Η Λάρισα έγινε η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που τόλμησε να πεζοδρομήσει σε τέτοια έκταση το κέντρο της και σίγουρα εκ των υστέρων όλοι οι πολίτες έγιναν υπέρμαχοι του έργου αυτού!
Γράφει ο Γιώργος Σούλτης*
Θυμάμαι το μακρινό 1974 όταν ακόμα ήμουν πρωτοετής φοιτητής και στη Λάρισα η οδός Ηρ. Πολυτεχνείου ήταν ακόμα «ανάχωμα», παρακολουθούσα κάθε εκδήλωση που είχε θέμα το μέλλον της πόλης μας. Τα συμπεράσματα εκείνης της εποχής ήταν πολύ πεσιμιστικά. Θυμάμαι ότι μια από τις «τολμηρές» προτάσεις που ακούστηκαν τότε ήταν η πεζοδρόμηση της οδού Πανός και κάποιων άλλων τελείως απομονωμένων δρομίσκων του κέντρου. Λίγα χρόνια αργότερα ένας οραματιστής και επίμονος δήμαρχος (που ανήκε στο ΚΚΕ! και αυτό έχει την σημασία του), ο αείμνηστος Λαμπρούλης, άλλαξε την εικόνα της Λάρισας με την εκτεταμένη πεζοδρόμηση του κέντρου. Για εκείνη την εποχή δεν ήταν καθόλου αυτονόητο και σίγουρα είχε όλη την πόλη εναντίον του, όμως το τόλμησε και έτσι άλλαξε όλη την πορεία της πόλης! Η Λάρισα έγινε η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που τόλμησε να πεζοδρομήσει σε τέτοια έκταση το κέντρο της και σίγουρα εκ των υστέρων όλοι οι πολίτες έγιναν υπέρμαχοι του έργου αυτού!
Την εποχή εκείνη σαν νέος μηχανικός και καθηγητής στο ΤΕΙ οργανώσαμε μια έρευνα καταγραφής της γνώμης με ερωτηματολόγια για την πεζοδρόμηση της Λάρισας. Αναφέρω μερικές από τις «σκληρές» ενστάσεις: «Που θα πάμε τα αυτοκίνητα; Που θα παρκάρουμε; Πως θα έρχομαι στο μαγαζί μου; Πως θα πάω στο σπίτι μου; Πως θα πάω στο γιατρό; Με αυτό τον τρόπο υποβαθμίζεται η περιουσία μας. Θα κάνω ολόκληρο κύκλο να πάω στο σπίτι μου;» Να σκεφτούμε ότι την δεκαετία του ‘80 ο αριθμός των αυτοκινήτων ήταν ίσως και το ένα εκατοστό του σημερινού αριθμού! Αγαπητοί συμπολίτες ακριβώς τα ίδια ερωτήματα έζησα σαν αντιδήμαρχος και τα ζω ακόμα σήμερα, με τις αντιδράσεις για την εφαρμογή του ΣΒΑΚ. Η Λάρισα για ακόμα μια φορά ζει την ίδια κατάσταση! Η Λάρισα για ακόμα μια φορά πρωτοπορεί, αφού είναι η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που τολμάει να ξεκινήσει την υλοποίηση ενός σχεδίου βιώσιμης κινητικότητας τόσο μεγάλης έκτασης. Ένα σχέδιο που είναι πάρα πολύ δύσκολο (όπως και το σχέδιο της πεζοδρόμησης παλιά), γιατί έρχεται αντιμέτωπο με συνήθειες και νοοτροπίες πολλών χρόνων, αλλά ίσως και με κάποια μεμονωμένα ιδιωτικά συμφέροντα.
Χρειαζόταν το ΣΒΑΚ στη Λάρισα; Γιατί να αναστατώσουμε την πόλη τόσο πολύ; Η πρώτη μου απάντηση δίνεται με ερώτηση: «μπορεί κάποιος να φανταστεί τη Λάρισα σήμερα χωρίς το πεζοδρομημένο κέντρο;» Η δεκαετία του 1980 μοιάζει με προϊστορία σε σχέση με την δεκαετία του 2020. Η εκρηκτική εξέλιξη της τεχνολογίας έχει αλλάξει τελείως την κοινωνία και μαζί και την πόλη μας. Η πόλη της Λάρισας χρειάζεται νέες τολμηρές παρεμβάσεις για να ξεπεράσει το νέο τέλμα στο οποίο λογικά περιήλθε μισό αιώνα μετά την ποιοτική αναβάθμιση της πόλης λόγω της πεζοδρόμησης. Από τότε η μεγάλη ανοικοδόμηση εκτός από την επέκταση περιφερειακά, πύκνωσε πολύ και το κέντρο της πόλης. Τα αυτοκίνητα πολλαπλασιάστηκαν και ο αριθμός τους αυξήθηκε με εκθετικούς ρυθμούς. Η κλιματική αλλαγή αλλάζει επίσης τα δεδομένα, το πράσινο χρειάζεται αναβάθμιση και η ρύπανση περιορισμό. Πέρα από όλα αυτά οι απαιτήσεις για την ποιότητα ζωής στην πόλη είναι ίδιες όπως ήταν και την δεκαετία του 80, άλλωστε οι συγκρίσεις με τις Ευρωπαϊκές πόλεις σήμερα είναι πλέον άμεσες.
Το ΣΒΑΚ σαν λύση είναι μονόδρομος. Μέχρι σήμερα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκόσμια δεν έχει παρουσιαστεί κάποιο άλλο σχέδιο το οποίο να αντιμετωπίσει την εκρηκτική άνοδο των αυτοκινήτων. Αν κάποιος έχει κάποια άλλη πρόταση ας την διατυπώσει! Η Λάρισα χρειάζεται ένα νέο τολμηρό σχέδιο αντίστοιχο με αυτό της πεζοδρόμησης του 80. Η Λάρισα του 2030 πρέπει και μπορεί να είναι μια από τις πιο όμορφες πόλεις στην Ελλάδα, όπως ταιριάζει στην μεγάλη ιστορία της. Το χρωστάμε στα παιδιά μας!
Στην Ελλάδα υπάρχει το απόφθεγμα: «Κατασκευάζουμε τυχαία χωρίς μελέτες και όταν κάνουμε μελέτες δεν τις κατασκευάζουμε». Δεν υπάρχει τίποτα πιο αληθινό από αυτό και το ζούμε όλοι χρόνια τώρα! Έχοντας αυτή την κακή εμπειρία ζωής ο πρώην δήμαρχος Καλογιάννης και η Συμπαράταξη, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε τις κατασκευές των έργων του ΣΒΑΚ άμεσα καθώς ολοκληρώνονταν κομμάτια περιοχών της μελέτης, χωρίς να περιμένουμε την ολοκλήρωσή της μελέτης για όλο το κέντρο της πόλης. Αυτό γινόταν με την διαρκή έγκριση και επίβλεψη των μελετητών.
Το πρώτο τμήμα της μελέτης του ΣΒΑΚ της Λάρισας περιλαμβάνει μια πολύ μεγάλη περιοχή, ως εξής: Όλο το κέντρο που περικλείεται από τον την Ηρ. Πολυτεχνείου από το ύψος της Καραθάνου έως και τον κόμβο της Αεροδρομίου, συνεχίζει στην οδό Γεωργιάδου και στη συνέχεια στην Τάκη Τσιόγκα έως ότου κλείσει ο κύκλος στην οδό Καραθάνου. Αυτό σημαίνει ότι το πρώτο αυτό στάδιο της μελέτης προβλέπει την ανακατασκευή σε όλους τους δρόμους που περιέχονται μέσα σε αυτόν τον «κύκλο».
Το δεύτερο τμήμα της μελέτης (και αυτή έχει ολοκληρωθεί σήμερα) περιλαμβάνει την υπόλοιπη περιοχή που ολοκληρώνεται πέραν της Καραθάνου με την διάνοιξη της Τσίογκα και κλείνοντας όλη την περιοχή μέσα στον εσωτερικό δακτύλιο συνεχίζοντας κατά μήκος της οδού Λαγού. Το τμήμα αυτό του ΣΒΑΚ περιλαμβάνει και την ιστορική περιοχή των Αμπελοκήπων. Τέλος μελετήθηκαν και παραδόθηκαν οι μελέτες για τους 5 αξονικούς ποδηλατοδρόμους που συνδέουν τον κεντρικό αυτόν δακτύλιο με όλες τις συνοικίες της πόλης. Η πρόθεση της δημοτικής αρχής της Συμπαράταξης ήταν να συνεχιστούν οι μελέτες ΣΒΑΚ έτσι ώστε να καλύψουν όλες τις συνοικίες της πόλης. Ελπίζουμε η νέα δημοτική αρχή να συνεχίσει αυτό το όραμα και να ολοκληρώσει τις μελέτες ΣΒΑΚ για όλη την πόλη.
Η κατασκευή των έργων της μελέτης στη πρώτη περιοχή που περιγράψαμε έχουν υλοποιηθεί ήδη από την προηγούμενη δημοτική αρχή της ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗΣ σε πολύ μεγάλο βαθμό, με χρηματοδοτήσεις από ίδιους πόρους του δήμου, από το ΕΣΠΑ, τα προγράμματα Φιλόδημος και Τρίτσης, και το ταμείο Ανάκαμψης. Τα έργα περιλαμβάνουν πλήρη ανακατασκευή δρόμων και ποδηλατόδρομους. Αναφέρω τους δρόμους (συμπεριλαμβάνω και τα έργα που συνεχίζονται και εκτελούνται και αυτή την τετραετία ,τα οποία ήταν ήδη συμβασιοποιημένα): Οι δρόμοι που ανακατασκευάστηκαν από το ΣΒΑΚ και συνεχίζονται ακόμα, ανήκουν σε τρείς κατηγορίες: 1) Δρόμοι περιφερειακοί: Ηρ. Πολυτεχνείου, Γεωργιάδου, Τσιόγκα και διάνοιξη αυτής. 2) Δρόμοι συλλεκτήριοι: Ηπείρου, Μανδηλαρά, Νικηταρά, Μανωλάκη, Ανθ. Γαζή όπου είναι δρόμοι διέλευσης αυτοκινήτων και διασχίζουν εγκάρσια τον εντός του δακτυλίου χώρο. 3) Οι περισσότεροι δρόμοι είναι ήπιας κυκλοφορίας. Οι δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας είναι δρόμοι γειτονιάς για τους πεζούς και τα ποδήλατα, κατασκευασμένοι με τρόπο που να μειώνουν την ταχύτητα των οχημάτων, με καθιστικά και παρτέρια με λουλούδια. Η ομορφιά και η ουσία του ΣΒΑΚ κρύβεται ακριβώς στους δρόμους ήπιας κυκλοφορίας: M. Αλεξάνδρου, Βενιζέλου Φιλελλήνων, Ασκληπιού, Ηλιοδώρου, Ρούσβελτ, Ιουστινιανού, Σεφέρη, Βυζαντίου, Αιόλου και όλοι οι μικροί δρόμοι στην συνοικία Αγ. Κων/νου. Στο σχέδιο περιλαμβάνεται η σταδιακή ανακατασκευή όλων των δρόμων μέσα στον εσωτερικό δακτύλιο της πόλης.
Ίσως το πιο σημαντικό των έργων του ΣΒΑΚ είναι η δημιουργία του δικτύου ασφαλών ποδηλατοδρόμων. Το δίκτυο αυτό αναπτύσσεται κυρίως μέσω των δρόμων ήπιας κυκλοφορίας. Όταν υπάρχει ποδηλατόδρομος κατά μήκος των συλλεκτηρίων δρόμων τότε αυτός κατασκευάζεται με πλήρη και ασφαλή διαχωρισμό από το οδόστρωμα. Ήδη με την ολοκλήρωση της Αιόλου και της Νικηταρά κάποιος θα μπορεί με το ποδήλατο να πάει σε κάθε σημείο του κέντρου μέσα στον εσωτερικό δακτύλιο. Πολύ σημαντικό επίσης είναι το θέμα της προσβασιμότητας. Με την ολοκλήρωση του ΣΒΑΚ όλοι οι δρόμοι στην περιοχή που προαναφέραμε γίνονται πλέον προσβάσιμοι. Η μελέτη των 5 ακτινωτών ασφαλών ποδηλατοδρόμων που θα συνδέουν το κέντρο με τις συνοικίες έχει παραδοθεί και απαιτούνται οι μελέτες εφαρμογής. Ήδη προς την περιοχή της Φιλιππούπολης-Νεάπολης οι μελέτες εφαρμογής είχαν ξεκινήσει μέσω του σχεδίου των πολιτιστικών διαδρομών σε συνεργασία με το ΔΙΑΖΩΜΑ. Δυστυχώς η νέα δημοτική αρχή «τα έσπασε» με το ΔΙΑΖΩΜΑ, όμως ευτυχώς ο ποδηλατόδρομος προς της Φιλιππούπολη-Νεάπολη, έχει ήδη ενταχθεί για κατασκευή στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας και έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες εφαρμογής. Ο ποδηλατόδρομος αυτός εξυπηρετεί τόσο το Πανεπιστήμιο και τους φοιτητές όσο και τις σημαντικές πολιτιστικές δομές (Πινακοθήκη, Διαχρονικό Μουσείο).
Η μελέτη του ΣΒΑΚ στη Λάρισα ξεκίνησε το 2014 και η κατασκευή των πρώτων έργων το 2016. Την εποχή εκείνη τον όρο ΣΒΑΚ τον γνώριζαν ελάχιστοι στην Ελλάδα. Είναι ευτύχημα και είναι προς τιμή του Δήμου Λάρισας, που τα αξιόλογα στελέχη της Τεχνικής Υπηρεσίας ήταν τόσο πιο μπροστά από την εποχή τους και προκήρυξαν από το 2014 το έργο του ΣΒΑΚ. Αυτή η άγνοια των υπηρεσιών της πολιτείας ήταν και ο κύριος λόγος που κατά την κατασκευή των πρώτων έργων του ΣΒΑΚ τα προβλήματα και οι γραφειοκρατικές δυσκολίες που συναντήσαμε ήταν απερίγραπτα μεγάλες. Οι εξελίξεις όμως δικαίωσαν την πόλη μας όταν το 2018 το ΣΒΑΚ έγινε νόμος του κράτους και μάλιστα υποχρεωτικός για όλους του δήμους. Να πω επίσης ότι το 90% των έργων του ΣΒΑΚ ψηφίστηκαν από όλες τις παρατάξεις του Δημοτικού Συμβουλίου πλην της Λαϊκής Συσπείρωσης (ΚΚΕ).
Σύμφωνα με το νόμο (πλέον) του ΣΒΑΚ η διαβούλευση είναι υποχρεωτική. Σαν Συμπαράταξη προχωρήσαμε σε διαβούλευση για την ουσία του ΣΒΑΚ και το ολικό σχέδιο τους. Διαβουλεύσεις όμως έγιναν έγκαιρα και διεξοδικά και κατά την κατασκευή του κάθε έργου του ΣΒΑΚ. Η διαβούλευση έγινε τόσο στην θεσμοθετημένη επιτροπή (τότε από το νόμο του Καλλικράτη), όσο και σε επανειλημμένες συσκέψεις με όλους τους φορείς της πόλης. Δυστυχώς στην Ελλάδα όταν λες «Διαβούλευση» σε θεωρούν «μυστήριο κουλτουριάρη» ή σε κοιτούν παράξενα θεωρώντας ότι όλα αυτά τα κάνεις για την επικοινωνία και τις φωτογραφίες. Υπάρχουν και εκείνοι που απλά σκεπτόμενοι μικροπολιτικά δε θέλουν να δώσουν πόντους στον εκάστοτε δήμαρχο! Στις διαβουλεύσεις πάντως για το ΣΒΑΚ έγιναν ενδιαφέρουσες συζητήσεις με τους ίδιους του μελετητές και τελικά η συναίνεση στο σχέδιο ήταν ολοκληρωτική.
Οι διαβουλεύσεις και οι συζητήσεις ήταν συνεχόμενες καθ΄ όλη τη διάρκεια των έργων. Κατά την κατασκευή των έργων συζητήσαμε επανειλημμένα στο δρόμο με τον ίδιο το δήμαρχο παρόντα, με τους περίοικους επαγγελματίες και κατοίκους. Θυμάμαι τις πολύ μεγάλες διαμαρτυρίες στο έργο της Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Βενιζέλου-Φιλελλήνων! Νομίζω ότι η ολοκλήρωση των έργων ήρε τους οποιουσδήποτε φόβους και δικαίωσε το έργο. Τελικά τίποτε από ότι φοβόταν κυρίως οι έμποροι δεν έγινε, η εικόνα αλλά και η εμπορική κίνηση βελτιώθηκε μετά την ολοκλήρωση των έργων.
Βλέποντας κάποιος που έχει χρόνια να έρθει στη Λάρισα, την πόλη με τους νέους δρόμους, μένει έκπληκτος. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τους πολίτες της Λάρισας. Η αρνητική εικόνα για το ΣΒΑΚ και η μεγάλη γκρίνια, έχει κάνει το ΣΒΑΚ να ακούγεται σαν κάτι κακό. Που οφείλεται όλο αυτό; Κατά τη γνώμη μου τρείς είναι οι αιτίες για την αρνητική εικόνα των πολιτών της Λάρισας για το ΣΒΑΚ: 1) Οι συνήθειες και η νοοτροπία όλων μας. Στις δύσκολες εποχές που ζούμε δεν θέλουμε να μας δυσκολεύει τη ζωή και η πόλη αναγκάζοντας μας να αλλάξουμε συνήθειες (ακόμα και στο τρόπο που πάμε για καφέ ή στην διαδρομή που επιστρέφουμε στο σπίτι).
2) Η μικροπολιτική εκμετάλλευση της ταλαιπωρίας λόγω των έργων και της νοοτροπίας των πολιτών από την αντιπολίτευση και η χρησιμοποίηση της εναντίων των έργων της προηγούμενης δημοτικής αρχής για καθαρά προεκλογικούς λόγους.
3) Τέλος το πιο σημαντικό είναι το πραγματικό και πολύ σοβαρό θέμα της στάθμευσης. Το ΣΒΑΚ προτείνει λύσεις και έργα και για την στάθμευση. Γιατί αυτά καθυστέρησαν; Ποιες είναι οι λύσεις; Τα θέματα αυτά όμως είναι τα πιο σημαντικά για την επιτυχία του ΣΒΑΚ και χρειάζονται ένα επόμενο άρθρο.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
