Του Κωνσταντίνου Κοντοκώστα
Το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου του 2023 δεν ήταν μόνο το λάθος του σταθμάρχη να βάλει ένα τρένο στη λάθος ράγα αυτό που οδήγησε στους 57 θανάτους αλλά και οι ανεπάρκειες υπαλλήλων του Σιδηροδρομικού Σταθμού Λάρισας, η διαχρονική απουσία συστημάτων ασφαλείας και η ανύπαρκτη εποπτεία της λειτουργίας του Σιδηροδρόμου που οδήγησε στο τραγικό αποτέλεσμα σύμφωνα με την έρευνα του εφέτη ανακριτή Σωτήρη Μπακαϊμη.
Ο τελευταίος, δύο χρόνια και έξι μήνες μετά το πολύνεκρο δυστύχημα, ολοκλήρωσε την προηγούμενη Παρασκευή την ανάκριση από την οποία προκύπτουν 36 κατηγορούμενοι από όλο το φάσμα λειτουργίας του Σιδηροδρόμου, σε βάθος εφταετίας. Οι 33 από τους 36 μάλιστα κατηγορούμενους αντιμετωπίζουν την κακουργηματική περίσταση του αδικήματος της διατάραξης της ασφάλειας των συγκοινωνιών. Αυτή δηλαδή που επιφέρει ποινή ισόβιας κάθειρξης αν από την πράξη της διατάραξης προκληθεί ο θάνατος άλλου ανθρώπου.
Και αν για ορισμένους συγγενείς υπάρχουν ακόμα ερωτήματα που σχετίζονται με τη φωτιά που ακολούθησε της σύγκρουσης των αμαξοστοιχιών, η ίδια η σύγκρουση και το πως φτάσαμε ως εκεί φαίνεται να έχει καλυφθεί πλήρως με μόνη εκκρεμότητα αυτή των πρώην Γενικών Γραμματέων του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών. Το τι θα γίνει τελικά με τους Γενικούς Γραμματείς θα κριθεί το επόμενο διάστημα από το Δικαστικό Συμβούλιο που θα συγκροτηθεί για να εξετάσει την υπόθεση του πρώην υπουργού Μεταφορών κ. Κώστα Αχ. Καραμανλή που παραπέμφθηκε το καλοκαίρι από τη Βουλή για το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος.
Για να φτάσουμε όμως σ ’αυτό το τελικό στάδιο που δυνητικά μπορεί να ανεβάσει τον συνολικό αριθμό των κατηγορουμένων για τη σύγκρουση σε 44, προηγήθηκαν άλλες 36 απολογίες κατηγορουμένων ξεκινώντας από τον μοιραίο σταθμάρχη τον Μάρτιο του 2023.
Ο σταθμάρχης και ο “κύκλος” του
Ώρα 23.05, τρίτη 28 Φεβρουαρίου του 2023. Η επομένη της Kαθαράς Δευτέρας. Ο 59χρονος τότε σταθμάρχης Λάρισας που ξεκίνησε να εκτελεί τα συγκεκριμένα καθήκοντα μόλις λίγες εβδομάδες πριν σε σταθμούς με ελάχιστη κίνηση, εκτελεί τη βραδινή βάρδια στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Λαρίσης. Οι δύο συνάδελφοι του σταθμάρχες στην απογευματινή βάρδια είχαν αποχωρήσει σχεδόν μια ώρα νωρίτερα από το καθορισμένο και τη στιγμή που η επιβατική αμαξοστοιχία Intercity 62 φτάνει στη Λάρισα με καθυστέρηση από την Αθήνα, ο 60χρονος είναι μόνος του στο Σταθμαρχείο. Εκείνη τη στιγμή κάνει το μοιραίο λάθος. Στέλνει την επιβατική στη γραμμή καθόδου αντί για τη γραμμή ανόδου με αποτέλεσμα για περίπου 12 λεπτά το Ιntercity να κινείται σε τροχιά σύγκρουσης με την εμπορική αμαξοστοιχία που εκτελούσε το αντίθετο δρομολόγιο από τη Θεσσαλονίκη.
Η μετωπική σύγκρουση καταγράφεται στις 23.18. Αποτέλεσμα 57 νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες, μερικοί σοβαρά.
Στο πρώτο αυτό στάδιο της ανάκρισης, πριν αναλάβει ακόμα ο εφέτης ανακριτής παίρνοντας τη σκυτάλη από την τακτική ανακρίτρια στο Πρωτοδικείο, οι βασικοί κατηγορούμενοι είναι οι άμεσα εμπλεκόμενοι με τον σταθμάρχη και τη λειτουργία του Σιδηροδρομικού Σταθμού Λάρισας.
Μαζί με τον σταθμάρχη κατηγορούμενοι βρίσκονται αρχικά οι συνάδελφοι του που αποχώρησαν νωρίτερα από τη βάρδια τους και ο τότε Προϊστάμενος του Τμήματος Επιθεώρησης Λάρισας της Υπηρεσίας Υποστήριξης Κυκλοφορίας (σιδηροδρόμων) Κεντρικής και Νοτίου Ελλάδος που τον τοποθέτησε στο συγκεκριμένο πόστο και ενώ κατά το κατηγορητήριο γνώριζε πως δεν ήταν ακόμα επαρκής για να αναλάβει χρέη σταθμάρχη σε ένα τόσο νευραλγικό κεντρικό Σταθμό με πολλά διερχόμενα τρένα.
Στις 14 Μαρτίου ο εφέτης ανακριτής μπαίνει στην υπόθεση και τον Απρίλιο του 2023 ασκείται ποινική δίωξη για παράβαση καθήκοντος στα μέλη της Τριμελούς Επιτροπή Μετατάξεων του ΟΣΕ που είχαν εγκρίνει την μετάταξη του σταθμάρχη παρότι δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις που όριζε η σχετική προκήρυξη του ΟΣΕ, δηλαδή το όριο ηλικίας.
Θυμίζουμε πως ο 59χρονος είχε προσληφθεί το 1989 στον ΟΣΕ ως αχθοφόρος. Το 2011 μετατάχθηκε στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας ενώ στις 6 Μαρτίου του 2018 κατατάχθηκε σε νέο κλάδο με ειδικότητα ΔΕ Διοικητικών Γραμματέων. Τον Απρίλιο του 2022 και ενώ υπηρετούσε ακόμη στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση υπέβαλε αίτηση για μετάταξη στον ΟΣΕ για τη θέση σταθμάρχη.
Μετά λοιπόν από αυτούς τους έξι κατηγορούμενους που σχετίζονται με τον “κύκλο” του σταθμάρχη, έρχεται η σειρά των υπευθύνων για την απουσία των συστημάτων ασφαλείας.
2016 – Η σύμβαση 717 και το σημείο μηδέν της υπόθεσης
Η δικαστική πραγματογνωμοσύνη που παραδίδεται στον εφέτη ανακριτή το καλοκαίρι του 2023 τεκμηριώνει την παντελή έλλειψη συστημάτων ασφαλείας στο επίδικο κομμάτι του σιδηροδρομικού δικτύου που θα μπορούσαν να αποτρέψουν την σύγκρουση. Τέτοιες ελλείψεις ήταν η απουσία σηματοδότηση, η μη λειτουργία του Κέντρου Τηλεδιοίκησης και φυσικά του συστήματος ETCS που σχεδόν με βεβαιότητα θα απέτρεπε τη μετωπική σύγκρουση με την προϋπόθεση βέβαια να λειτουργούσε η σηματοδότηση.
Κομβικό στοιχείο για τη λειτουργία των περισσοτέρων από τα προαναφερόμενα συστήματα αποτελούσε η σύμβαση 717 η οποία υπογράφηκε το 2014 και σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα θα έπρεπε να ολοκληρωθεί το 2016. Τελικά ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2023.
Τον Ιούνιο του 2016 δίνεται η πρώτη παράταση για την υλοποίηση της σύμβασης και έτσι αυτό το έτος αποτελεί χρονικά το σημείο μηδέν για την ανάκριση. Οι κατηγορούμενοι για τη σύμβαση, δηλαδή τα στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ, είναι συνολικά 16 και ξεκινούν από το 2016 μέχρι και το 2023. Σ ’αυτή τη λίστα συμπεριλαμβάνονται πρώην πρόεδροι και διευθύνοντες σύμβουλοι του οργανισμού.
Για την απουσία συστημάτων ασφαλείας θα βρεθούν κατηγορούμενοι και δέκα διευθυντικά στελέχη και προϊστάμενοι τμημάτων του ΟΣΕ. Μάλιστα δύο εξ αυτών αντιμετωπίζουν και την κατηγορία για την μετάταξη του σταθμάρχη.
Το “αγκάθι” της Hellenic Train για τους συγγενείς
Μετά τις διώξεις στα στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ, η έρευνα του εφέτη ανακριτή στρέφεται στην Hellenic Train, την Ιταλική Ανώνυμη Εταιρεία, που προέκυψε από την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ το 2017 και η οποία αποτελεί έκτοτε τον κύριο πάροχο επιβατικών και εμπορικών σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ελλάδα.
Τον Φεβρουάριο του 2024 ασκείται ποινική δίωξη σε δύο Ιταλούς στελέχη της HT την περίοδο του δυστυχήματος και συγκεκριμένα στον τότε διευθύνοντα σύμβουλο του οργανισμού και ένα ακόμα διευθυντικό στέλεχος. Η δίωξη αφορά τα πλημμελήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατα συρροή, της βαριάς σωματικής βλάβης από αμέλεια κατά συρροή και της απλής σωματικής βλάβης από αμέλεια κατα συρροή.
Η δίωξη δεν ασκείται για το κακούργημα της διατάραξης της ασφάλειας των συγκοινωνιών όπως συμβαίνει με την συντριπτική πλειοψηφία των υπολοίπων κατηγορουμένων καθώς οι παραλείψεις τους έχουν να κάνουν κατα κύριο λόγο με την εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος ραδιοεπικοινωνίας GSM-R.
Ωστόσο συγγενείς θυμάτων αντιδρούν στην πλημμεληματική δίωξη με τον δικηγόρο και πατέρα θύματος κ. Αντώνη Ψαρόπουλο να καταθέτει αίτημα αναβάθμισης του κατηγορητηρίου για τα δύο στελέχη στο κακούργημα της διατάραξης. Αίτημα το οποίο απορρίφθηκε πριν μερικούς μήνες από το Συμβούλιο Εφετών Λάρισας.
Η εποπτεία και η αδειοδότηση
Φεύγοντας από τα συστήματα ασφαλείας και τις συμβάσεις ο εφέτης ανακριτής περνά στο επόμενο στάδιο που αφορά πλέον την ίδια την εποπτεία του Σιδηροδρόμου. Τον Ιούλιο του 2024 ασκείται ποινική δίωξη στην πρόεδρο της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων(ΡΑΣ), της ανεξάρτητης Αρχής η οποία έχει ορισθεί στην Ελλάδα, από τον Οκτώβριο του 2013, ως η αρμόδια Εθνική Αρχή Ασφάλειας για τους Σιδηροδρόμους.
Η δίωξη αφορά παραλείψεις που έχουν να κάνουν μεταξύ άλλων και με την έγκριση ασφαλείας και την άδεια λειτουργίας του σιδηροδρόμου, τη στιγμή που ήταν γνωστές οι ελλείψεις που σχετίζονταν με την μη ολοκλήρωση της σύμβασης 717 και τις οποίες η ίδια γνώριζε ως πρόεδρος της ΡΑΣ από το 2017 μέχρι φυσικά και τη στιγμή σύγκρουσης.
Το τελευταίο επίπεδο στην “αλυσίδα” ευθυνών για το δυστύχημα της 28ης είναι το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών και η νευραλγική Διεύθυνση Σιδηροδρομικών Μεταφορών στη οποία υπάγεται και το Τμήμα Διαλειτουργικότητας και Ασφάλειας Σιδηροδρόμων. Τον Δεκέμβριο θα ασκηθούν οι τελευταίες ποινικές διώξεις στην διευθύντρια Διεύθυνσης Σιδηροδρομικών Μεταφορών και στον Γενικό Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών ο οποίος ωστόσο την περίοδο του δυστυχήματος εκτελούσε χρέη αναπληρωτή διευθυντή.
Οι παραλείψεις τους έχουν να κάνουν με την ασφάλεια και την εποπτεία του Σιδηροδρόμου και οι απολογίες τους στον εφέτη ανακριτή τον Απρίλιο του 2025 θα οδηγήσουν στην παραπομπή του Κ. Καραμανλή.
Το κεφάλαιο Γενικοί Γραμματείς
Τα στοιχεία που κατέθεσαν στον ανακριτή τα στελέχη του υπουργείου αφορούσαν και τον ρόλο του υπουργού Μεταφορών από το 2019 μέχρι τη στιγμή του δυστυχήματος κ. Κώστα Καραμανλή. Ο ανακριτής χωρίς καμία αξιολόγηση όπως επιβάλει ο νόμος περί ευθύνης υπουργών στέλνει αμελλητί τη δικογραφία στην τότε Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου η οποία με τη σειρά της τη διαβιβάζει στη Βουλή.
Τον Ιούλιο γίνεται δεκτή η πρόταση της Νέας Δημοκρατίας και ο πρώην υπουργός και νυν βουλευτής Σερρών παραπέμπεται κατα πλειοψηφία στο Δικαστικό Συμβούλιο προκειμένου να διερευνηθεί η τέλεση του αδικήματος της παράβασης καθήκοντος για πρόκληση οικονομικής βλάβης στον ΟΣΕ πάντα στο πλαίσιο του πολύνεκρου δυστυχήματος.
Η απόφαση αυτή στην ουσία περιέπλεξε το ζήτημα με την ποινική ευθύνη των Γενικών Γραμματέων της περιόδου 2016-2023 – 7 τον αριθμό- που διερευνούσε εκείνο το διάστημα στη Λάρισα ο εφέτης ανακριτής καθώς εγείρεται πλέον το ζήτημα του συμμετόχου όπως προβλέπει ο νόμος περί ευθύνης υπουργών. Το κρίσιμο στοιχείο σ ’αυτή την περίπτωση είναι ο προσδιορισμός των αρμοδιοτήτων τους όπως προβλέπεται από τα σχετικά ΦΕΚ και Προεδρικά Διατάγματα. Όταν πλέον συγκροτηθεί το Δικαστικό Συμβούλιο για να εξετάσει την υπόθεση του κ. Καραμανλή, θα κρίνει παράλληλα και το αν οι Γενικοί Γραμματείς εξεταστούν μαζί του ή έχοντας αυτοτελή ευθύνη επιστρέψουν πίσω στη Λάρισα.
Σ ’αυτή την περίπτωση, η ανάκριση θα ανοίξει ξανά και θα ξεκινήσει νέος κύκλος διερεύνησης ποινικών ευθυνών. Ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες αυτό το σκέλος της υπόθεσης είναι στον “αέρα” καθώς δεν έχει γίνει καμία σχετική ενέργεια ακόμα από τον εφέτη ανακριτή. Οι όποιες εξελίξεις εκτιμάται ότι θα υπάρξουν από την προσεχή Δευτέρα.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
