Γιάννος Αιόλου στο larissanet.gr: «Η νύχτα σε κάθε τόπο έχει ξεχωριστούς κώδικες…»

Η τέχνη δεν περνά μηνύματα. Η τέχνη (όπως εγώ τη βιώνω και την υπηρετώ) δημιουργεί προτροπές. Μας προτρέπει, μας παρακινεί να βουτήξουμε μέσα μας, να ανακαλέσουμε χαρές και λύπες, όνειρα και ελπίδες, να επουλώσουμε πληγές ή να λυτρωθούμε από τραύματα, να συντονιστούμε με το «άλλο», να αισθανθούμε λιγότερο μόνοι…

Συνέντευξη στον Λάμπρο Αναγνωστόπουλο

Το νέο έργο του Γιάννου Αιόλου «Νυχτερινά»/Night Beyond, ένα έργο εμπνευσμένο από τον νυχτερινό ουρανό της Μεσογείου, για κουιντέτο εγχόρδων, πιάνο και κανονάκι, θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν οι Λαρισαίοι, τη Δευτέρα 1η Σεπτεμβρίου, στον χώρο του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας, στις 21:30, με ελεύθερη είσοδο.

Η συναυλία διοργανώνεται από την Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Λαρισαίων, σε συνεργασία με το Διαχρονικό Μουσείο. «Η νύχτα είναι πάντα το καταφύγιό μας. Πάντα νιώθω ότι βρίσκομαι σε μια ένωση με το σύμπαν, με το επέκεινα όταν βρίσκομαι σε χώρους όπου η νύχτα κυριαρχεί. Και εννοώ τόπους όπου η φωτιστική και η ακουστική ρύπανση δεν την διαταράσσει. Τέτοια μέρη γνώρισα από μικρός, στα Θεσσαλικά χωριά, στα νησιά της άγονης γραμμής, στα νύχτες χαμένος στα βουνά την περίοδο του στρατού», αναφέρει μεταξύ άλλων ο ίδιος.

Λίγες μέρες λοιπόν πριν τη σημαντική αυτή συναυλία, ο Γιάννος Αιόλου μιλά στo larissanet.gr σχετικά με το τι τον εμπνέει, για τη νύχτα, για τα «Νυχτερινά» στο Διαχρονικό Μουσείο, αλλά και για την έννοια της διαχρονικότητας στη μουσική.

Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:

Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε το έργο «Νυχτερινά»; Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα;

Η νύχτα είναι πάντα το καταφύγιό μας. Πάντα νιώθω ότι βρίσκομαι σε μια ένωση με το σύμπαν, με το επέκεινα όταν βρίσκομαι σε χώρους όπου η νύχτα κυριαρχεί. Και εννοώ τόπους όπου η φωτιστική και η ακουστική ρύπανση δεν την διαταράσσει. Τέτοια μέρη γνώρισα από μικρός, στα Θεσσαλικά χωριά, στα νησιά της άγονης γραμμής, στα νύχτες χαμένος στα βουνά την περίοδο του στρατού, κλπ.

Είναι ό,τι πιο μεγαλειώδες. Κοιτάμε τον έξω κόσμο και βυθιζόμαστε στον εαυτό μας. Που είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι είμαστε όλοι φτιαγμένοι από την αστερόσκονη. Στον νυχτερινό ουρανό τοποθετήσαμε τον Θεό, τον φόβο, την ελπίδα, την προσευχή… και ενώ εκεί έξω δεν μεταδίδεται ο ήχος – το διάστημα είναι απόλυτα σιωπηλό, παράγει τόση μουσική σε εμάς. Πάρα πολλοί συνθέτες έχουν γράψει nocturnes (νυχτερινά) γιατί δεν μπορεί νομίζω κανείς να μείνει ασυγκίνητος από αυτό που μας περιβάλει…

Σε αυτό μου το έργο χρησιμοποιώ το σύνολο εγχόρδων που είναι πάντα ο καμβάς των έργων μου, το πιάνο αλλά και το κανονάκι γιατί ο ιδιαίτερος ήχος του είναι ταυτισμένο με τη φωνή της Μεσογειακής νύχτας, της θαλασσινής αύρας, της φωνής που σε κομματιάζει κάθε που οι αέρηδες φυσούν και κάνουν τα αστέρια να τρεμοσβήνουν. Και ενώ γνωρίζεις ότι το πρωί θα έρθει το φως και ο ήλιος και όλα θα σκίσει τα μαγικά νυχτερινά πέπλα, δεν σε νοιάζει, γιατί το «τώρα», της νύχτας είναι τόσο μεγάλο που δεν μπορείς να του αντισταθείς, και βουτάς κάθε φορά να το ζήσεις… ακόμη και σε μέρη που οι άνθρωποι εξοντώνονται, βασανίζονται, ξεψυχούν. Είναι ένα μουσικό όνειρο καλοκαιρινής νύχτας.

Ο τίτλος παραπέμπει στον νυχτερινό κόσμο. Τι συμβολίζει η «νύχτα» για εσάς σε αυτό το έργο;

Η νύχτα είναι η πιο αρχέγονη εικόνα των «πάντων» της έννοιας του «προστατευτικού πέπλου», αλλά και του «άλλου» που υπάρχει εκεί έξω. Είναι μια μαγική εικόνα επειδή ενώνει το παρελθόν (το φως των αστεριών χρειάζεται από λεπτά έως πολλές χιλιάδες χρόνια για να μας φτάσει) με το παρόν (τη στιγμή που το παρατηρούμε) και το μέλλον (μας κάνει αυτόματα να ονειρευόμαστε το αύριο). Ταυτόχρονα, είναι το πιο «εφήμερο πάντα». Ενώ αλλάζει πολύ αργά, κάθε νύχτα είναι διαφορετική, μοναδική, και ενώ φαίνεται άχρονη, περιέχει τόσο πολλή κίνηση (πεφταστέρια, κίνηση των πλανητών, κ.λπ.).

Το έργο «Νυχτερινά» ή «Night Beyond» όπως είναι ο αγγλικός του τίτλος είναι ένα έργο που γεννήθηκε, ζει και διαμορφώνεται μέσα στην Μεσογειακή καλοκαιρινή νύχτα, όχι, την νύχτα της κεντρικής ή βόρειας Ευρώπης. Η νύχτα σε κάθε τόπο έχει ξεχωριστούς κώδικες, λέει ντόπιες την κάθε φορά ιστορίες, σε αγκαλιάζει με καθοριστικό και μοναδικό τρόπο.

Έχοντας ζήσει πολλά χρόνια στην Κεντρική Ευρώπη νιώθω αυτή την τεράστια διαφορά της νύχτας. Εκεί οι νύχτες είναι άγριες πολλές φορές, ατέλειωτες και απειλητικές. Στη Μεσόγειο η νύχτα, και μάλιστα η καλοκαιρινή είναι μια ερωτική αγκαλιά, είναι η απόλυτη ευφορία, η δύναμή μας, το καταφύγιό μας, η ανάσα που αναγνωρίζουμε από πάντα χωρίς να ξέρουμε πώς.

Το έργο παρουσιάζεται στο Διαχρονικό Μουσείο. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς την έννοια της διαχρονικότητας στη μουσική;

Η έννοια της διαχρονικότητας με την ετυμολογία του όρου – να αντέχει στο χρόνο δηλαδή – είναι κάτι με το οποίο αναγκαστικά έρχεται αντιμέτωπος κάθε δημιουργός και κάθε έργο. Ο χρόνος είναι μια ανθρώπινη εφεύρεση και υπάρχει όσο υπάρχει ο παρατηρητής, αυτός που κρατά το ρολόι, ή αυτός που μπορεί να διασφαλίσει μια συνέχεια της μνήμης. Ποιος είναι ο χρόνος για τους πλανήτες του σύμπαντος; Ο δικός τους (που δεν τον ξέρουμε ίσως) ο δικός μας;

Αν αύριο χανόμασταν εμείς που χρονομετρούμε ή αναλογιζόμαστε το χθες θα έχουν ηλικία; Αυτό που μας απασχολεί εν τέλει είναι η συνέχεια και όχι ο ίδιος ο χρόνος. Θα συνεχίσει το έργο του κάθε καλλιτέχνη να απασχολεί το κοινό; Θα συγκινεί; Θα είναι χρήσιμο; Πέραν της όποιας ματαιοδοξίας, θα έχω φανεί καθόλου χρήσιμος στην διαδρομή μου από αυτή τη σύντομη ζωή; Σίγουρα με απασχολούν τέτοιες σκέψεις αλλά κανείς δεν ξέρει πώς οι χιλιάδες παράγοντες που αναδεικνύουν ένα έργο θα επιδράσουν πάνω τους. Υπάρχουν έργα που ξεχάστηκαν για αιώνες και ανακαλύφθηκαν εκ νέου, άλλα τα οποία περιμένουν να ανακαλυφθούν ακόμη, άλλα που ήταν διάττοντες αστέρες και ξεχάστηκαν…

Για μένα έχει σημασία να μην αισθάνομαι ότι διαταράσσω την συνέχεια, θέλω δηλαδή τα έργα μου να έχουν μια «καταγωγή» όπως λέω αλλά να κοιτούν μπροστά, να είναι μέρος της αλυσίδας της κοινής μουσικής μας γλώσσας. Δεν πιστεύω στις εκρήξεις που διαλύουν το παρελθόν ή που διατείνονται ότι κάνουν παρθενογενέσεις. Ως μέρος αυτής της συνέχειας λοιπόν με ενδιαφέρει η διαχρονία, αλλά δεν είναι ο κύριος στόχος μου. Στόχος μου είναι να μιλήσω για το «πάντα» μέσα από το «τώρα», για τα σημαντικά μέσα από την ασημαντότητά μου.

Υπάρχει κάποιο μήνυμα ή αίσθηση που θα θέλατε να κρατήσει το κοινό φεύγοντας από τη συγκεκριμένη συναυλία;

Η συναυλία ήθελα να είναι καλοκαιρινή, κάτω από τον μεσογειακό καλοκαιρινό ουρανό, ώστε να γίνουμε όλοι μέρος της νύχτας, μέρος της μυστικής ένωσης με το σύμπαν, που δεν έχει χρόνο, ούτε μπορείς να το κατευθύνεις. Μπορείς απλά να αφεθείς και να γίνεις μέρος του.

Στον εξωτερικό χώρο του Διαχρονικού Μουσείου όπως θα το διαμορφώσουμε ευελπιστούμε να είμαστε όσο πιο κοντά στη νύχτα γίνεται (παραμένοντας μέσα στην πόλη) όσο γίνεται πιο μακριά από φωτο-ηχορύπανση.

Αυτές τις στιγμές που αφηνόμαστε στη συγκίνηση της μουσικής και που η νύχτα μας πασπαλίζει με αστερόσκονη, που οι εικόνες που γεννιούνται στον καθένα μας συνυπάρχουν σε ένα κοινό τόπο και χρόνο, αυτή η συγχρονικότητα είναι το ίδιο ίσως σημαντική όσο και η διαχρονικότητα.

Η τέχνη δεν περνά μηνύματα. Η τέχνη (όπως εγώ τη βιώνω και την υπηρετώ) δημιουργεί προτροπές. Μας προτρέπει, μας παρακινεί να βουτήξουμε μέσα μας, να ανακαλέσουμε χαρές και λύπες, όνειρα και ελπίδες, να επουλώσουμε πληγές ή να λυτρωθούμε από τραύματα, να συντονιστούμε με το «άλλο», να αισθανθούμε λιγότερο μόνοι…