι το δημογραφικό χειροτερεύει όσο η κρίση στην εκπαίδευση μεγαλώνει, και θα παραθέσω κάποιες απόψεις για αυτό. Όσα επιδόματα και όσες φορολογικές ελαφρύνσεις να δώσει μια κυβέρνηση δεν πρόκειται να αναστραφεί η πορεία του δημογραφικού προβλήματος αν δε αναζητηθούν και αντιμετωπιστούν οι πραγματικές αιτίες.
Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το εκπαιδευτικό μας σύστημα σήμερα είναι η απώλεια των πραγματικών στόχων της εκπαίδευσης που παρέχει. Τελείως τυχαία από το ιντερνετ και την βικιπαίδεια μεταφέρω τα εξής: «O D.J. O’Connor λέει ότι οι σκοποί της εκπαίδευσης πρέπει να είναι: 1)Να εφοδιάσει τους ανθρώπους με τις βασικές δεξιότητες (π.χ. ανάγνωση, γραφή, αριθμητική) που τους χρειάζονται: α)για να πάρουν τη θέση τους στην κοινωνία και β) να αναζητήσουν περισσότερη γνώση. 2)Να τους εφοδιάζει με επαγγελματική κατάρτιση που θα τους βοηθήσει να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα της ζωής. 3)Nα τους ξυπνήσει το ενδιαφέρον και την αγάπη για γνώσεις.4) Να τους κάνει να αποκτήσουν κριτική σκέψη. 5)Να τους φέρει σε επαφή με την κουλτούρα και τα επιτεύγματα του ανθρώπου και να τους εξασκήσει, ώστε να τα εκτιμούν και 6)Η ηθική εξύψωση του ατόμου, η ανάπτυξη ηθικής συνείδησης και ήθους.» Σύμφωνα δε με τον Ζαν Πιαζέ, «Η εκπαίδευση συνίσταται στη διαμόρφωση δημιουργών, ακόμη κι αν δεν υπάρξουν πολλοί, ακόμη κι αν οι δημιουργίες του ενός είναι μικρότερες του άλλου. Χρειάζεται η διαμόρφωση εφευρετών, ανακαινιστών, όχι κομφορμιστών».
Αν γίνω λίγο υπερβολικός θα πω ότι σήμερα το ελληνικό σχολείο όλων των βαθμίδων έχει ένα και μόνο στόχο, να πετύχουν όλοι οι μαθητές στο πανεπιστήμιο. Το σχολείο δεν ενδιαφέρεται για την πραγματική γνώση, αλλά για την επιτυχία σε διαρκείς εξετάσεις. Όταν μιλάμε για αριστεία στο μυαλό μας έχουμε μόνο ανταγωνισμό, εξετάσεις και βαθμολογίες. Ακόμα και τις εξετάσεις αξιολόγησης της PISA τις μετατρέψαμε σε ανταγωνισμό σχολικών μονάδων. Αυτή η κυρίαρχη λογική παραμερίζει κάθε έννοια δημιουργικότητας και την αγάπη για τη γνώση. Σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης έχει εξοστρακιστεί κάθε έννοια χειρωνακτικών δραστηριοτήτων. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός αφορά μόνο επαγγέλματα πτυχιούχων πανεπιστημίου. Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα είναι λογικό να εξαφανιστεί σχεδόν τελείως η Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση, η οποία δέχτηκε την χαριστική βολή με την κατάργηση-πανεπιστημιοποίση των ΤΕΙ το 2018.
Σήμερα όλοι οι απόφοιτοι Λυκείου (συμπεριλαμβάνονται και τα ΕΠΑΛ) είτε το θέλουν είτε όχι, έχουν στόχο της σπουδές στο πανεπιστήμιο. Από τις 70.000 αποφοίτους κάθε χρόνο οι 50.000 και πλέον πάνε στο Πανεπιστήμιο. Όσα παιδιά μένουν απέξω ψάχνονται σαν χαμένα και τρέχουν να κάνουν οποιεσδήποτε σπουδές σε ιδιωτικά ΣΑΕΚ ή Ιδιωτικά Πανεπιστήμια ή στο εξωτερικό. Με αυτό τον τρόπο η «ζωή για τα ελληνόπουλα παίρνει αναβολή 4 με 6 χρόνια τουλάχιστον», όση είναι η διάρκεια των σπουδών. Ο πληθωρισμός των πτυχίων οδηγεί σε ανεργία ή έστω σε καθυστέρηση ανεύρεσης εργασίας. Αυτό οδηγεί στην καλύτερη περίπτωση, σε νέα «αναβολή ζωής 2 έως 3 ετών». Εδώ έρχεται η και φάμπρικα των μεταπτυχιακών τα οποία εκμεταλλεύονται την κατάσταση αυτή και έτσι έχουμε άλλη μια «αναβολή ζωής» για τους νέους. Μιλάω για φάμπρικα μεταπτυχιακών, γιατί μη μου πείτε ότι οι εξελίξεις της τεχνολογίας επιβάλλουν στην Ελλάδα να υπάρχουν 1200 μεταπτυχιακά προγράμματα το χρόνο. Έτσι οι νέοι διέρχονται την πιο δυναμική και όμορφη ηλικία των 20 με 30 σπουδάζοντας ή περιμένοντας να βρουν δουλειά με το πτυχίο τους. Η «αναβολή ζωής» αυτή φτάνει σε αρκετές περιπτώσεις μέχρι και τα 35 και τα 40 χρόνια τους, μέχρι «να τακτοποιηθούν» που λέει ο λαός!
Πέραν αυτών τα παιδιά μαθαίνουν και μυούνται στην μοναχική ζωή από το νηπιαγωγείο ακόμα. Στο ελληνικό σχολείο οι έννοιες της συλλογικής και συνεργατικής εργασίας και κάθε έννοια συλλογικότητας, έχει αντικατασταθεί με τις έννοιες της αριστείας και την δήθεν ευγενούς άμιλλας (στην ουσία πρόκειται για σκληρό ανταγωνισμό). Οι φοιτητές σήμερα δεν ανέχονται καν στην συμβίωση με συγκάτοικο. Η όλη αυτή κατάσταση οδηγεί στην φιλοσοφία των «singles», στην απομόνωση του ιντερνέτ και στην μοναχικότητα στη ζωή.
Πόσο διαφορετικό θα ήταν ένα άλλο σενάριο για την εκπαίδευση! Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα, αν το σχολείο βοηθούσε να αναγνωρίσουν τα παιδιά τις δεξιότητες τους από μικρά και να επιλέξουν ένα επάγγελμα το οποίο θα ταίριαζε στην προσωπικότητα τους. Αυτό το επάγγελμα που τους ταίριαζε θα το αγαπούσαν πραγματικά και αυτό θα βοηθούσε να πετύχουν γρήγορα επαγγελματικά. Αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη μιας αξιοπρεπούς τεχνικής – επαγγελματικής εκπαίδευσης μετά το Γυμνάσιο στα ΕΠΑΛ. Ο στόχος είναι τα παιδιά να επιλέξουν μόνα τους την ειδικότητα που θέλουν και να πάνε στα ΕΠΑΛ (χωρίς να τα κατευθύνουν οι γονείς, η πολιτεία και οι διαφημίσεις) επειδή θέλουν να ασκήσουν αυτό το επάγγελμα.
Τότε τα παιδιά δε θα ντρέπονταν να επιλέξουν τα ΕΠΑΛ, ούτε θα ένοιωθαν μειονεκτικά που δε θα πάρουν πτυχίο πανεπιστημίου. Σε αυτή την περίπτωση στα 23 τους χρόνια το αργότερο τα παιδιά αυτά θα βρίσκονται ήδη στην παραγωγή, δηλαδή θα έχουν μπει στη πραγματική ζωή και θα έχουν σχεδιάσει το μέλλον τους. Όσο αβέβαιο και αν φαίνεται στις μέρες αυτό το μέλλον, τα παιδιά που αποφασίζουν μόνα τους για το μέλλον τους, ξέρουν τι θέλουν και πως να παλέψουν. Πάντα μου έκανε εντύπωση όταν σε χώρες του εξωτερικού έβλεπα στο δρόμο πολύ νέους γονείς (εκεί λίγο πάνω από τα 20) με δύο και τρία παιδάκια από το χέρι. Αλλά εκεί η τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση βρίσκεται πολύ ψηλότερα στην συνείδηση της κοινωνίας από ότι τα Πολυτεχνεία, οι Ιατρικές και οι Νομικές.
Λοιπόν, ευθύνεται ή όχι το εκπαιδευτικό μας σύστημα για το δημογραφικό πρόβλημα, τι λέτε; Θα μου πείτε γιατί φταίει η εκπαίδευση και όχι πρωταρχικά οι ίδιοι οι γονείς; Η απάντηση είναι: Γιατί το σύστημα μέσα στο όποιο ζούμε, δημιουργεί τις νοοτροπίες και τους ανθρώπινους χαρακτήρες και όχι το αντίθετο! Οι γονείς έχουν την ίδια κρατούσα νοοτροπία που έχει όλη η κοινωνία. Μια νοοτροπία η όποια ανατροφοδοτείται από το εκπαιδευτικό σύστημα για το οποίο ευθύνονται όλες οι κυβερνήσεις.
Θέλετε και μια άλλη περίπτωση όπου φαίνεται πως το εκπαιδευτικό σύστημα επηρεάζει το δημογραφικό; Πρόκειται για την κατάργηση των ολιγοθέσιων δημοτικών σχολείων στα χωριά με συνέπεια την ερήμωση της ελληνικής υπαίθρου. Αυτό ξεκίνησε την δεκαετία του 80 με το αιτιολογικό ότι είναι καλύτερη η εκπαίδευση των παιδιών σε μεγάλα κεντρικά σχολειά. Μια τάση η οποία στην ουσία ξεκίνησε από τους ίδιους τους γονείς, που χρησιμοποίησαν σαν άλλοθι την μόρφωση των παιδιών τους, για μετακινηθούν προς τα αστικά κέντρα. Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ άρπαξε την ευκαιρία για την πελατειακή εξυπηρέτηση, λογάριασε και την σοβαρή οικονομία κλίμακας και έτσι κατήργησε όλα τα ολιγοθέσια σχολεία. Μελέτες που έγιναν αργότερα αποδεικνύουν ότι τα περί μειονεκτικής εκπαίδευσης στα ολιγοθέσια σχολεία είναι ένας μύθος! Μάλλον είναι καλύτερη εκεί η εκπαίδευση! Μάλιστα σε πολλές χώρες του εξωτερικού υπήρξαν αντίστροφες νομοθετικές ρυθμίσεις μετά το 2000.
Παρακολουθούσα την υπόθεση που ξεσήκωσαν στα Φουρνά Ευρυτανίας μιας ομάδας πολιτών με επικεφαλής μια δασκάλα και έναν Ιερέα. Με πιέσεις και δημοσιότητα κατάφεραν τελικά να επαναλειτουργήσει το δημοτικό σχολείο έστω και με έναν μαθητή! Με παράλληλες ενέργειες από την τοπική κοινωνία κατάφεραν να προσελκύσουν κάποιες οικογένειες στο χωριό με αποτέλεσμα τα παιδιά εφέτος το 2025 να είναι 5 παιδιά. Οι πραγματικές αλλαγές στην κοινωνία γίνονται μόνο με αγώνα και πίεση από τα κάτω!
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
