Του Αντώνη Ψάλτη
HOLBACH (BARON D’HOLBACH), «ΠΕΡΙ ΤΡΙΩΝ ΑΠΑΤΕΩΝΩΝ, ΜΩΥΣΗΣ – ΧΡΙΣΤΟΣ – ΜΩΑΜΕΘ», εκδ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ 2003.
Ουδείς γνωρίζει επακριβώς πότε και από ποιον γράφτηκε αυτό το κείμενο. Το λέω κείμενο γιατί ο πιο κοντινός χαρακτηρισμός του θα μπορούσε να είναι «εκλαϊκευμένος διαφωτισμός», ας πούμε σαν το φιλοσοφικό λεξικό του Βολταίρου. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, δεν περιορίζεται στην ήρεμη και σοβαρή γραφή της εκλαϊκευμένης επιστήμης. Αντίθετα, πολύ πιο ανοιχτό στην γραφή του, το κείμενο αυτό είναι ένα κείμενο διασκεδαστικό, απολαυστικό, γλαφυρό, καυστικό όσο δεν πάει άλλο, δηκτικό, λίβελος, αλλά και ιστορικό και σίγουρα απολύτως μέσα στο πνεύμα του διαφωτισμού, δηλαδή του ορθού λόγου και της έντονης αμφισβήτησης και της θρησκείας και του κλήρου.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι έχει γραφτεί μετά την έκδοση των βασικών έργων του Καρτέσιου, δηλαδή μετά το μέσο του 17ου αιώνα, αφού το όνομά του αναφέρεται στην «περί τριών απατεώνων» πραγματεία. Πολλά ονόματα έχουν ακουστεί ως πατέρες του, όπως για παράδειγμα ο Ραμπελαί, όμως το κείμενο αυτό φαίνεται πως κυκλοφορούσε από χέρι σε χέρι μέχρι την μάλλον πρώτη έκδοσή του, αρχές του 18ου αιώνα. Έχει, και πάλι εν αμφιβόλω, αποδοθεί στον Χόλμπαχ. Όσο για το ίδιο το κείμενο, όχι λιγότερο γοητευτικό από ότι η ιστορία για το ίδιο, είναι μια γροθιά εναντίον στις τρεις δυτικές μονοθεϊστικές θρησκείες καθώς και στην εκκλησία της χριστιανικής θρησκείας, τον κλήρο, όχι με πτερόεντα επιχειρήματα, αλλά το αντίθετο ακριβώς.
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
