Γράφει ο Θεοφάνης Γέμτος – Γεωπόνος, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
Εδώ και λίγες μέρες τα ΜΜΕ της Αθήνας άρχισαν να ασχολούνται με τα θέματα της λειψυδρίας ξεκινώντας βέβαια από το πρόβλημα της πιθανής έλλειψης νερού στην Αθήνα. Αφού συγκέντρωσαν το μισό πληθυσμό της χώρας στην Αττική τώρα ανησυχούν για την επάρκεια νερού. Ας μην ξεχνάμε ότι και στις αρχές του 1990 είχαμε το ίδιο πρόβλημα και τότε λύθηκε με τη μεταφορά νερού από το Μόρνο.
Με τη ξηρασία των τελευταίων ετών το πρόβλημα εμφανίστηκε και πάλι και σωστά η ΕΥΔΑΠ προετοιμάζεται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Είναι όμως ενδιαφέρον ότι άρχισαν να συζητούν και την υπερσυγκέντρωση κρατικών δραστηριοτήτων που προκαλεί και συγκέντρωση του πληθυσμού στην Αθήνα. Σε άρθρο του στη Καθημερινή 4-5-25, με τίτλο «Ο ανταγωνισμός για χώρο» ο δημοσιογράφος Πάσχος Μανδραβέλης (μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο στο σύνδεσμο https://www.kathimerini.gr/opinion/563592904/o-antagonismos-gia-choro/) αναφέρεται στην υπερσυγκέντρωση υπηρεσιών και οργανισμών στην Αθήνα που επιτείνουν το πρόβλημα έλλειψης στέγης.
Πραγματικά αναφέρει παραδείγματα οργανισμών που ζητούν ή διατηρούν πολύ μεγάλες εγκαταστάσεις (χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων) γραφείων κλπ στην Αθήνα, ενώ στην επαρχία (κυρίως στα χωριά) πολλά σπίτια εγκαταλείπονται καθώς οι ιδιοκτήτες φεύγουν για τα αστικά κέντρα ή κυρίως για την Αθήνα και λιγότερο για τη Θεσσαλονίκη. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι αρχίζουν να φτάνουν στην Αθήνα οι πληροφορίες για τη λειψυδρία σε όλη τη χώρα αλλά και την υπερσυγκέντρωση όλων των δραστηριοτήτων των κυβερνήσεων στην Αθήνα. Υπάρχει περίπτωση το πολιτικό σύστημα της χώρας να σκεφτεί την αποκέντρωση; Και να μη σκεφτεί το πολιτικό κόστος της αντίδρασης των υπαλλήλων που θα χαλάσουν την ησυχία τους και θα αναγκαστούν να μετακινηθούν εκτός Αθηνών; Οι παλαιότεροι θυμόμαστε τι έγινε με μια προσπάθεια του Τρίτση.
Είναι βέβαιο ότι υπάρχει μια σειρά υπηρεσιών που θα μπορούσαν να μετακινηθούν εκτός Αθηνών. Από τις σχολές εκπαίδευσης των ενόπλων δυνάμεων, που δεν καταλαβαίνω γιατί να βρίσκονται στην Αθήνα μέχρι οργανισμοί όπως ο ΕΦΚΑ ή το νέο-ιδρυθέν Ινστιτούτο Αμυντικών Μελετών που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και μακριά από τους αντίστοιχους Υπουργούς. Άλλωστε οι νέες τεχνολογίες κάνουν δυνατή την επικοινωνία από απόσταση χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως έχει η συγκέντρωση υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ στην Αθήνα. Εκτός από το ίδιο το Υπουργείο, που δεν γνωρίζω ποια επαφή έχουν πλέον οι υπάλληλοί του με το χωράφι και το στάβλο, μια σειρά ερευνητικά Ινστιτούτα βρίσκονται στην Αθήνα. Ινστιτούτο Εδαφολογίας, Δασών, Οίνου, Γεωργικών Μηχανών και Κατασκευών, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό (πιθανότατα και άλλα που δεν μου έρχονται στο μυαλό) αλλά και ο εποπτεύων οργανισμός ο ΕΛΓΟ Δήμητρα εδρεύουν στην Αθήνα. Ο ΕΛΓΑ και ο ΟΠΕΚΕΠΕ κύριοι οργανισμοί με αντικείμενο το πρωτογενή τομέα βρίσκονται στην Αθήνα. Πρέπει να είναι στην Αθήνα; Υπάρχει κάποια ανάγκη να βρίσκονται στην Αθήνα; Προφανώς όχι. Δεν θα έχαναν κάτι από τη λειτουργία τους αν είχαν την έδρα τους σε μια επαρχιακή πόλη στην οποία θα έδιναν ζωή. Αλλά και το προσωπικό τους που θα είχε άμεση επαφή με τη γεωργική πραγματικότητα θα καταλάβαινε πολύ καλύτερα τα προβλήματα του πρωτογενούς τομέα και θα προσάρμοζε τις αποφάσεις του στις πραγματικές ανάγκες.
Αλλά η συγκέντρωση όλων των υπηρεσιών στη Αθήνα αναγκάζει και όλες τις επιχειρήσεις να ιδρύουν κεντρικά γραφεία στην Αθήνα. Όπως αναφέρει ο κ Μανδραβέλης οι περισσότερες εταιρείες τροφίμων έχουν τα γραφεία τους σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από την Ομόνοια. Καθώς στην Αθήνα βρίσκουν επαφή με τις κυβερνητικές υπηρεσίες για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους. Μια αποκέντρωση αρμοδιοτήτων προς τις περιφέρειες θα αποτελούσε αντικίνητρο για την ίδρυση γραφείων στην Αθήνα και θα παρέμεναν σε επαρχιακές πόλεις ενισχύοντας τη τοπική οικονομία.
Η συγκέντρωση των διαφόρων οργανισμών και υπηρεσιών στην Αθήνα δημιουργεί και ενίσχυση όλων των δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης στην Αθήνα. Όλες οι μελέτες του ΥΠΑΑΤ δίνονται κατά κανόνα στο γειτονικό Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σκεφτείτε να έδιναν τις μελέτες του Σχεδίου για τη νέα ΚΑΠ στο Τμήμα Γεωπονίας της Ορεστιάδας και για να συναντηθούν δια ζώσης θα έπρεπε να πάρουν το αεροπλάνο και να κάνουν άλλα 100 χιλιόμετρα με αυτοκίνητο για να συναντηθούν.
Μόνο που η ζωή στην Αθήνα δεν βρίσκεται κοντά στα άμεσα γεωργικά προβλήματα και αυτό κατά τη γνώμη μου είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Βέβαια το ΓΠΑ έχει αντικειμενικά το καλύτερο δυναμικό από όλα τα Τμήματα Γεωπονίας της χώρας για διάφορους λόγους που δεν μπορούν να συζητηθούν εδώ. Αλλά η χρησιμοποίηση του προσωπικού του τόσο για μελέτες του ΥΠΑΑΤ (και την αντίστοιχη χρηματοδότηση) όσο και για αξιολογήσεις πολλών ερευνητικών έργων του δίνει ένα επί πλέον πλεονέκτημα έναντι των εκτός Αθηνών Γεωπονικών Τμημάτων τη χώρας.
Το πολιτικό σύστημα της χώρας αντί να αποκεντρώσει υπηρεσίες και να δώσει ζωή σε επαρχιακές πόλεις προτίμησε να ιδρύει Πανεπιστημιακές Σχολές σε κάθε γωνιά της χώρας. Μετά την τελευταία αναβάθμιση των ΤΕΙ σε ΑΕΙ η χώρα έχει δεκάδες τμήματα Γεωπονίας διάσπαρτα και υπο-στελεχωμένα σε πολλές περιοχές της χώρας. Δυστυχώς τα περισσότερα είναι μέσα σε πόλεις μακριά από τα χωράφια και τα Πανεπιστημιακά αγροκτήματα κάτι που δυσκολεύει τη πραγματική εκπαίδευση των φοιτητών. Αλλά και Τμήματα που βρίσκονται μέσα στα χωράφια όπως τα Τμήματα του πρώην ΤΕΙ Λάρισας έχουν πρόβλημα οργάνωσης υπηρεσίας αγροκτήματος με αποτέλεσμα να μένουν χιλιάδες στρέμματα ακαλλιέργητα (φέτος είναι η τέταρτη ή πέμπτη χρονιά).
Κλείνοντας νομίζω ότι είναι καιρός να αρχίσουμε να συζητούμε τα προβλήματα υπερσυγκέντρωσης του πληθυσμού της χώρας στην Αττική και να βρούμε λύσεις με αποκέντρωση των κρατικών υπηρεσιών που θα συμβάλλουν στην επιστροφή των πολιτών στις επαρχίες. Αλλά και η λήψη μέτρων διατήρησης των αγροτών στις εστίες τους είναι ένα θέμα που πρέπει επίσης να μας απασχολήσει. Πρέπει να βρούμε τρόπους αύξησης της παραγωγικότητας και του εισοδήματος του πρωτογενούς τομέα που θα κρατήσει τους αγρότες στις εστίες τους. Για αυτό χρειάζεται η εξασφάλιση συνθηκών υψηλής παραγωγής (εξασφάλιση νερού, γονιμότητας εδαφών, προστασία από πλημμύρες) που θα κρατήσουν τους αγρότες στις εστίες τους. Ευκαιρία να τα προβάλλουμε όλα αυτά και να διεκδικήσουμε τη δημιουργία υποδομών που θα επιτύχουν στους στόχους μια καλύτερης αποκεντρωμένης Ελλάδας. Ελπίζω να μην είναι πολύ αργά.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
