«Η πόλη χάνει πολύτιμους πόρους και πολύτιμο χρόνο, γιατί κάποια στιγμή στο μέλλον ο δακτύλιος θα υπάρξει ανάγκη να ολοκληρωθεί!»
Γράφει ο Γιώργος Σούλτης
Θυμάμαι σαν τώρα τις ομιλίες που γινόταν για την Λάρισα και τον δημόσιο χώρο, την δεκαετία του ‘70 που ήμουν φοιτητής. «Η Λάρισα είναι μια άρρωστη πόλη, που μόνο με ενέσεις μπορούμε να ρίξουμε τον πυρετό της…», αυτό το απαισιόδοξο συμπέρασμα το είχα ακούσει πολλές φορές, σε ειδικές παρουσιάσεις για το μέλλον της πόλης, εκείνη την εποχή.
Έπρεπε να υπάρξει τότε ένας φωτισμένος οραματιστής και επίμονος δήμαρχος, ο αείμνηστος Αριστείδης Λαμπρούλης για να αλλάξει την πορεία της Λάρισας, με την πείσμονα επιμονή του στην ευρεία πεζοδρόμηση του κέντρου της πόλης. Μια απόφαση καθόλου εύκολη και με μεγάλες αντιδράσεις του «λαού» της πόλης! Ο αείμνηστος δήμαρχος δεν έκανε του κεφαλιού του, γιατί έτσι αυτός το φανταζόταν ή γιατί έτσι του άρεσε, απλά είχε τη διορατικότητα να πειστεί από κάποιους τολμηρούς νέους μηχανικούς (και μέσα και έξω από το δήμο) οι οποίοι είμαι σίγουρος τότε βρισκόταν σε κόντρα με το «κατεστημένο» του συνόλου των συναδέλφων τους. Περίπου τα ίδια έγιναν όταν εκεί στην ανηφόρα της οδού Παπαναστασίου προς το Φρούριο και την «λαϊκή αγορά της Τετάρτης», στην εκσκαφή για την ανέγερση κάποιας οικοδομής βρέθηκαν τα πρώτα «σκαλοπάτια» του Αρχαίου Θεάτρου. Πόσοι ήταν εκείνοι που τότε πίστεψαν ότι σήμερα θα είχαμε στο κέντρο της πόλης ένα από πιο καλοδιατηρημένα Αρχαία Θέατρα της Ελλάδας; Ακόμα και στις μέρες μας πόσοι ήταν εκείνοι που πίστεψαν ότι θα γκρεμιζόταν ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο όταν ό δήμαρχος Καλογιάννης το εξήγγειλε το 2014;
Με όλα αυτά η Λάρισα άλλαξε μορφή και πραγματικά μεταμορφώθηκε, αποδεικνύοντας ότι χρειάζεται να υπάρχει όραμα, και ότι για να υλοποιήσεις το όραμα πρέπει να πάς κόντρα σε «κατεστημένες» απόψεις και ποικίλα συμφέροντα ατομικά ή οργανωμένα! Ο Δήμαρχος Λαμπρούλης δικαιώθηκε, έτσι που σε μερικά χρόνια από την κατασκευή των πρώτων πεζοδρόμων, ακόμα και αυτοί οι οποίοι είχαν επαναστατήσει ενάντια στην κατασκευή τους, ζητούσαν επέκταση του δικτύου. Η Λάρισα από «άρρωστη» πόλη έγινε πόλη μοντέλο (όσον αφορά τις πεζοδρομήσεις) σε όλη την Ελλάδα.
Αυτό το προηγούμενο για μένα προσωπικά αποτέλεσε ένα μεγάλο μάθημα το οποίο καταδεικνύει ότι:
1) Για το κάθε έργο που αφορά το μέλλον της πόλης πρέπει να υπάρχει μια ισχυρή και τεκμηριωμένη επιστημονική άποψη
2) Αν για κάποιο σχέδιο υπάρχει αντίθετη άποψη, τον πρώτο λόγο έχουν οι ειδικοί επιστήμονες και οι μελετητές και μετά οι διαισθητικές απόψεις του κάθε πολίτη ή του κάθε πολιτικά υπεύθυνου.
3) Όταν λέω επιστημονική άποψη εννοώ την τεκμηριωμένη άποψη ειδικών στο συγκεκριμένο θέμα, με την ευθύνη της υπογραφής τους και όχι μόνο με την ατεκμηρίωτη άποψη ενός συλλογικού φορέα.
4) Για τις σοβαρές παρεμβάσεις οι οποίες καθορίζουν θετικά ή αρνητικά το μέλλον της πόλης πρέπει να μπαίνουν στην πάντα επικοινωνιακή μικροπολιτική, το πολιτικό κόστος και η εξυπηρέτηση μικροσυμφερόντων.
5) Είναι πάρα πολύ σημαντικό η αντιπολίτευση και όλοι οι πολίτες να έχουν όλη την πληροφόρηση για να μπορούν να πάρουν θέση. Είναι υποχρέωση των διοικούντων να ενημερώνουν με μεγάλη λεπτομέρεια τους πάντες ειδικά όταν πρόκειται για ένα έργο τολμηρό ή ένα έργο το οποίο κάποιες ομάδες δεν το θέλουν για τους δικούς τους λόγους. Ξέρω ότι πολλοί θα με κατηγορήσουν ότι: «τώρα που είσαι έξω από το χορό τα λες αυτά, αλλά τι έκανες όταν ήσουν στη διοίκηση;» Όταν είσαι στη διοίκηση το παλεύεις «εσωτερικά στην ομάδα», εκτός και αν οι διαφωνίες σου ξεπεράσουν τις κόκκινες γραμμές οπότε αποχωρείς παντελώς από την πολιτική ομάδα.
Είπα ότι η Λάρισα μετά τις πεζοδρομήσεις έγινε πόλη μοντέλο. Σήμερα όμως το 2025 η Λάρισα χρειάζεται νέες μεγάλες παρεμβάσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όχι μόνο της Λάρισας αλλά όλων των πόλεων του κόσμου, είναι η αλόγιστη αύξηση των αυτοκινήτων και μάλιστα σε μια πόλη στην οποία η δόμηση συνεχώς πυκνώνει! Στον «άγριο καπιταλισμό» που ζούμε δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μειωθεί η παραγωγή των αυτοκινήτων, αντίθετα θα αυξάνεται όλο και πιο πολύ. Σε όλο τον κόσμο το βάρος της εξεύρεσης λύσης για το χάος των αυτοκινήτων πέφτει στους δήμους οι οποίοι στηρίζονται στους επιστήμονες για την εξεύρεση κάποιων λύσεων. Η λύση που προτείνουν σήμερα και κέρδισε την καθολική αποδοχή σε όλο τον κόσμο λέγεται: «Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)». Κάποιος μου είπε ότι το ΣΒΑΚ δεν έχει σχέση με το κυκλοφοριακό και τα αυτοκίνητα. Το ΣΒΑΚ είναι μια μελέτη και ένα σχέδιο που δίνει προτεραιότητα στην κυκλοφορία των ΑΜΕΑ, των πεζών, των ποδήλατων και τέλος των αυτοκινήτων.
Το ΣΒΑΚ προτείνει πέραν των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, και αναπλάσεις του δημόσιου χώρου μέσω της κατάλληλης ανακατασκευής των δρόμων. Όσο και αν για λόγους μικροπολιτικής αντιπαράθεσης στην Ελλάδα καταφέραμε να κατασυκοφαντήσουμε το ΣΒΑΚ και να το κάνουμε τη λέξη να μοιάζει με «βρισιά», δεν υπάρχει άλλη λύση για το κυκλοφοριακό. Τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας πρέπει να εκπονούνται από ειδικούς επιστήμονες στο συγκεκριμένο αυτό ιδιαίτερο αντικείμενο (όχι απλά από κάποιον μηχανικό). Τέλος να αναφέρουμε ότι το ΣΒΑΚ και η εφαρμογή του αποτελεί πλέον νόμο του κράτους και είναι υποχρέωση όλων των δήμων στην Ελλάδα.
Η Λάρισα αν και είναι μια δύσκολη κυκλοφοριακά πόλη παρουσιάζει κάποια πλεονεκτήματα τα οποία της δίνουν μια προοπτική να γίνει πάλι μέσω του ΣΒΑΚ μια πόλη μοντέλο στην Ελλάδα, όπως: 1) Είναι επίπεδη χωρίς ανηφόρες, πράγμα που ευνοεί και το βάδισμα και το ποδήλατο.
2) Οι αποστάσεις μέσα στην πόλη είναι πολύ μικρές τηρουμένων των αναλογιών με άλλες πόλεις
3) Έχει την προοπτική να έχει δύο δακτυλίους, εσωτερικό και εξωτερικό (Πράγμα πολύ σπάνιο για τέτοιου μεγέθους πόλεις στην Ελλάδα)
4) Στην πόλη δραστηριοποιείται μια πολύ καλή εταιρία Αστικού ΚΤΕΛ η οποία μπορεί εν δυνάμει, σε συνεργασία με τον δήμο, να βοηθήσει πολύ το κυκλοφοριακό της πόλης, αν ανασχεδιαστούν τα δρομολόγια και γίνουν οικονομικότερα τα κόμιστρα.
5) Σε όλα αυτά θα πρόσθετα ότι η Λάρισα είναι η μόνη πόλη στην Ελλάδα που έχει προχωρήσει στην υλοποίηση του ΣΒΑΚ σε τόσο μεγάλο βαθμό. Οι ανακατασκευασμένοι δρόμοι ξεπερνούν το 50% όλων των δρόμων της περιοχής το ΣΒΑΚ. Χρειάζεται όλοι να πεισθούν για το δύσκολο εγχείρημα του ΣΒΑΚ, να διορθωθούν (επιστημονικά) κάποια λάθη και όλοι μαζί να κάνουμε υπομονή, γιατί τα αποτελέσματα θα φανούν μόνο με την ολοκλήρωση όλων των έργων (μέσα στα έργα εντάσσονται και τα πάρκιν και η ελεγχόμενη στάθμευση και οι ποδηλατόδρομοι).
Η παρούσα δημοτική αρχή συνεχίζει τα έργα του ΣΒΑΚ που ήδη υλοποιούνται αλλά και όσα είχαν σχεδιαστεί από την προηγούμενη δημοτική αρχή. Όμως επειδή χρησιμοποίησε το ΣΒΑΚ για να ασκήσει έντονη προεκλογική κριτική, αποφεύγει σήμερα ακόμα και να προφέρει την λέξη ΣΒΑΚ. Για παράδειγμα στον απολογισμό για το 2024 που έγινε πρόσφατα στη ΔΕΥΑΛ, σε όλο τον πρόγραμμα των έργων που παρουσίασαν δεν αναφέρθηκε πουθενά η λέξη ΣΒΑΚ, παρά το γεγονός ότι στον κατάλογο των έργων τα περισσότερα αποτελούν έργα της μελέτης του ΣΒΑΚ. Περιμένουμε την επιστημονική αποτίμηση που πολλές φορές εξήγγειλαν και στην συνέχεια τη δημόσια διαβούλευση για την αναθεώρηση του ΣΒΑΚ. Κανένας δεν είναι αλάνθαστος, λάθη μπορεί να έγιναν, κάποια πράγματα ίσως πρέπει να διορθωθούν, αλλά όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν με την υπογραφή ειδικών μελετητών και όχι απλά με την διαίσθηση κάποιων πολιτών, πολιτικών ή έστω και μηχανικών.
Δυστυχώς πριν γίνουν όλα αυτά η δημοτική αρχή έρχεται να τροποποιήσει ένα από τα σημαντικότερα έργα του ΣΒΑΚ (και όχι μόνο). Πρόκειται για το έργο της ολοκλήρωσης του εσωτερικού δακτυλίου της πόλης, έργο το οποίο ήδη υλοποιείται. Όταν λέμε εσωτερικό δακτύλιο εννοούμε τους δρόμους που ξεκινούν από τις οδούς «Λαγού, Ηρ. Πολυτεχνείου έως την γέφυρα την Νέας Σμύρνης και η συνέχιση τους από τις οδούς Γεωργιάδου, Τσιόγκα με κατάληξη στον κόμβο της ΔΕΥΑΛ». Στο τμήμα των οδών Γεωργιάδου και την Τσιόγκα έως την οδό Αθηνάς (επέκταση της Καραθάνου) η γεωμετρία των δρόμων είναι δεδομένο και δεν χωράει καμία παρέμβαση για την διεύρυνση τους (π.χ΄ αύξηση των λωρίδων κυκλοφορίας).
Η συνέχιση της οδού Τσιόγκα μετά την οδό Αθηνάς έχει σχεδιαστεί, έχει μελετηθεί με λεπτομέρεια να γίνει παράλληλα της οδού Κραννώνος. Σημειώνουμε ότι αυτός ο δρόμος αποτελεί μέρος του πολεοδομικού σχεδίου της Λάρισας από το 1989. Η νέα διάνοιξη αποτελεί συνέχεια της οδού Τσίογκα στην ευθεία μετά από απαλλοτριώσεις οι οποίες έχουν ήδη υλοποιηθεί. Η υφιστάμενη μελέτη προβλέπει νέο δρόμο με νησίδα ο οποίος πηγαίνει παράλληλα με την Κραννώνος και κουμπώνει στο κόμβο της ΔΕΥΑΛ. Σε ένα σημείο ο νέος περιφερειακός συνδέεται με την οδό Κρανώνος στο ύψος της Ζαρμάνη, μέσω κυκλικού κόμβου. Παράλληλα η οδός Κραννώνος γίνεται μονόδρομος ήπιας κυκλοφορίας με πάρκινγκ και στις δύο πλευρές του δρόμου. Το έργο αποτελεί κομμάτι του μεγάλου έργου το οποίο περιλαμβάνει την ανακατασκευή της Ηρ. Πολυτεχνείου, από Καρδίτσης έως την Παιδαγωγική Ακαδημία και ήδη εκτελείται. Τονίζουμε ότι πέραν των διαμορφώσεων, το έργο αυτό είναι μελετημένο κυκλοφορικά από το ΣΒΑΚ και αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα το οποίο προσπαθεί να ανακουφίσει την κίνηση των συλλεκτριών δρόμων Ανθίμου Γαζή και Καραθάνου και γενικά όλων των δρόμων του κέντρου. Σημειωτέον ότι η Κενταύρων και η Ανθ. Γαζή λόγω της ενοποίησης του ιστορικού κέντρου και του ποδηλατόδρομου, στο μεγαλύτερο μήκος του κατασκευάστηκε με μία λωρίδα κυκλοφορίας.
Ενώ η μελέτη αυτή ξεκίνησε το 2020, μόλις προεκλογικά ξεσηκώθηκε μια «κίνηση» εναντίον της διάνοιξης Τσίογκα, με το σκεπτικό ότι χαλάει το πράσινο της οδού Κραννώνος. Το θέμα αυτό αποτέλεσε προεκλογικά κεντρική επικοινωνιακή καμπάνια για την νυν δημοτική αρχή στην οποία μάλιστα μπλέχτηκαν και συλλογικότητες της πόλης. Κανένας όμως δεν έφερε μια υπογεγραμμένη γνώμη ενός ειδικού επιστήμονα να αντικρούσει την υπάρχουσα μελέτη (ΣΒΑΚ και Δακτυλίου). Το ίδιο γίνεται και σήμερα όπου η δημοτική αρχή έφερε τροποποίηση της μελέτης χωρίς καμία υπογραφή ειδικού στο ΣΒΑΚ συγκοινωνιολόγου.
Η νέα μελέτη δεν αφήνει απλά την κατάσταση ως έχει σήμερα, δηλαδή να διοχετεύει όλη την κίνηση του δακτυλίου στις οδούς Αθηνάς και Κραννώνος αλλά είναι πολύ χειρότερη. Η τροποποιημένη μελέτη αντιστρέφει τα πράγματα, δηλαδή η βασική κίνηση (δακτύλιος) παραμένει στην Αθηνάς – Κραννώνος και διανοίγονται οι δρόμοι παράλληλα με την Κραννώνος, αλλά οι νέοι αυτοί δρόμοι γίνονται ήπιας κυκλοφορίας. Προσέξτε οι δρόμοι αυτοί θα δέχονται αυτοκίνητα και θα κουμπώνουν στην διπλής κυκλοφορίας (δακτύλιο) Κραννώνος χωρίς κυκλικό κόμβο και χωρίς φανάρια, όπως θα κουμπώνουν και στον κόμβο της ΔΕΥΑΛ!
Η δημοτική αρχή είναι αποφασισμένη για την τροποποίηση της μελέτης και κατά τη γνώμη μου η οποία στηρίζεται στην υπογεγραμμένη μελέτη, θα κάνει ένα μεγάλο λάθος. Κατά την γνώμη το λάθος αυτό θα το πληρώσει στο μέλλον η Λάρισα και μακάρι η ιστορία να με διαψεύσει! Τονίζω τελικά μερικές από τις άμεσες συνέπειες της απόφασης αυτής:
1) Η κυκλοφορία στην Κενταύρων – Ανθίμου Γαζή (και σε άλλους δρόμους) θα γίνει αφόρητη, αφού ο δακτύλιος δε θα μπορεί να ανταποκριθεί στο ρόλο του.
2) Οι κάτοικοι των οδών Αθηνάς- Κραννώνος, θα ζουν σε έναν από τους πιο επικίνδυνους και θορυβώδεις δρόμους της πόλης, ήδη η κίνηση έχει αυξηθεί λόγω των έργων στην Ανθίμου Γαζή
3) Το «πράσινο» και το (παράνομο) πάρκινγκ της οδού Κραννώνος, που κάποιοι συμπολίτες δεν ήθελα να χάσουν και για αυτό ξεσηκώθηκαν, θα τα χάσουν γιατί η διάνοιξη τελικά γίνεται με άλλον τρόπο (βλέπεις έπρεπε να σεβαστούν το πολεοδομικό σχέδιο)!
4) Οι νέοι διανοιγόμενοι δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας δεν θα είναι ασφαλείς κυκλοφοριακά (φανταστείτε ο δρόμος διπλής ήπιας κυκλοφορίας θα κουμπώνει στο κυκλικό της ΔΕΥΑΛ και στην Κραννώνος).
Τελικά η Λάρισα χάνει την ευκαιρία των δύο δακτυλίων κυκλοφορίας. Πιστεύω ότι η πόλη χάνει πολύτιμους πόρους και πολύτιμο χρόνο, γιατί κάποια στιγμή στο μέλλον ο δακτύλιος θα υπάρξει ανάγκη να ολοκληρωθεί!
*Το άρθρο του Γιώργου Σούλτη είχε γραφτεί πριν την πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Δ. Λαρισαίων
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
