Γράφει ο Ευάγγελος Μπαλντούνης
Καθηγητής φιλόλογος – συγγραφέας – ιστορικός ερευνητής
Έζησε στον 5ο αι. πΧ. (496 – 406 πΧ, 90 ετών).
Η ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΟΝ ΤΟΥ: Είχε πατέρα εύπορο (εργοστάσιο μαχαιροποιίας) κι έλαβε επιμελημένη αγωγή και παιδεία. Ανέπτυξε αρμονικά τις σωματικές και ψυχικές του δυνάμεις. Τον διέκρινε το σωματικό κάλλος, η ζηλευτή χάρη, η ψυχική ευγένεια οι μουσικές ικανότητες. Μελέτησε από τη νεότητά του τον Όμηρο, θαύμασε τον Αισχύλο και νωρίς στράφηκε και αφοσιώθηκε στην τραγική ποίηση. Σε ηλικία 28 ετών νίκησε σε δραματικό αγώνα. Επί 60 χρόνια έγραφε αριστοτεχνικά δράματα, αναδεικνυόμενος σε αληθινό καλλιτέχνη τhς δραματικής τέχνης. Μαζί με τον Αισχύλο και τον Ευριπίδη, αποτελούν τους μόνους τραγικούς ποιητές των οποίων έχουν σωθεί ολοκληρωμένα έργα.
Ο ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ: Ήταν πρόσχαρος, καταδεκτικός ήπιος. Η προσήνειά του τον έκανε αγαπητό και ο ίδιος ανταπέδιδε αγάπη. Υπήρξε πολύ δημοφιλής λόγω των δραστηριοτήτων του. Διατηρούσε φιλικές σχέσεις με εξέχοντα πρόσωπα (Περικλή, Ηρόδοτος, Πλάτωνα). Ήταν φιλόθρησκος [άσκησε και ιερατικό αξίωμα], τηρητής των παραδόσεων και θεοσεβής, χωρίς υπερβολές και στενότητα πνεύματος. Διακρινόταν για την εξαίρετη αγάπη του προς την Αθήνα, που δεν την εγκατέλειψε ποτέ…
ΓΝΩΜΕΣ ΓΙΑ ΕΥΤΑΞΙΑ και ΘΕΟΥΣ: Τρέφει βαθύ σεβασμό στις μυθικές και θρησκευτικές παραδόσεις της πόλης: «Ενα κράτος όπου η αυθάδεια και η ελευθερία να κάνει κανείς ό,τι θέλει μένουν ατιμώρητα, είναι σίγουρο ότι το κράτος αυτό θα βυθιστεί μέσα στην άβυσσο». Η παρουσία των θεών είναι αισθητή στο έργο του γιατί αντιπροσωπεύουν το φως, την ηρεμία, αλλά και τη δύναμη. Ο άνθρωπος είναι ασταθής, εφήμερος, γι’ αυτό οι θεϊκοί νόμοι υπερισχύουν σε όλα. «Ούτε ο ισχυρότερος θνητός δεν μπορεί να αποφύγει την τιμωρία των θεών».
ΕΠΩΦΕΛΕΙΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΤΟΥ: 1) «Τον καλύτερο νόμο βρήκε αυτός που υπακούει στον πατέρα του»….2) «Ποτέ δεν θα συμβούλευα κάποιον να δείξει προθυμία για πράξη με άγνωστο αποτέλεσμα«…3) «Αυτοί που σκέφτονται βιαστικά, σφάλλουν»…4) «Μην προσπαθείς να θεραπεύσεις ένα κακό με άλλο κακό, μεγαλώνοντας έτσι τη φρίκη της συμφοράς»…5) «Τα αισχρά πράγματα σου μαθαίνουν να συμπεριφέρεσαι αισχρά»…6) «Καθετί στον κόσμο, με τη δουλειά αποχτιέται»… 7) «Να λες πάντα την αλήθεια, γιατί είναι ατιμωτικό για τον ελεύθερο άνθρωπο να θεωρείται ψεύτης»…8) «Τα δώρα των εχθρών δεν είναι ούτε χρήσιμα ούτε ωφέλιμα». 9) Η τύχη δεν βοηθά ποτέ εκείνον που δεν βοηθά τον εαυτό του. 10) Ό,τι ζητά κανείς, πάντα το βρίσκει. Ό,τι αμελεί, το χάνει
ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΕ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΙΡΑ: Στο Σοφοκλή η Μοίρα ή ο θεός διευθύνουν βέβαια ως ένα σημείο τις τύχες των ανθρώπων, αλλά η εσωτερική δύναμη και ελευθερία του ατόμου είναι εκείνα που το παρορμούν στην πραγματοποίηση των σκοπών του. Δεν είναι όμως ο κύριος τής τύχης του. «Ευτυχισμένοι εκείνοι που η ζωή τους πέρασε χωρίς κακοτυχίες»… «Πλούτε και εξουσία, πόσος φθόνος για σας δημιουργείται μέσα στη ζωή των ανθρώπων»… «Αλήθεια, τι φοβερό να μιλάς ωραία, ενώ κάνεις λάθη». “Πολλά είναι τα δεινά, αλλά τίποτε πιο δεινότερο από τον άνθρωπο”. “Προτιμάω κάνοντας το καλό ν’ αποτυγχάνω, παρά με το κακό να’ χω τη νίκη” (Φιλοκτήτης). “Ζω για ν’ αγαπώ και ν’ αγαπιέμαι κι όχι για να μισώ (Αντιγόνη).
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ: Ο Ξενοφών τον θεωρούσε ως τον «τελειότατο των τραγικών»…Ο Αριστοτέλης έλαβε τους κανόνες της τραγικής τέχνης, κυρίως από τις τραγωδίες του… Ο Αριστοφάνης έλεγε ότι: «το στόμα αυτού μέλιτι κεχρισμένον ην»..
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ: 1) «Κανένας δεν αγαπάει τη ζωή τόσο πολύ όσο ο γέρος»… 2) «Και στις γυναίκες μέσα υπάρχει πολεμική ορμή»… 3) Το πασίγνωστο: «έρως ανίκατε μάχαν»… 4) «Του κακού θυμού πόσο κακό είναι το τέλος«… 5) «Δεν είναι χαρακτηριστικό συνετού ανθρώπου, το να συζητά μ’ έναν τρελό«… 6) «Τα πάντα μαραίνει ο μέγας χρόνος»… 7) «Πρέπει ο ακέραιος άνθρωπος ή να ζει τιμημένα ή να πεθαίνει με τιμή». 8) «Γλυκύτατον είναι να βλέπεις των γονέων σου τα μάτια». 9) Όποια κι αν είναι στο μέλλον τα επιτεύγματα του ανθρώπου, δεν θα βρεί τρόπο για να αποφύγει τον θάνατο.
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ: Ήταν ένας μεγαλοφυής ποιητής, που συνέθεσε δράματα αριστουργήματα. Κληροδότησε στο παγκόσμιο θέατρο τραγικούς ήρωες αιώνιας ακτινοβολίας (Οιδίπους, Αντιγόνη, Κρέων, Ορέστης, Ηλέκτρα…). Έπλασε μορφές που πασχίζουν να υπερβούν τις δυνατότητες τις δοσμένες στον άνθρωπο από τη φύση του. Αναφέρει ένα επιτάφιο επίγραμμα: «Σιγά-σιγά πάνω στον τάφο τού Σοφοκλή, κισσέ, ν’ απλώνεσαι ρίχνοντας πράσινα περικοκλάδια… και το αμπέλι ν’ απλώσει γύρω τα κλαδιά του απ’ την ωραία την ποίηση, που ο γλυκός σοφός σύνθεσε με Χάριτες και Μούσες»….
Ο Σοφοκλής συνέγραψε 123 τραγωδίες, είναι όμως γνωστές κατ’ όνομα οι 114, από τις οποίες έχουν διασωθεί μόνο 7 ολοκληρωμένες, ανάμεσά τους η Αντιγόνη (περί το 442) και Ηλέκτρα (περί το 413). Άλλα έργα του που έχουν διασωθεί είναι: Τραχίνιαι, Οιδίπους Τύραννος, Αίας, Φιλοκτήτης, Οιδίπους επί Κολωνώ.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
