Γράφει η Φανή Γέμτου, Ηθοποιός-Θεατρολόγος
Ο όρος «ερασιτέχνης» (amateur) προέρχεται από τη λατινική λέξη amator — αυτόν που αγαπά. Το ερασιτεχνικό θέατρο δεν στερείται βάθους ή ποιότητας επειδή δεν είναι επαγγελματικό· αντίθετα, στηρίζεται στην αγάπη, τη δέσμευση και την παιδεία, δίχως την πίεση της επαγγελματικής επιβίωσης. Από τον 19ο αιώνα και εξής, με την άνοδο του αστικού πολιτισμού και της εκπαίδευσης, αποκτά σύγχρονη μορφή και εξελίσσεται, ιδίως στον 20ό αιώνα, σε έναν θεσμικά οργανωμένο χώρο έκφρασης και μάθησης: μέσα από πολιτιστικούς συλλόγους, φοιτητικές και σχολικές ομάδες, καθώς και κοινοτικές πρωτοβουλίες.
Στον 21ο αιώνα, το ερασιτεχνικό θέατρο αποκτά ακόμη περισσότερους ακολούθους. Πολλοί στρέφονται προς αυτό επιδιώκοντας να γνωρίσουν την καλλιτεχνική τους φύση — συχνά όμως παρακινημένοι από μια επιθυμία για εύκολη σκηνική καταξίωση, υπό την επίδραση μιας εποχής όπου η εικόνα προηγείται του βιώματος. Και παρότι αυτό αξίζει χωριστή ανάλυση, δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε.
Γι’ αυτό, αντί να αναρωτηθούμε τι θα έπρεπε να είναι το ερασιτεχνικό θέατρο, ίσως έχει μεγαλύτερη αξία να δούμε τι δεν είναι.
- Το ερασιτεχνικό θέατρο δεν είναι απλώς «στήνω τον χώρο για να στηθείτε».
Όταν η ομάδα δεν είναι μόνο παρέα φίλων που δημιουργούν για τη χαρά της δημιουργίας — κάτι εξαιρετικά πολύτιμο — αλλά λειτουργεί υπό την αιγίδα κάποιου θεσμού, τότε είναι καθοριστικό να την καθοδηγεί κάποιος με ουσιαστική γνώση της θεατρικής διαδικασίας. Το στήσιμο στον χώρο (mise en place) είναι αναγκαία συνθήκη για την επίτευξη μιας παράστασης, όχι όμως και πρωταρχικό και θεμελιώδες μέλημα της υποκριτικής προσέγγισης .
- Το ερασιτεχνικό θέατρο δεν είναι μια παράσταση «με το καλημέρα».
Η υποκριτική έχει στάδια, μεθοδολογία και κανόνες. Η παράσταση είναι αποτέλεσμα πορείας και όχι αυτοσκοπός. Αν αφαιρεθεί η πορεία, μένει μια απομίμηση διαδικασίας χωρίς ψυχή, ένα κακέκτυπο υποκριτικής τέχνης που δεν έχει αξία.
- Το ερασιτεχνικό θέατρο γεννιέται από την ανάγκη του μη επαγγελματία να συμμετέχει στη θεατρική μαγεία.
Ο επικεφαλής μιας ομάδας οφείλει να θέτει ερωτήματα και να ενθαρρύνει σκέψεις: «Γιατί ήρθατε εδώ;» «Τι προσδοκάτε;» Οι σαφείς προθέσεις των συμμετεχόντων είναι καθοριστικές. Μέσα από στοχαστική καθοδήγηση, μπορούν να γνωρίσουν το θέατρο βαθιά, να ανατρέψουν στερεότυπα και να ξεριζώσουν ημιμάθειες αιώνων.
- Το ερασιτεχνικό θέατρο δεν υπάρχει απλώς για να “παίξεις έναν ρόλο”, αλλά για να κατανοήσεις τη θέση σου στον κόσμο μέσα από τον ρόλο.
Για αυτό χρειάζεται καθοδήγηση από σκηνοθέτη-δάσκαλο. Συχνά σε σχολεία, δήμους ή κοινότητες, τις ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες τις αναλαμβάνουν άνθρωποι με καλή πρόθεση, αλλά χωρίς γνώση. Ή, χειρότερα, άνθρωποι παρακινημένοι από φιλοδοξία. Το αποτέλεσμα είναι είτε η σύγχυση είτε η επιφανειακή, διαστρεβλωμένη αντίληψη του θεάτρου.
- Το ερασιτεχνικό θέατρο δεν έχει αξία όταν υπηρετεί προσωπικές ματαιοδοξίες.
Όσο περισσότερο γνωρίζει ο καθοδηγητής το αντικείμενο, τόσο ουσιαστικότερα μπορεί να μεταμορφώσει το «θέλω να ξεχωρίσω» σε:
«θέλω να ανήκω, να εκφραστώ, να ερευνήσω».
Η γνώση και η εμπειρία του καθοδηγητή μετατοπίζουν την επιθυμία για εντύπωση σε αναζήτηση ουσίας.
- Το ερασιτεχνικό θέατρο είναι πολύτιμο όταν διευρύνει πνευματικά και συναισθηματικά τον άνθρωπο.
Το θέατρο είναι καταβύθιση στον εαυτό καθώς και άνοιγμα προς τον άλλο και τη ζωή. Κι όμως, ο όρος «θέατρο» χρησιμοποιείται συχνά καταχρηστικά για εγχειρήματα όπου οι συμμετέχοντες απλώς λένε τα λόγια τους. Γι’ αυτό συχνά λέμε: «μοιάζει με σχολική παράσταση», υπονοώντας την κακή ποιότητα. Και όμως, κανένα είδος θεάτρου, ούτε το σχολικό, δεν θα έπρεπε να είναι έτσι.
Δεν χρειάζεται να είσαι επαγγελματίας για να καταπιαστείς σοβαρά με τον ρόλο και την ύπαρξή σου. Το ουσιαστικό ερασιτεχνικό θέατρο μάς διδάσκει την αξία της συνύπαρξης, της δημιουργίας, της έκφρασης και της ενσυναίσθησης.
- Το ερασιτεχνικό θέατρο χρειάζεται τεχνική, γνώση και μεθοδολογία, όπως και το επαγγελματικό.
Η αγάπη προς το αντικείμενο δεν αρκεί για να το διδάξεις. Όπως δεν μπορεί κανείς να διδάξει νομικά χωρίς νομικές σπουδές, έτσι και ένας καθοδηγητής δεν μπορεί να διδάξει θέατρο χωρίς να έχει εντρυφήσει θεωρητικά και πρακτικά στην τέχνη του. Η ημιμάθεια, συχνά, είναι χειρότερη από την άγνοια.
Το θέατρο χρειάζεται έμπνευση, αλλά είναι η τεχνική που απογειώνει ακόμη και το μεγαλύτερο ταλέντο. Ο καθοδηγητής πρέπει να μπορεί να αναγνωρίσει, να υποστηρίξει και να εξελίξει το ανθρώπινο δυναμικό της ομάδας του. Τότε, το ερασιτεχνικό θέατρο γίνεται όχι απλώς τόπος έκφρασης — αλλά χώρος εσωτερικής μεταμόρφωσης και βαθιάς συνάντησης με τον κόσμο.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
