Γράφει ο Θεοφάνης Γέμτος
Γεωπόνος, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
Η τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων δεκαετιών έχει επιφέρει ριζικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε την αγροτική παραγωγή. Πολλοί αισθητήρες έχουν αναπτυχθεί που μπορούν να καταγράφουν χαρακτηριστικά του εδάφους και των φυτών και να βοηθούν στην καλύτερη διαχείριση των χωραφιών από τους αγρότες. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα αυτής της εξέλιξης είναι η χρήση μη επανδρωμένων εναέριων μέσων ή οχημάτων (ΜΕΑ) ή ΜΕΟ), γνωστών ως drones, για την παρατήρηση των χωραφιών.
Κινούμενα πάνω από το χωράφι μας δίνουν εικόνες για την κατάσταση των φυτών αλλά και χαρακτηριστικά τους που οδηγούν σε καλύτερη διαχείριση. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες χρήσεις είναι η εφαρμογή ψεκασμών σε καλλιέργειες. Η καινοτόμος αυτή μέθοδος εφαρμογής ψεκασμών έχει επιτύχει και υπόσχεται για το μέλλον βελτίωση για μεγαλύτερη αποδοτικότητα, μείωση των απαιτήσεων σε εργατικά χέρα, μείωση κόστους και περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, προσφέροντας νέες δυνατότητες στους αγρότες και στη σύγχρονη γεωργία γενικότερα.
Τα drones είναι μη επανδρωμένα εναέρια μέσα που ελέγχονται είτε με χειριστήρια εξ αποστάσεως είτε λειτουργούν αυτόνομα μέσω λογισμικού πλοήγησης με χρήση GPS. Εφαρμόζουν μικρές ποσότητες ψεκαστικού υγρού στο στρέμμα. Τα εξειδικευμένα για ψεκασμούς drones εξοπλίζονται με δεξαμενές για το ψεκαστικό υγρό, αντλίες και ακροφύσια, επιτρέποντας την εφαρμογή από αέρος υγρών σκευασμάτων, κυρίως φυτοπροστατευτικών προϊόντων, αλλά και λιπασμάτων σε υγρή μορφή και βιολογικά παρασκευάσματα, με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα. Υπάρχουν ακόμα εφαρμογές για διανομή στερεών λιπασμάτων ή φυτοφαρμάκων αλλά και για διανομή σπόρων για σπορά καλλιεργειών.
Η διαδικασία ψεκασμού με ΜΕΟ περιλαμβάνει τον προγραμματισμό της διαδρομής πτήσης, το ύψος πτήσης και τη ρύθμιση της ποσότητας ψεκαστικού υγρού που εφαρμόζεται. Το ΜΕΟ ξεκινά από ένα σημείο του χωραφιού, ακολουθεί τη προγραμματισμένη πορεία του εφαρμόζοντας τον ψεκασμό όπου χρειάζεται και επιστρέφει συνήθως στην αρχική θέση ή όπου το έχουν προγραμματίσει. Τα drones είναι σε θέση να πετούν χαμηλά πάνω από τις καλλιέργειες, διασφαλίζοντας στοχευμένη εφαρμογή και μείωση απωλειών λόγω ανέμου ή εξάτμισης. Ένα από τα πλεονεκτήματα είναι ότι το καθοδικό ρεύμα αέρος που δημιουργούν οι έλικες βοηθά στη κίνηση των σταγονιδίων , τη διείσδυση στο φύλλωμα και στη καλύτερη κάλυψη των φυτών με το παρασκεύασμα.
Έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των εφαρμογών με επίγεια ψεκαστικά που καλύπτουν όλη την επιφάνεια του χωραφιού. Ειδικότερα:
- Ακρίβεια και στοχευμένη εφαρμογή: Τα drones επιτρέπουν την εφαρμογή των σκευασμάτων με ακρίβεια. Εφόσον προγραμματιστούν με χρήση χαρτών εφαρμογής που έχουν παραχθεί με βάση παρατηρήσεις του χωραφιού λειτουργούν μόνο στα σημεία που χρειάζονται ψεκασμό, αποφεύγοντας την άσκοπη κατασπατάληση υλικών και περιορίζοντας τη ρύπανση.
- Εξοικονόμηση χρόνου και εργατικών χεριών: Ένα ΜΕΟ μπορεί να ολοκληρώσει τον ψεκασμό σε μεγάλες εκτάσεις σε ελάχιστο χρόνο σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους, μειώνοντας την ανάγκη για χειρωνακτική εργασία και επιτρέποντας την αποδέσμευση ανθρώπινου δυναμικού για άλλες εργασίες.
- Πρόσβαση σε δύσβατες περιοχές αλλά και σε καταστάσεις που το έδαφος δεν μπορεί να στηρίξει τη κίνηση των τρακτέρ χωρίς συμπίεση του εδάφους (πχ υψηλή υγρασία εδάφους): Τα drones είναι ιδανικά για εκτάσεις όπου δεν μπορούν να εισέλθουν γεωργικά μηχανήματα, όπως πλαγιές, εδάφη με υψηλή υγρασία ή περιοχές με εμπόδια. Στις πλαγιές χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί μπορεί να κτυπήσουν οι έλικες στο έδαφος όταν κινούμαστε πολύ κοντά στο έδαφος.
- Μείωση έκθεσης εργαζομένων σε φυτοφάρμακα: Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα χρήσιμο στοιχείο καθώς πολλά φυτοφάρμακα είναι επικίνδυνα για την υγεία του ανθρώπου σε μεγάλες συγκεντρώσεις. Με τα ΜΕΑ ελαχιστοποιείται η άμεση επαφή αγροτών με τα σκευάσματα κατά τη διάρκεια του ψεκασμού, περιορίζοντας κινδύνους για την υγεία.
- Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων: Η ακριβής διανομή των ψεκασμάτων συμβάλει στη μείωση της μόλυνσης εδαφών και υδάτινων πόρων.
Τα ΜΕΟ που χρησιμοποιούνται για ψεκασμούς διαθέτουν διάφορα τεχνολογικά χαρακτηριστικά όπως:
- Χωρητικότητα δεξαμενών: Κυμαίνεται συνήθως από 5 έως 30 λίτρα, ανάλογα με το μέγεθος και το μοντέλο.
- Αυτονομία πτήσης: Συνήθως 15-30 λεπτά για κάθε μπαταρία. Ο σχεδιασμός δίνει τη δυνατότητα γρήγορης αλλαγής της μπαταρίας για εξασφάλιση συνεχούς λειτουργίας. Οι μπαταρίες φορτίζονται και επαναχρησιμοποιούνται.
- Συνήθως είναι εφοδιασμένα με αισθητήρες και κάμερες: Παρέχουν ακριβή δεδομένα για την κατάσταση των φυτών, εντοπίζοντας περιοχές με προσβολές ή έλλειψη θρεπτικών στοιχείων. Τα δεδομένα αποθηκεύονται για μελλοντική χρήση.
- Σύστημα GPS και αυτόνομη πλοήγηση: Επιτρέπουν τον προγραμματισμό διαδρομών και την αυτόματη επιστροφή στο σημείο εκκίνησης όταν ολοκληρωθεί η εργασία ή αδειάσει η δεξαμενή.
- Αντιμετώπιση εμποδίων: Προηγμένοι αισθητήρες αποτρέπουν συγκρούσεις με δέντρα, καλώδια ή άλλα εμπόδια.
Τα drones έχουν εφαρμογή σε διάφορες μεγάλες καλλιέργειες και οπωροκηπευτικά (λαχανικά, δένδρα). Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για: Ψεκασμό ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων και μυκητοκτόνων, Εφαρμογή λιπασμάτων και βιοδιεγερτών, ρυθμιστών ανάπτυξης κλπ, Εντοπισμό και ψεκασμό εστιών προσβολής με αναγνώριση προβλημάτων στη φυτεία , Σε συνδυασμό με γεωργία ακριβείας για διαφοροποιημένες εφαρμογές εισροών και βελτιστοποίηση παραγωγής.
Παρά τα σημαντικά πλεονεκτήματα, η χρήση drones για ψεκασμούς παρουσιάζει δυσκολίες και προκλήσεις:
- Πρώτο στοιχείο το νομικό πλαίσιο: Η χρήση drones στη γεωργία διέπεται από απροσδιόριστους κανονισμούς για την δυνατότητα χρήσης τους καθώς υπάρχει κάποια απαγόρευση αεροψεκασμών. Υπάρχουν επίσης κανονισμοί που αφορούν την ασφάλεια πτήσεων, την αδειοδότηση κλπ
- Κόστος αγοράς και συντήρησης: Η αρχική επένδυση για την απόκτηση εξοπλισμού και την εκπαίδευση χειριστών μπορεί να είναι υψηλή, αλλά συχνά εξισορροπείται από τα μακροπρόθεσμα οφέλη. Προφανώς η απόσβεση ανά μονάδα επιφάνειας εξαρτάται από τη χρήση τους. Για πολύ μικρές εκτάσεις είναι προτιμότερη η ενοικίαση παρά η αγορά. Έχουν και αυτά το γενικότερο πρόβλημα της Ελληνικής γεωργίας των μικρών αγροκτημάτων που αδυνατούν να αποσβέσουν το μηχανικό εξοπλισμό που τους αυξάνει υπερβολικά το κόστος παραγωγής.
- Αντοχή σε καιρικές συνθήκες: Η λειτουργία των drones επηρεάζεται από ανέμους, βροχή και ακραίες θερμοκρασίες. Οι ισχυροί άνεμοι δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα.
- Τεχνική κατάρτιση: Εδώ είναι ένα σημαντικό θέμα. Εκτός από ειδική άδεια για χειρισμό πτήσης των ΜΕΟ από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας . Απαιτείται εξειδικευμένη γνώση για τον χειρισμό και τη συντήρηση των drones. Τα drones πρέπει να τηρούν τα όρια βάρους και ύψους πτήσης που ορίζει η νομοθεσία. Η εφαρμογή φυτοπροστατευτικών προϊόντων γίνεται πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.
Η επένδυση σε drones για ψεκασμούς μπορεί να αποδώσει σημαντικά οφέλη. Ουσιαστική μείωση κόστους ψεκασμών και αύξηση της παραγωγικότητας ανά στρέμμα. Βελτίωση της απόδοσης λόγω ακριβούς εφαρμογής των δόσεων και επιτυχημένου ελέγχουν των παρασίτων. Ένα παράπλευρο αποτέλεσμα του ψεκασμού είναι η δυνατότητα συλλογής δεδομένων για καλύτερη διαχείριση των χωραφιών κάτι που οδηγεί σε καλύτερες αποδόσεις, μείωση του κόστους παραγωγής και αύξηση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας μας. Οι διεθνείς τάσεις δείχνουν αυξανόμενη χρήση των drones σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, με τη ζήτηση για «έξυπνες» λύσεις να αυξάνεται διαρκώς. Αλλά και οι τάσεις στη χώρα μας δείχνουν αυξημένη χρήση των drones στη γεωργία. Τα πολλά εκθέματα στις διάφορες γεωργικές εκθέσεις (AGROTICA, AGROTHESSALY) είναι μια θετική ένδειξη, Από την άλλη υπάρχει καθυστέρηση στην ανάπτυξη κανόνων χρήσης από το ΥΠΑΑΤ ή όποιον άλλο αρμόδιο που δημιουργεί κάποιες ανασφάλειες. Ελπίζω σύντομα να υπάρχουν οι σχετικές διευκρινήσεις που θα διευκολύνουν τους αγρότες μας.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
