Δοκίμιο του Βάιου Κουτριντζέ
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΕΥΘΥΝΗ» αυτοπροσδιοριζόταν ως «Περιοδικό Ελευθερίας και Γλώσσας». Η λεζάντα, ο υπότιτλος αυτός, αποτελούσε επί 42 χρόνια (1961-1966 & 1972-2009) το λεκτικό μήνυμα που απέστελλε, κάθε μήνα, το περιοδικό προς τους αναγνώστες και όλους τους αποδέκτες της εικόνας του εξωφύλλου του, προβάλλοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, εμφατικά και αδιαλείπτως:
1) το μεγαλειώδες ιδανικό της «Ελευθερίας», γενικώς, και, ειδικότερα, το υποκρυπτόμενο νόημα της λέξης: την ελευθερία στη γνώμη και στην έκφραση, και
2) τη «Γλώσσα», το βασικό επικοινωνιακό μέσο, τόσο για τη ανταλλαγή ιδεών, γνώσεων και πληροφοριών μεταξύ των μελών ενός κοινωνικού συνόλου, όσο και για τη διάχυση του ίδιου άυλου «υλικού» από τους επικοινωνιακούς πομπούς στο ίδιο ανθρωποσύνολο [1], η οποία (γλώσσα), εν κατακλείδι, συμβάλλει στην πολιτισμική ανάπτυξη.
Η κειμενική του ύλη υποστήριζε τις δύο αυτές Ιδέες με περισπούδαστα κείμενα στοχασμού δεινότατων αρθρογράφων. Το περιεχόμενο του περιοδικού απάρτιζαν οι σελίδες με κείμενα (ποιητικά-διηγηματικά-δοκιμιακά), τα οποία κάλυπταν όλα τα είδη της λογοτεχνίας και οι«Προσανατολισμοί», όπου συμπεριλαμβάνονταν διάφορες στήλες:
α) «Από την σχεδία», με δοκίμια στοχασμού του Κώστα Τσιρόπουλου και του Κώστα Μιχαηλίδη, Σαράντου Καργάκου (παλιότερα των Μααλεβίτση-Φωτέα).
β) «Γλώσσα, έθιμο εθίμων» με γλωσσικά σημειώματα του Γιάννη Κωβαίου,
γ) βιβλιοκρισίες του Ορέστη Αλεξάκη και Ηλία Κεφάλα,
δ) «Χαράγματα» και «Τάσεις-Προτάσεις», με βιβλιολογικά σχόλια,
ε) «Σημειωτήριο» με σχόλια του Σημειωτή,
στ) «Ακροβολισμοί» με ειδήσεις, από τον Ακροβολιστή ,
ζ) ο κατάλογος των συνεργατών του τεύχους και τέλος
η) Η γελοιογραφία του Χαμόγελου.
Η «Ε», βάσει της συνολικής δημοσιευθείσας ύλης της, πληροί όλες τις προϋποθέσεις [2 ] για να θεωρηθεί λογοτεχνικό περιοδικό (με αποχρώντα λόγο το στοχασμό).
Την «Ευθύνη», στην τελική μορφή [3] που έλαβε το περιοδικό, άρχισε να την κυκλοφορεί ο Λαρισαίος Κώστας Ε. Τσιρόπουλος [4], τον Ιανουάριο του 1961. Έξι χρόνια αργότερα, το 1966, λίγο πριν την επιβολή της Δικτατορίας, εκείνη την ταραχώδη πολιτική περίοδο της Ελληνικής Ιστορίας, το περιοδικό διέκοψε την κυκλοφορία του, στο τεύχος 53, στο οποίο υπήρχε ένα άρθρο: που θαρρείς ότι ο συντάκτης του είχε τη διορατικότητα να διαβλέψει τη σκοτεινή εποχή της Δικτατορίας που πλησίαζε, διότι τιτλοφορούνταν: «Το σκότος». Με την κατάργηση της λογοκρισίας, το 1972, η «Ε» επανήλθε στον οικείο της χώρο, των περιοδικών εκδόσεων. Αποτελούσε, πλέον, συνιδιοκτησία των : Αντώνη Χ. Τσακίρη και Κώστα Ε. Τσιρόπουλου. Στο πρώτο τεύχος, περιέχονταν κείμενα [5], που δε συμφωνούσαν με την «ιδεολογία» του καθεστώτος και οι Αρχές κινητοποιήθηκαν άμεσα. Στη Θεσσαλονίκη [6], κατέσχεσαν τα τεύχη του περιοδικού, ενώ στην Αθήνα, μετά από συσκέψεις, επικράτησε μια πιο λογική πρακτική: επέτρεψαν μεν την κυκλοφορία του τεύχους, για να δείξουν «καλό» πρόσωπο, αλλά άρχισαν να «περνούν» σε μηνιαία βάση από τα Γραφεία του περιοδικού.
Υποσημειώσεις
[1] πομποί γνώσης: τα ΜΜΕ, ο έντυπος Τύπος (εφημερίδες, περιοδικά), ο ηλεκτρονικός τύπος.
[2] κείμενα με λογοτεχνικότητα (διήγημα, δοκίμιο, ποίηση, μεταφρασμένη λογοτεχνία).
[3] Η «Ε» κυκλοφόρησε με 4 τίτλους: α) φυλλάδιον προβληματισμού της νεότητος, β) Φυλλάδιον Νεοελληνικού Προβληματισμού της Νεότητος», γ) «Φυλλάδιον Νεοελληνικού Προβληματισμού» και, τέλος, δ) «Περιοδικό Ελευθερίας και Γλώσσας».
[4] Το έργο του είναι τεράστιο. Ενασχολήθηκε με όλα τα είδη της λογοτεχνία: το μυθιστόρημα, το διήγημα, το στοχαστικό δοκίμιο, την ποίηση, τη μετάφραση (μετέφρασε Ι. Βερν, Λόρκα, Γκασσέτ, κ.ά.). Βιβλία του μεταφράστηκαν στα Ισπανικά. Μια μικρή επιλογή από τα βιβλία του: «Ανάμεσα σε νύχτες» ποίηση 1964, «Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια» δοκίμιο 1967, «Η αμφισβήτηση του κατεστημένου» δοκίμιο 1975, «Οι άγγελοι» ποίηση 1977, «Η επιθυμία» μυθιστόρημα 1978, «Το σημείο στίξης» δοκίμιο 1984, «Έρως, ύπνος, θάνατος» ποίηση 1985, «Σκύλλα και Χάρυβδις» μυθιστόρημα 1990, «Η υπόθεση του ανθρώπου» δοκίμιο 1995, «Η ανάπαυση των αθλητών» διήγημα 2000, «Για την αβεβαιότητα του ανθρώπου» δοκίμιο 2005, «Η μετάβαση του καταναλωτικού ανθρώπου» δοκίμιο 2010.
[5] Κείμενα του Πωλ Βαλερύ και του Χοσέ Ορτέγα υ Γκασσέτ. Στο τεύχος αυτό είχε αρθρογραφήσει και ο Κων/νος Τσάτσος. Το κείμενό του είχε τίτλο: «Ελευθεροτυπία».
[6] Στη Θεσσαλονίκη, το 1972, οι ίδιες Αρχές είχαν κατασχέσει το τεύχος 3/4 του λογοτεχνικού περιοδικού «τράμ», της πρώτης περιόδου (1971-72), για παράβαση του νόμου περί τύπου, για δημοσίευση άσεμνων λέξεων στα κείμενα των συγγραφέων Λιβεριάδη-Πετρόπουλου: «το όνειρο», «το σώμα» και άσκησαν ποινική δίωξη στην εκδότρια (Μαρώ Καρδάκου), τον αρχισυντάκτη (Δημήτρη Καλοκύρη) και τους δύο συγγραφείς. Ο πραγματικός, όμως, λόγος της δίωξης, ήταν η ελευθερία γνώμης και έκφρασης που εξέφραζε το περιοδικό.
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
