Του Αντώνη Ψάλτη
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ «ΑΘΩΑ ΜΑΡΜΑΡΑ, ΜΙΑ ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΤΟΜΗ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ ΚΑΪΡΗ (1912)», εκδ. αμολγός 2025.
Ας ξεκινήσω με ένα ιστορικό αλματώδη βηματισμό: Το 1789 η Γαλλική Επανάσταση εισέρχεται στο προσκήνιο της ιστορίας με τα γνωστά της φιλελεύθερα ιδεώδη. Το 1894, έναν αιώνα μετά, έχουμε την υπόθεση Dreyfus, και τον Ζολά να συντάσσει το περίφημο «Κατηγορώ».
Όπως έχει ειπωθεί, είναι πια «η ώρα των διανοούμενων» να βγούνε στο προσκήνιο. Ο ντρεϋφουσιανός διανοούμενος θα υπερασπιστεί είτε με το καλλιτεχνικό του έργο είτε με την παράλληλη αρθρογραφία του (αυτό που στις σχολικές εκθέσεις αποκαλούσαμε «ο ρόλος των ανθρώπων του πνεύματος») τις αξίες της ελευθερίας της σκέψης, του καλλιτεχνικού γεγονότος, και της (και πολιτικής και κοινωνικής) άποψης (εννοείται εντός των φιλελευθέρων δημοκρατικών ορίων, αλλιώς έχουμε να κάνουμε με άλλα ζητήματα αποδοκιμαστέα).
Μόνο που για να είσαι διανοούμενος πρέπει να είσαι και πνεύμα ανοικτό, μελετηρό, εποπτεύον τις εξελίξεις, και -ναι!, έτσι είναι κι ας ενοχλεί κάποιους- φιλελεύθερο και δημοκρατικό. Όπως στα καθ’ ημάς ήταν ο Παλαμάς και ο Παπαντωνίου για παράδειγμα, ο Σαρίπολος, ο Αθανασίου, ο Δελμούζος και ο Νιρβάνας! Αναφέρομαι όχι τυχαία σε αυτά τα ονόματα, αφού αυτοί ήταν που σθεναρά και με απόλυτο ντρεϋφουσιανό πνεύμα υποστήριξαν την υπόθεση της ανέγερσης της προτομής του Καΐρη το 1912, κόντρα στην αβυσσαλέα και σκοταδιστική επίθεση της επίσημης εκκλησίας. Κάπου εδώ θα σταματήσω.
Το εξαιρετικό αυτό βιβλίο του Παπαθεοδώρου εφορμάται από ένα ακόμη φρικτό ιεροεξεταστικό γεγονός της επίσημης εκκλησίας και με την μέθοδο του νέου ιστορικισμού και της πυκνής περιγραφής αναδεικνύει όλη την διαμάχη μεταξύ των προοδευτικών και φιλελεύθερων πνευματικών ανθρώπων (που ήταν και δημοτικιστές) της εποχής με την μεσαιωνική νοοτροπία του Οικονόμου και όλων των ταγών της εκκλησίας και τους αυταρχικούς και οπισθοδρομικούς πολιτικούς βοηθούς τους.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
