«Στο κτίριο ΜΟΥΣΟΝ θα έχει τα γραφεία του και το Κέντρο Ιστορίας αλλά και αυτό το γνωμοδοτικό Συμβούλιο. Στο Μουσείο Πόλης θα υπάρξει έκθεση τεκμηρίων της πόλης και θα είναι επισκέψιμο. Η μελέτη προβλέπει εκτός από τους χώρους εκθέσεων και χώρους για την φιλοξενία των «φυσικών αρχείων» κατάλληλα διαμορφωμένους για αυτό το σκοπό»
Γράφει ο Γιώργος Σούλτης
Σαν μικρό παιδί πάντα είχα την απορία γιατί η πόλη μας δεν αναφέρονταν καθόλου στα σχολικά βιβλία της ιστορίας, το συμπέρασμα στο παιδικό μυαλό μου ήταν ότι «η Λάρισα δεν είχε Ιστορία». Σε άλλες πόλεις υπήρχαν κάποια φανερά ερείπια από παλιά κάστρα ή κάποιες «αρχαίες πέτρες». Στην Λάρισα ακόμα και στο «φρούριο» το μόνο που βλέπαμε ήταν κάποιους τοίχους (το Μπεζεστένι), χαμένους εκεί δίπλα στη «Λαϊκή της Τετάρτης». Και πάντα ρωτούσα τον πατέρα μου όταν περνούσαμε από το κλειστό Γενί τζαμί «τι είναι εδώ μέσα που έχει αυτά τα παράξενα λιοντάρια στην αυλή;» για να πάρω την απάντηση «Α! εδώ είναι το Μουσείο…» και τίποτα άλλο.
Οι εποχές πέρασαν, η αποκάλυψη του Αρχαίου Θεάτρου άλλαξε την μορφή της πόλης μας και έγινε καταλύτης για πολλές και μεγάλες αλλαγές. Η Λάρισα σήμερα διαθέτει τρία μεγάλα και διεθνούς ενδιαφέροντος Μουσεία και επιτέλους οι Λαρισαίοι (παιδιά και μεγάλοι) ξέρουν ότι ζουν σε μια πόλη με βαθιά ιστορία η οποία πηγαίνει πίσω 4000 χρόνια. Μέχρι εκεί όμως! γιατί και πάλι ελάχιστοι γνωρίζουν κάτι παραπάνω για αυτή την Ιστορία (μέσα στους ελάχιστους βάζω και τον εαυτό μου). Μια μεγάλη και με πάθος δουλειά για την διάδοση της ιστορία της περιοχής μας γίνεται σήμερα από τα μουσεία της πόλης (Διαχρονικό, Λαογραφικό, Πινακοθήκη και Μουσείο Εθνικής Αντίστασης).
Διαχρονικά επίσης υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι προσέφεραν τα μέγιστα στην μελέτη στην έρευνα και την διάσωση της ιστορίας της περιοχής μας. Η πόλη οφείλει μεγάλη τιμή σε αυτούς τους ανθρώπους και όχι μόνο την απόδοση του ονόματός τους σε έναν δρόμο της πόλης, μια τιμή η οποία κάποτε πρέπει να τους αποδοθεί.
Η ιστορία ενός τόπου ζωντανεύει όταν γίνει καθημερινότητα, όταν ξεφύγει από τους «ακαδημαϊκούς κύκλους» και έρχεται στο στόμα του κάθε πολίτη. Η ιστορία ενός τόπου ζωντανεύει όταν γίνει θρύλος, παραμύθι που διηγούνται οι μπαμπάδες στα παιδιά, όταν γίνει σχολικό εγχειρίδιο στο δημοτικό, όταν γίνει βιβλίο και κόμικς για το ευρύ κοινό και τέλος όταν γίνει brand name της πόλης. Η σημερινή Λάρισα έχει αυτή την δυνατότητα, να γίνει μια πόλη ελκυστική και για την ιστορία της και αυτό το δυνατό σημείο να το χρησιμοποιήσει για την περαιτέρω πολύμορφη ανάπτυξης της. Μπορεί να αναπτυχτεί όλο αυτό γύρω από: Το Αρχαίο θέατρο, τα αξιόλογα Μουσεία της πόλης, το Μπεζεστένι και τα οθωμανικά μνημεία, τον Ιπποκράτη, το Μύλο του Παππά και πολλά άλλα ακόμα τοπόσημα τα οποία μπορεί να δημιουργήσει.
Για να γίνουν όλα αυτά πρέπει αυτό το κρυφό δυνατό σημείο της Λάρισας να το δούμε και να το αναπτύξουμε. Η απόφαση και οι ενέργειες της διοίκησης Καλογιάννη και της Συμπαράταξης για τη ίδρυση του Μουσείου Πόλης είναι προς αυτή την κατεύθυνση. Οι ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι τώρα για το Μουσείο Πόλης είναι οι εξής: 1)H Αγορά του Εξαιρετικού διατηρητέου κτηρίου Μουσόν στη οδό Παλαιστίνης, 2) η ολοκλήρωση της μελέτης για την αναστήλωση του. 3) Η απόφαση να στεγαστεί εκεί το Μουσείο Πόλης (το οποίο πρέπει να ιδρυθεί και πάρει και διοικητική μορφή). 4) Η ολοκλήρωση της Μουσειολογικής Μελέτης. 5) Η απόφαση η οποία υιοθετήθηκε και από τη νέα δημοτική αρχή να συμπεριληφθεί η κατασκευή του έργου στο ΕΣΠΑ – ΒΑΑ της περιφέρειας Θεσσαλίας. Βέβαια για να δημιουργηθεί ένα επιτυχημένο Μουσείο Πόλης, να επιτύχει δηλαδή το στόχο του και να κάνει την ιστορία της πόλης μας κτήμα της καθημερινότητας του κάθε πολίτη, θέλει πολύ μελέτη και προσήλωση στο στόχο.
Πέρα από το τεχνοκρατικό μέρος των υποδομών του Μουσείου πόλης, πολύ πιο σημαντικό είναι η Ίδρυση ενός «Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ιστορίας» το οποίο θα εμπεριέχει και το Μουσείο Πόλης. Αυτό το κέντρο θα έχει σαν βασικό του αντικείμενο την Ιστορία της πόλης και γενικά την Ιστορία όλης της περιοχής. Το κέντρο αυτό θα αγκαλιάσει, θα δώσει στέγη και θα φέρει σε πρώτο πλάνο όλους εκείνους τους Λαρισαίους οι οποίοι χρόνια μοχθούν σαν Δον Κιχώτες για να σώσουν την τοπική ιστορία. Θα διασώσει και θα συγκεντρώσει όλα τα αρχεία της πόλης και του δήμου όπως και κάθε ιστορικό τεκμήριο, αντικείμενα, φωτογραφίες και οτιδήποτε άλλο.
Θα συνεργαστεί με όλες τις άλλες πηγές αρχείων όπως είναι τα «Γενικά Αρχεία του Κράτους», με τα πανεπιστήμια και κάθε ερευνητικό κέντρο. Θα προσελκύει τους ερευνητές και θα διευκολύνει κάθε ιστορική έρευνα για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Θα οργανώσει και θα συντηρεί το Μουσείο Πόλης και θα έχει την ευθύνη της λειτουργίας του. Θα οργανώνει εκδηλώσεις, εκθέσεις, διαλέξεις, διαγωνισμούς, ενημερώσεις σε σχολεία για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας. Θα φροντίσει να γραφούν σχολικά εγχειρίδια για την τοπική ιστορία. Θα κάνει κάλεσμα σε κάθε Λαρισαίο καλλιτέχνη, συγγραφέα και επιστήμονα ερευνητή για συνεργασία. Μέσα στους βασικούς στόχους πρέπει να είναι η εκλαΐκευση και η διάδοση της τοπικής ιστορίας.
Η ιδέα του κέντρου Τεκμηρίωσης και ιστορίας για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας δεν είναι μια νέα ιδέα. Υπάρχουν δήμοι (λίγοι είναι αλήθεια) οι οποίοι από πολύ παλιά έχουν δημιουργήσει τέτοιες δομές. Σαν αντιδήμαρχος είχα επισκεφτεί και συζητήσει με στελέχη σε δύο από τα πιο δραστήρια τέτοια κέντρα: 1)Το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (ΚΙΘ), το οποίο ιδρύθηκε το1983, επί δημαρχίας Θεόδωρου Μπακατσέλου, με πρωτοβουλία διακεκριμένων ιστορικών και διανοουμένων της πόλης (π.χ. Ιωάννης Χασιώτης, Νίκος Μουτσόπουλος κ.ά.) και στεγάζεται στο ιστορικό κτίριο του Παλαιού Δημαρχείου (Πλατεία Ιπποδρομίου), επί της οδού Μέγ. Αλεξάνδρου 24, κοντά στη Ροτόντα. 2) Το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ιστορίας του Βόλου το οποίο ιδρύθηκε το 1991, επί δημαρχίας Αλέκου Βούλγαρη, με πρωτοβουλία της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Βόλου και στεγάζεται στο ιστορικό κτήριο (Τσίλερ) της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Βόλου (πλατεία Ρήγα Φεραίου). Και τα δύο αυτά Κέντρα σήμερα διοικητικά εντάσσονται στο οργανόγραμμα του Δήμου, δηλαδή είναι τμήματα της δημοτικής διοίκησης. Το κέντρο του Βόλου ήταν παλαιότερα οργανισμός του δήμου, αλλά μετά το τελευταίο νόμο της αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί έχουν στο μεγαλύτερο μέρος τους καταργηθεί.
Στην υπόλοιπη Ελλάδα υπάρχουν επίσης: το Κέντρο Ιστορίας της Πάτρας το οποίο είναι το παλαιότερο στην Ελλάδα (1982), το Κέντρο Ιστορίας Καλαμάτας (1990), και το Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Χανίων (2001). Όλα αυτά τα κέντρα έχουν σχεδόν όλα τους ίδιους σκοπούς για παράδειγμα το κέντρο της Θεσσαλονίκης δίνει σαν σκοπούς τα εξής: 1) Συλλογή και αρχειοθέτηση ιστορικών τεκμηρίων (έγγραφα, φωτογραφίες, χάρτες, εφημερίδες κ.ά.) 2) Έρευνα και μελέτη της ιστορίας της πόλης 3) Οργάνωση συνεδρίων, εκθέσεων και εκδόσεων 4) Υποστήριξη ερευνητών, φοιτητών, σχολείων και πολιτών 5) Διατήρηση προφορικών μαρτυριών και μαρτυριών μειονοτήτων (Εβραίοι, πρόσφυγες κ.ά.). Τα αρχεία τα οποία διαθέτουν είναι για παράδειγμα: Φωτογραφικό Αρχείο Θεσσαλονίκης (μία από τις σημαντικότερες συλλογές φωτογραφιών της πόλης, 19ου–20ού αι.), Αρχείο εφημερίδων και περιοδικών, Χάρτες, καρτ-ποστάλ, έγγραφα, Αρχείο Εβραϊκής Κοινότητας, προσφυγικών κοινοτήτων, Προφορικές μαρτυρίες, Βιβλιοθήκη με σπάνιες εκδόσεις και μελέτες για την ιστορία της Θεσσαλονίκης.
Στη Λάρισα υπάρχουν οι άνθρωποι: συγγραφείς, συλλέκτες, μελετητές, ερευνητές οι οποίοι είναι μόνοι τους με το μεράκι τους, και δημιουργούν χωρίς να ζητήσουν ποτέ τίποτα και από κανέναν. Τέτοιοι Λαρισαίοι υπήρξαν αρκετοί σε όλες τις προηγούμενες γενιές οι οποίοι μας άφησαν μια παρακαταθήκη και τα ονόματα τους είναι ξεχασμένα στο χρόνο. Στη Λάρισα υπάρχει ένα σημαντικό υλικό το οποίο μας κληροδοτούν αυτοί οι άνθρωποι, αν αυτό το υλικό έχει την τύχη να πέσει σε ίδιας ιδιοσυγκρασίας ανθρώπους, σώζεται και διατηρείται, δυστυχώς όμως έχει χαθεί και πολύτιμο υλικό το οποίο έχει καταλήξει στα σκουπίδια! Είναι καιρός για την πόλη μας επιτέλους να αποκτήσει το δικό της κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης και να διασώσει αυτό το πολύτιμο υλικό. Το Κέντρο Ιστορίας και το Μουσείο Πόλης το οποίο ο Καλογιάννης και η Συμπαράταξη ξεκίνησαν στην πόλη πρέπει οπωσδήποτε να προχωρήσει και να μείνει έξω από της μικροπολιτικές και «μικρές» επικοινωνιακές πολιτικές.
Επείγει στο νέο οργανόγραμμα του δήμου το οποίο ετοιμάζεται να υπάρξει το τμήμα με το όνομα «Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ιστορίας Λάρισας». Το τμήμα αυτό θα περιέχει και το Μουσείο Πόλης Λάρισας. Ένα επισκέψιμο Μουσείο Πόλης αποτελεί μια πρωτοπορία για τους ελληνικούς δήμους, αφού σαν τέτοιο θα είναι το πρώτο στην Ελλάδα. Οι πρώτες ενέργειες που πρέπει να κάνει το Κέντρο Ιστορίας θα πρέπει να είναι να καλέσει όλους του Λαρισαίους που προαναφέραμε, να τους ενημερώσει και να ζητήσει τη βοήθεια τους και το υλικό τους. Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει στο κέντρο αυτό (έστω και άτυπα αφού η διοίκηση του εντάσσεται στο δήμο) να υπάρξει ένα συμβουλευτικό συμβούλιο το οποίο θα αποτελείται από όλους αυτούς του «σοφούς» της Λάρισας.
Στο κτήριο ΜΟΥΣΟΝ θα έχει τα γραφεία του και το Κέντρο Ιστορίας αλλά και αυτό το γνωμοδοτικό Συμβούλιο. Στο Μουσείο Πόλης θα υπάρξει έκθεση τεκμηρίων της πόλης και θα είναι επισκέψιμο. Η μελέτη προβλέπει εκτός από τους χώρους εκθέσεων και χώρους για την φιλοξενία των «φυσικών αρχείων» κατάλληλα διαμορφωμένους για αυτό το σκοπό. Αν υπάρξει ανάγκη για επιπλέον χώρους για την φιλοξενία των αρχείων της πόλης (τα οποία θα πρέπει να συγκεντρωθούν) θα πρέπει να βρεθεί αυτός ο χώρος. Πιστεύω ότι ο δήμος Λάρισας μπορεί και είναι ανάγκη να βρει αυτόν το χώρο.
Το επόμενο βήμα του Κέντρου Ιστορίας, θα πρέπει να είναι μία πρόσκληση στους Λαρισαίους για την διάσωση των οποιωνδήποτε αρχείων υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές, αλλά και φωτογραφίες, και οποιοδήποτε άλλο ιστορικό τεκμήριο. Η όλη ενέργεια πρέπει να οργανωθεί σωστά έτσι ώστε ο δήμος να αποκτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και να παραδώσουν τα στοιχεία τα οποία φυλάσσουν. Επίσης θα πρέπει το Κέντρο Ιστορίας να αναζητήσει και να παραχωρήσει χώρους εργασίας, συνάντησης και στέγασης σε συλλογικότητες που ασχολούνται με τα θέματα της ιστορίας της πόλης. Για παράδειγμα η πολύ αξιόλογη φωτοθήκη και οι φίλοι της Θεσσαλικής Ιστορίας πρέπει με κάποιο τρόπο να ενταχθούν στο κέντρο Ιστορίας . Όλα αυτά βέβαια απαιτούν πολύ σοβαρή αντιμετώπιση, προσεκτική επιλογή των ανθρώπων που θα ασχοληθούν, πολιτική συναίνεση και μακριά από την επικοινωνία κάθε δημοτικής αρχής!
Θα τελειώσω αυτό το άρθρο κάνοντας αναφορά σε δύο ονόματα τα οποία αφιέρωσαν της ζωή τους στην ιστορία της Λάρισας και τη Θεσσαλίας. Διακινδυνεύω να παρεξηγηθώ γιατί σίγουρα υπάρχουν πάρα πολλοί Λαρισαίοι με τους οποίους ίσως δεν έτυχε να γνωρίσω και να συνεργαστώ. Πρόκειται: 1) για τον Νίκο Παπαθεοδώρου η προσφορά του είναι ανεκτίμητη τόσο μέσω του συγγραφικού του έργου, όσο και με το πολύτιμο υλικό που χρόνια συλλέγει και το οποίο θα αποτελέσει και το υλικό του Μουσείου Πόλης. 2) Για τον Κώστα Σπανό, έναν μοναδικό και ταπεινό ερευνητή του οποίου το «Θεσσαλικό Ημερολόγιο» (ένα έργο ζωής για το οποίο βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών) αποτελεί πολύτιμη πηγή πληροφορικών για κάθε ερευνητή σε όλο τον κόσμο, και όχι μόνο.
Σίγουρα τέτοιοι φωτισμένοι άνθρωποι υπάρχουν πολλοί στην πόλη μας. Αν δουν ότι ο δήμαρχος είναι ειλικρινής μαζί τους και κάνει σοβαρή δουλειά στην οποία πιστεύει πραγματικά, θα προστρέξουν να στελεχώσουν το Κέντρο Ιστορίας. Αν δουν ότι πρόκειται για μια δομή που στελεχώνεται μόνο για να βγάλουν κάποιοι φωτογραφίες θα συνεχίσουν την μοναχική τους πορεία και η μόνη χαμένη θα είναι η Λάρισα.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
