«Γιατί η εκπαίδευση στα ΤΕΙ δεν ήταν κατώτερη από αυτή των πανεπιστημίων, απλά ήταν διαφορετική. Η εκπαίδευση στα ΤΕΙ ήταν εφαρμοσμένη, εργαστηριακή και στόχο είχε την άμεση ένταξη στην παραγωγή και την εργασία»
Του Γιώργου Σούλτη
Ίσως προκαλέσει απορία ο τίτλος αυτού του άρθρου, την οποία κάποιος θα μπορούσε να την διατυπώσει ως εξής: «Αφού το ΤΕΙ έχει πια καταργηθεί και έγινε πανεπιστήμιο, πως είναι δυνατόν να θεωρείς ακόμα την ύπαρξη του ΤΕΙ στη Λάρισα, σαν ένα ακόμη «κρυφό» δυνατό σημείο της πόλης; Και γιατί δεν αναφέρεις το πανεπιστήμιο πλέον σαν ένα δυνατό χαρτί για την πόλη μας;».
Μία πρώτη απάντηση είναι ότι το άρθρο γράφεται: 1) Για να καταδείξει πως χάνονται οι ευκαιρίες για την πόλη μας.
2) Να τονίσει ότι το πανεπιστήμιο που διαδέχθηκε το ΤΕΙ στη Λάρισα, κατά τη γνώμη μου δεν αποτελεί κάποιο δυνατό σημείο για την πόλη μας. Στην ουσία δεν πρόκειται για ένα πανεπιστήμιο της Λάρισας, αλλά για το παράρτημα ενός πολύ μεγάλου πανεπιστημίου, και αυτό συνεπάγεται πολλά! Από την θέση αυτή εξαιρώ την Ιατρική Σχολή ή οποία πραγματικά αποτελεί δυνατό χαρτί για την Λάρισα και το έχω καταγράψει με πολλές ευκαιρίες. Απλά μιλάω για το καταργημένο ΤΕΙ, του οποίου κάποια τμήματα μετατράπηκαν σε τμήματα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του οποίου ο κύριος κορμός βρίσκεται στο Βόλο.
3) Επειδή συνεχίζω να πιστεύω ότι αναγκαστικά θα υπάρξουν εξελίξεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και η πόλη πρέπει να είναι έτοιμη να αρπάξει κάθε μελλοντική ευκαιρία και να διεκδικήσει αυτό που δικαιούται αντικειμενικά. Η πεποίθησή μου είναι ότι η μεγάλη κρίση που συνεχώς μεγαλώνει στην χώρα, τόσο όσον αφορά το εκπαιδευτικό μας σύστημα αλλά κυρίως με όσα συμβαίνουν στην αγορά εργασίας (η μεγάλη έλλειψη τεχνικών και τεχνολόγων), θα πιέσει τις κυβερνήσεις σε μεγάλες και ριζικές μεταρρυθμίσεις στο ορατό μέλλον.
Η κομβική θέση της Λάρισας, η ιστορία της και το γεγονός ότι πάντα ήταν το κέντρο της αγροτικής οικονομίας στην Ελλάδα, οδήγησε στη δημιουργία το 1911 της Αβερωφείου Γεωργικής Σχολής. Η Αβερώφειος Γεωργική Σχολή υπήρξε η πρώτη απόπειρα για την οργανωμένη γεωργική εκπαίδευση στην Ελλάδα και πραγματικά τα πρώτα χρόνια θεωρήθηκε σαν η πρώτη γεωπονική Σχολή στην Ελλάδα. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η μεγάλη ανοικοδόμηση και η ανάπτυξη της χώρας δημιούργησε την ανάγκη για τεχνίτες όλων των ειδικοτήτων κατωτέρας, μέσης και ανώτερης βαθμίδας. Στην χώρα μας η ανάγκη αυτή καλύφθηκε σχεδόν εξ΄ ολοκλήρου από τον ιδιωτικό τομέα. Σημαντικό ρόλο για την εκπαιδευτική οργάνωση και την ποιότητα των ιδιωτικών αυτών Ανωτέρων Σχολών έπαιξαν οι σχολές υπομηχανικών των Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το γνωστό σαν μικρό Πολυτεχνείο. Το Μικρό Πολυτεχνείο υπήρξε το πρότυπο και ο οδηγός για την οργάνωση σπουδών στις τότε ιδιωτικές Ανώτερες Σχολές.
Στη Λάρισα υπήρξε μια από τις σημαντικότερες τέτοιες ιδιωτικές σχολές στην Ελλάδα, ισάξιες με εκείνες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για την γνωστή «ΛΑΡΙΣΑΙΚΗ» του Γουμενόπουλου, η οποία πραγματικά έγραψε ιστορία στο χώρο της τεχνικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Το 1973 με την καθοδήγηση της Διεθνούς Τράπεζας ιδρύθηκαν στην Ελλάδα οι πρώτες Δημόσιες Ανώτερες Σχολές με την μορφή των ΚΑΤΕ. Οι μελέτες για όλα όσα αφορούσαν τα ΚΑΤΕ, έγιναν από την Διεθνή Τράπεζα: Η Επιλογή των Πόλεων στις οποίες ιδρύθηκαν τα 5 πρώτα ΚΑΤΕ, η χρηματοδότηση των εγκαταστάσεων, η επιλογή και κατανομή των ειδικοτήτων, όπως και τα προγράμματα σπουδών και γενικά τα πάντα ήταν υπό την εποπτεία της Διεθνούς Τράπεζας. Σημαντικό ήταν ότι η εισαγωγή σπουδαστών στα ΚΑΤΕ αποφασίστηκε να γίνει μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων. Κατά τη γνώμη μου αυτό ήταν μια κίνηση ανάλογη με την «πατάτες του Καποδίστρια», γιατί διαφορετικά κανένας δεν θα πήγαινε να φοιτήσει στα ΚΑΤΕ εκείνη την εποχή. Η επιλογή της Λάρισας για την ίδρυση του ΚΑΤΕ, έγινε επίσης υπό την έγκριση της Διεθνούς Τράπεζας και για αυτό ήταν αντικειμενική κατά τη γνώμη μου.
Η Λάρισα με παράδοση στην Γεωργική εκπαίδευση, και στο κέντρο της Αγροτικής Παραγωγής της χώρας, έπρεπε να είναι στην κορυφή κάθε λίστας για την ίδρυση Γεωτεχνικών Σχολών. Το ίδιο όμως ισχύει και για τις άλλες τεχνικές ειδικότητες, μιλάμε για την μεταπολεμική Λάρισα η οποία ανοικοδομούνταν τότε με ταχύτατους ρυθμούς και υπήρχε επίσης μια ταχεία βιομηχανική ανάπτυξη . Σημαντικό γεγονός το οποίο πρέπει πάντα να αναφέρεται για την ιστορία, είναι η δωρεά του κληροδοτήματος Αβέρωφ του τεράστιου χώρου για την δημιουργία του ΚΑΤΕ, δίπλα στην Γεωργική Σχολή, με τον απαραίτητο όρο να υπάρχουν εκεί Γεωπονικές ειδικότητες.
Από την άλλη πλευρά μέχρι το 1964 πανεπιστημιακές σχολές υπήρχαν μόνο στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Η επέκταση των πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων ξεκινάει το 1964 με την ίδρυση των πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Πατρών. Την δεκαετία του ’70 ιδρύονται τα Πανεπιστήμια Κρήτης και Θράκης. Το 1984 ιδρύθηκε το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με έδρα το Βόλο και με συγκεκριμένες σχολές στη Λάρισα, την Ιατρική και των Μαθηματικών- Πληροφορικής (η οποία δεν υλοποιήθηκε ποτέ). Η Λάρισα διεκδίκησε τότε μαχητικά την έδρα του Πανεπιστημίου, με κινητοποιήσεις τις οποίες διοργάνωσε ο Δήμος.
Πρόκειται για μια ιστορία η οποία κράτησε πάνω από μια δεκαετία, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Εν τω μεταξύ τα ΚΑΤΕ όλα αυτά τα χρόνια εξελίχθηκαν και μετατράπηκαν από «Σχολές» σε Ανώτερα Τεχνολογικά Ιδρύματα (ΤΕΙ), με νομοθεσία σχεδόν ανάλογη με αυτή των πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων. Οι αγώνες των εκπαιδευτικών και των φοιτητών (σε μια εποχή όπου οι ενεργοί πολίτες είχαν την δυνατότητα να επιβάλουν την γνώμη τους στις κυβερνήσεις) σιγά σιγά οδήγησαν τα ΤΕΙ (μετά το 2000) σε ένα επίπεδο και μια ποιότητα σπουδών η οποία ήταν ισάξια (και σε πολλές περιπτώσεις ανώτερη) με αυτή αντίστοιχων ιδρυμάτων του εξωτερικού. Στα ΤΕΙ υπήρχαν οι δυνατότητες: διοργάνωσης Μεταπτυχιακών ,εφαρμοσμένης έρευνας, με υψηλών προσόντων καθηγητές κλπ.
Δυστυχώς σε μια ελληνική κοινωνία η οποία έχει «θεοποιήσει» τα πανεπιστήμια και σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα του οποίου ο κύριος στόχος είναι να «περάσουν» όλοι οι μαθητές στο πανεπιστήμιο, τα ΤΕΙ δεν κατάφεραν ποτέ να απαλλαγούν από το στίγμα των «αποτυχημένων» («οι αποτυχημένοι στις εξετάσεις για τα πανεπιστήμια, εισάγονται στα ΤΕΙ»). Το κακό είναι ότι αυτή η νοοτροπία των πολιτών ενισχύονταν από την ίδια την πολιτεία, η οποία πεισματικά αρνήθηκε να καθορίσει τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων σε πολλές ειδικότητες των ΤΕΙ. Το χειρότερο από όλα όμως ήταν ότι αυτό το «κόμπλεξ κατωτερότητας» το είχαν και οι καθηγητές του ΤΕΙ και οι φοιτητές. Δυστυχώς κανένας δεν κατάλαβε την της αξία της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Γιατί η εκπαίδευση στα ΤΕΙ δεν ήταν κατώτερη από αυτή των πανεπιστημίων, απλά ήταν διαφορετική. Η εκπαίδευση στα ΤΕΙ ήταν εφαρμοσμένη, εργαστηριακή και στόχο είχε την άμεση ένταξη στην παραγωγή και την εργασία.
Στη Λάρισα παρά την όλη αυτή γενική κατάσταση που υπήρχε για τα ΤΕΙ, όλοι οι άνθρωποι που εργάστηκαν εκεί κατάφεραν με αγώνες να το αναπτύξουν και να το φτάσουν σε ένα εξαιρετικά υψηλό επίπεδο. Το μεγάλο πλεονέκτημα ήταν το εξαιρετικό «κάμπους» σε μια έκταση που κανένα άλλον ίδρυμα στην Ελλάδα δεν διαθέτει. Στο ΤΕΙ Λάρισας συγκριμένα: 1) Οι κτηριακές υποδομές (όπως είναι σήμερα), συγκροτούν ένα πανεπιστημιακό κάμπους μοναδικό για την Ελλάδα, οι οποίες δημιουργούν ένα χώρο με προδιαγραφές εξωτερικού. 2) Τα τμήματα του Γεωτεχνικού τομέα τα οποία καταργήθηκαν (Φυτικής, ζωικής παραγωγής και Γεωργικών μηχανημάτων) είχαν (έχουν) σύγχρονα εργαστήρια, σύγχρονες σταυλικές εγκαταστάσεις, ένα μοναδικό αγρόκτημα, θερμοκήπια και γενικά εγκαταστάσεις τις οποίες λίγα πανεπιστήμια διαθέτουν στην Ελλάδα.
3) Υπήρχαν (υπάρχουν) σημαντικές εργαστηριακές υποδομές, με εξαιρετικό και σύγχρονο εξοπλισμό σε νέες κτηριακές εγκαταστάσεις για τα τμήματα Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων, Μηχανολόγων, Πολιτικών και Πληροφορικής 4) Το τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων διέθετε αίθουσες και εργαστήρια, που αμφιβάλω αν υπάρχουν σε άλλη Τουριστική σχολή στην Ελλάδα (τα εργαστήρια αυτά μάλλον σαπίζουν σήμερα, αν δεν πετάχτηκαν). 5) Τα ίδια συμβαίνουν και με το μοναδικό τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων το οποίο επίσης καταργήθηκε (τι έγιναν αλήθεια αυτά τα εργαστήρια;)
6) Υπήρχαν (υπάρχουν;) υψηλής αξίας εργαστήρια πολλά εκ των οποίων παρείχαν υπηρεσίες σε βιομηχανίες και αγρότες της περιοχής, και συμμετείχαν σε ερευνητικά και Ευρωπαϊκά προγράμματα. 7) Τα περισσότερα τμήματα του πρώην ΤΕΙ πέραν της έρευνας, μετά το 2000 διοργάνωναν μεταπτυχιακά κυρίως με πρακτική, εφαρμοσμένη και επαγγελματική κατεύθυνση.
Δυστυχώς η μεγάλη μερίδα των Λαρισαίων δεν γνώριζε τίποτα για το ΤΕΙ που είχε στα σπλάχνα του για 40 χρόνια. Αν και η οικονομία της πόλης ενισχύονταν σημαντικά από τους 10.000 φοιτητές του ΤΕΙ, οι Λαρισαίοι πάντα μιλούσαν υποτιμητικά για τους ΚΑΤΕτζίδες και τους ΤΕΙτζίδες! Πάντα οι γονείς τα έβαφαν μαύρα όταν το παιδί του περνούσε στα ΤΕΙ και όχι στο πανεπιστήμιο.
Οι Λαρισαίοι ελάχιστα ενίσχυσαν με την παρουσία τους (έστω), φοιτητικές εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις. Θυμάμαι όταν ήμουν αντιπρόεδρος στο ΤΕΙ υπήρξε μια εξαιρετική θεατρική ομάδα φοιτητών η οποία ανέβαζε για αρκετά χρόνια, εξαιρετικές παραστάσεις τις οποίες τις παρουσιάσαμε και στην πόλη της Λάρισας (στο Κηποθέατρο και στο θεατράκι του αισθητικού άλσους). Πιστέψτε με ελάχιστοι (έως κανένας) Λαρισαίος δεν τίμησε τα παιδιά εκείνα! Να σημειώσω χαριτολογώντας ότι το ΤΕΙ έβγαλε και σημαντικούς ηθοποιούς, θυμάμαι τώρα τον Μάινα και τον Φλωκατούλα που φοίτησαν εδώ στα νεανικά τους χρόνια. Για πολλά χρόνια οι καθηγητές του ΤΕΙ έδιναν μάχη να πείσουν τους Βιομήχανούς και του Βιοτέχνες της Λάρισας να συνεργαστούν με τα τμήματα και τα εργαστήρια του ΤΕΙ, σε προγράμματα και στην πρακτική άσκηση των σπουδαστών.
Το ΤΕΙ Λάρισας έπαιξε έναν «κρυφό» ρόλο και στην έκρηξη που είχε η «Επαγγελματική Κατάρτιση» στη Λάρισα μέσω των ΚΕΚ και των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Μπορεί τα ΚΕΚ να ήταν ιδιωτικά, όμως οι εκπαιδευτικοί του ΤΕΙ συνεργαζόταν στο σχεδιασμό προγραμμάτων και στις διδασκαλίες. Η Λάρισα έφτασε κάποια στιγμή στο σημείο να έχει τα περισσότερα και μεγαλύτερα ΚΕΚ (με πανελλήνια εμβέλεια) σε επαρχιακή πόλη. Αν οι Λαρισαίοι αναγνώριζαν αυτό το κρυφό χαρτί της Λάρισας θα μπορούσαν να διεκδικήσουν την έδρα του CEDEFOP (European Centre for the Development of Vocational Training), η οποία μεταφέρθηκε από το Βερολίνο στη Θεσσαλονίκη το έτος 1995, ενώ κατά τη γνώμη μου η Λάρισα μπορούσε άνετα να το διεκδικήσει (είχα αρθρογραφήσει σχετικά τότε!).
Η δική μου γνώμη την οποία έχω διατυπώσει πολλές φορές είναι ότι η κατάργηση των ΤΕΙ μέσω της ανωτατοποίησης ήταν ένα τεράστιο λάθος που ενέτεινε την κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος, συνετέλεσε στην υποβάθμιση της Τεχνικής εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων, δημιούργησε άπειρα προβλήματα στα πανεπιστήμια και υπονόμευσε την ανάπτυξη της χώρας. Η Λάρισα σαν πόλη είναι η μεγάλη χαμένη της κατάργησης του ΤΕΙ. Η δυναμική που υπήρχε γύρω από το ΤΕΙ, θα μπορούσε να αναδείξει την Λάρισα σε κέντρο της Τεχνολογικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με αιχμή του δόρατος τον Αγροτικό τομέα. Η Λάρισα έχασε ένα δυναμικό Ίδρυμα και απέκτησε ένα παράρτημα ενός πανεπιστημίου το οποίο λίγο νοιάζεται για τις υποδομές που είχε το ΤΕΙ στη Λάρισα. Τα λάθη που έγιναν από την πόλη στην υπόθεση αυτή ήταν τεράστια και από όλες τις πλευρές, και από την Συμπαράταξη! Όμως το μεγάλο λάθος ήταν της εκπαιδευτικής κοινότητας του ΤΕΙ, η οποία επιθυμούσε την άνευ όρων πανεπιστημιοποίηση του. Σημειωτέον ότι αυτή η «συμφωνία» των εκπαιδευτικών για την πανεπιστημιοποίηση, καθοδηγήθηκε από μεμονωμένους εκπαιδευτικούς, πέραν του συνδικαλισμού τον οποίο είχαν ήδη «καταργήσει». Ακόμα και στην ύστατη διαπραγμάτευση του ΤΕΙ, όταν ο τότε πρύτανης μετέφερε τις ομόφωνες κόκκινες γραμμές του Δημοτικού Συμβουλίου προς το υπουργείο, έκλεισε την τελική συμφωνία με τον υπουργό χωρίς να ζητήσει καμία εγγύηση ότι τα αιτήματα-όροι αποδοχής της κατάργησης θα εκπληρωθούν. Τελικά το ΤΕΙ Λάρισας ήταν το μόνο «ριγμένο ΤΕΙ» σε όλη την Ελλάδα!
Παρ’ όλα αυτά επιμένω ότι το θέμα της δυναμικής της Λάρισας στην Τεχνολογική Εκπαίδευση και κατάρτιση, με αιχμή τον αγροτικό τομέα, συνεχίζει να υπάρχει και να αποτελεί ένα ακόμα «κρυφό» δυνατό σημείο της πόλης. Ο δήμος και όλοι οι φορεί πρέπει να επαγρυπνούν γιατί είμαι σίγουρος ότι η κατάσταση που υπάρχει σήμερα ,όσον αφορά την τεχνική εκπαίδευση, σύντομα θα αλλάξει. Γιατί η αναγκαιότητα είναι αυτή που δημιουργεί την ιστορία. Η Λάρισα πρέπει να αναδείξει τα προσόντα της σε αυτό τον τομέα: 1)Τις μοναδικές κτιριακές υποδομές , τα εργαστήρια, το μοναδικό αγρόκτημα και τις εκτάσεις, τις φοιτητικές εστίες (όλα εν πολλοίς ανεκμετάλλευτα από τα πανεπιστήμιο) που διαθέτει το πρώην ΤΕΙ. 2)Την εμπειρία και την μεγάλη δραστηριότητα της πόλης στην επαγγελματική κατάρτιση. 3)Την ύπαρξη και την ιστορία της Αβερώφειου Γεωργικής Σχολής, όπως και την ιστορία – προσφορά του ΤΕΙ Λάρισας στην πόλη.
Η Λάρισα μπορεί να φιλοξενήσει το πρώτο Τεχνολογικό Πανεπιστημιακό Ίδρυμα στην Ελλάδα ή αν το προτιμάτε το πρώτο «Αγροτικό Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο», το δικαιούται! Όταν λέμε τεχνολογικό πανεπιστήμιο δεν εννοούμε άλλο ένα πανεπιστήμιο αλλά ένα ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ, με στόχο: την άμεση απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας, την εργαστηριακή εκπαίδευση και την εφαρμοσμένη έρευνα.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
