«Ο Πηνειός δεν βρίσκεται όμως μόνο μέσα στην πόλη της Λάρισας, διασχίζει όλη την έκταση του δήμου Λαρισαίων και αυτό δίνει ένα τεράστιο («κρυφό» μέχρι σήμερα) πλεονέκτημα για το δήμο. Ο Πηνειός του δήμου ξεκινάει από το Κουτσόχερο και φτάνει μέχρι τη Φαλάνη. Μιλάμε για μια διαδρομή εξαιρετικής ομορφιάς, μήκους 30 περίπου χιλιομέτρων»
Γράφει ο Γιώργος Σούλτης
Η Λάρισα και ο Πηνειός ποταμός είναι δύο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες. Για 4000 χρόνια η Λάρισα βρίσκεται εκεί δίπλα στο ποτάμι. Ο Πηνειός είναι το μεγάλο ποτάμι και ο ζωοδότης της Θεσσαλίας, πηγάζει από τα νερά της Πίνδου, βρίσκεται εξολοκλήρου μέσα στη Θεσσαλία και χύνεται στο Αιγαίο στο Δέλτα του Πηνειού κοντά στο Στόμιο. Πέρα από την ουσιαστική προσφορά του ποταμού στην οικονομία της Θεσσαλίας παρουσιάζει μια εξαιρετικής ομορφιάς φύση, αλλά κουβαλάει και μια μοναδική ιστορία από τους μυθολογικούς ακόμα χρόνους. Ο Πηνειός είναι ένα δυνατό σημείο για όλη τη Θεσσαλία. Ειλικρινά πιστεύω ότι το μοναδικό αυτό περιουσιακό στοιχείο της Θεσσαλίας δεν έχει αξιοποιηθεί όσα θα έπρεπε από την σύγχρονη Ελλάδα αλλά ούτε και από την τοπική κοινωνία (Περιφέρεια και Δήμοι).
Για πολλά χρόνια στην Ελλάδα οι πόλεις χρησιμοποιούσαν τα πολύτιμα ποτάμια τους για χρηστικούς μόνο λόγους, χωρίς να ενδιαφέρονται για τα ίδια τα ποτάμια. Χρησιμοποιούσαν τα ποτάμια για την ύδρευση, την άρδευση αλλά δυστυχώς και σαν αποχετευτικό σύστημα και για βιομηχανικές – βιοτεχνικές χρήσεις. Ευτυχώς με την είσοδο του 21ου αιώνα οι τοπικές κοινωνίες μέσω κυρίως των δημοτικών αρχών άρχισαν να ενδιαφέρονται για τα ποτάμια τους. Δυστυχώς παρόλο που το θέμα των νερών έχει αναδειχθεί σε πρώτη προτεραιότητα παγκόσμια λόγω της κλιματικής αλλαγής, δεν βλέπουμε να υπάρχει η ίδια ευαισθησία από την πλευρά της πολιτείας.
Η μπερδεμένη νομοθεσία και η σύγχυση των αρμοδιοτήτων για τα νερά και τα ποτάμια δημιουργούν τεράστια προβλήματα και τελικά εμποδίζουν κάθε αναπτυξιακή πρωτοβουλία. Για τους δήμους αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα και έχει τεθεί σε όλες τις κυβερνήσεις και από την ΚΕΔΕ και από πολλούς δημάρχους. Το θέμα της νομοθεσίας για τα νερά αποτελούσε το πρώτο και μόνιμο θέμα στο «Δίκτυο πόλεων με ποτάμια» το οποίο τα τελευταία χρόνια είναι ενεργό και με αρκετά σημαντική δράση. Μέχρι στιγμής ο κάθε δήμαρχος για να κάνει ένα απλό έργο στην όχθη του ποταμού, χάνεται μεταξύ κτηματικής υπηρεσίας, δασικής υπηρεσίας, περιφέρειας και πολλών ακόμα υπηρεσιών που ίσως δεν γνωρίζω!
Για την πόλη της Λάρισας ο Πηνειός από την αρχαία ακόμα εποχή ήταν ευχή και κατάρα, λόγω των τακτικών πλημυρών. Το μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο της δεύτερης κοίτης που έγινε την δεκαετία του 60, και το εξαιρετικό αποχετευτικό δίκτυο της δεκαετίας του 80, οχύρωσαν τη Λάρισα. Η τελευταία πλημμύρα (2023) ήρθε να μας θυμίσει ότι η κλιματική αλλαγή απαιτεί ενίσχυση των αντιπλημμυρικών έργων και επείγει εδώ και τώρα να γίνει μια μεγάλη μελέτη θωράκισης της πόλης από τέτοιων διαστάσεων πλημμύρες.
Κατά τη γνώμη μου πρέπει άμεσα να δούμε ξανά την αντοχή όλων των αναχωμάτων και κυρίως αυτά της Γιάννουλης και της Φαλάνης. Κυρίως όμως πρέπει να ξαναμελετήσουμε τις «τάφρους» και τα ρέματα της πόλης. Να φροντίσουμε για τον τακτικό καθαρισμό τους και ίσως να σχεδιάσουμε μια νέα διευθέτηση. Για την προστασία της εσωτερικής κοίτης του Πηνειού επείγει η τοποθέτηση υδατοφραγμάτων και στην έξοδο της. Τα υδατοφράγματα στο ύψος της ΔΕΥΑΛ δεν είναι ικανά να αποτρέψουν την υπερχείλιση της εσωτερικής κοίτης σε μια μεγάλη πλημμυρά και με αυτό τον τρόπο καταστρέφονται οποιεσδήποτε υποδομές υπάρχουν εκεί. Νομίζω ότι επείγει να τεθούν τα θέματα αυτά στον περιφερειάρχη και στα υπουργεία και να διεκδικηθούν με αποφασιστικότητα. Το θετικό είναι ότι η περιφέρεια ήδη έχει παρουσιάσει ένα αντιπλημμυρικό σχέδιο, μένει να το δούμε στην πράξη.
Τα πρώτα έργα του δήμου στην εσωτερική κοίτη του Πηνειού, τα οποία έκαναν την Λάρισα να στρέψει το βλέμμα της στο ποτάμι και να κατέβουν οι πολίτες μαζικά εκεί, έγιναν επί δημαρχίας τους Κώστα Τζανακούλη την δεκαετία του ‘90. Είχε προηγηθεί μια μελέτη για μια συνολική αναμόρφωση της έσω κοίτης του ποταμού στην διάρκεια της δημαρχίας του Χριστόδουλου Καφφέ, ο οποίος επέμενε έντονα για αυτή τη μελέτη (με πολύ φιλόδοξες ιδέες για δημιουργία λίμνης κλπ), η οποία όμως παρέμεινε στα συρτάρια. Το μεγάλο πρόβλημα σε κάθε έργο που γίνεται στην κοίτη βρίσκεται στα θέματα της νομοθεσίας όπως προαναφέραμε. Οι άδειες που δίνονται από την κτηματική υπηρεσία και το δασαρχείο (αν δοθούν τελικά) είναι μια οδύσσεια και απαγορεύουν οποιαδήποτε κατασκευή, εκτός από απλές χωμάτινες διευθετήσεις και συντηρήσεις του πρασίνου. Ο κύριος Τζανακούλης με την επιμονή του, κατάφερε να κάνει τα έργα τα οποία πραγματικά είχαν μεγάλη επιτυχία αφού έβαλε το ποτάμι στην ζωή των Λαρισαίων.
Κατά τη διάρκεια της δημοτικής διοίκησης του δημάρχου Καλογιάννη και της Συμπαράταξης προσπαθήσαμε να ολοκληρώσουμε και να βελτιώσουμε τα έργα στην εσωτερική κοίτη με ένα έργο το οποίο συμπεριλαμβάνεται στο μεγάλο έργο του εσωτερικού δακτυλίου και χρηματοδοτείται με ξεχωριστό προϋπολογισμό από το μεγάλο έργο του προγράμματος ΤΡΙΤΣΗΣ (περίπου 2 εκατομμύρια). Οι μεγάλες δυσκολίες του έργου αυτού περιγράφτηκαν παραπάνω, παρ’ όλα αυτά πήραμε όλες τις άδεις και προκηρύξαμε το έργο έγκαιρα. Η μελέτη περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της διαδρομής στην εσωτερική κοίτη μέχρι την γέφυρα της Ν. Σμύρνης. Επίσης περιλαμβάνει την τοποθέτηση σε όλη τη διαδρομή από την ΔΕΥΑΛ μέχρι τη γέφυρα της Ν.Σμύρνης, όργανα γυμναστικής, παιδικές χαρές, καθιστικά, φωτιστικά, νησίδες ξύλινων περιπτέρων, νησίδες καθιστικών και συζητήσεων και κυρίως με παράλληλη φύτευση επιπλέον δέντρων, πρασίνου και λουλουδιών. Το έργο δυστυχώς καθυστέρησε σχεδόν δύο χρόνια, γιατί έμπλεξε ο διαγωνισμός με ενστάσεις και δικαστικές προσφυγές. Τελικά το έργο έχει σήμερα εργολάβο και αναμένεται να ξεκινήσει οσονούπω.
Ένα σημαντικό έργο που αποτελεί μέρος ενός επόμενου οράματος είναι η δημιουργία μιας περιπατητικής διαδρομής πάνω στο ανάχωμα που ξεκινάει από τους Αμπελοκήπους φθάνει στην Γέφυρα της Αεροδρομίου, συνεχίζει πάνω στο ανάχωμα της Τάφρου( Ι1) περνάει τη γέφυρα της εθνικής και φθάνει στην οδό Βόλου και από εκεί στην οδό Κάρλας. Το έργο της διαμόρφωσης της τάφρου της Ν. Σμύρνης (Ι1) με προϋπολογισμό περίπου 1 εκ και μια εξαιρετική μελέτη εντάχθηκε στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, με στόχο την διασύνδεση του κέντρου με την συνοικία της Ν. Σμύρνης. Το έργο αυτό έχει ολοκληρωθεί αλλά με λύπη μου βλέπω να έχει εγκαταλειφτεί ασυντήρητο. Η μελέτη προέβλεπε την σύνδεση της τάφρου με πεζογέφυρες (είχε ξεκινήσει η μελέτη για την μια πεζογέφυρα). Στόχος αυτού του έργου ήταν να ολοκληρωθεί κάποια στιγμή η παραπάνω περιπατητική διαδρομή. Τονίζουμε όμως ότι τα παραπήνεια ήπια -οικολογικά έργα για να επιζήσουν, απαιτούν διαρκή συντήρηση.
Ο Πηνειός δεν βρίσκεται όμως μόνο μέσα στην πόλη της Λάρισας, διασχίζει όλη την έκταση του δήμου Λαρισαίων και αυτό δίνει ένα τεράστιο («κρυφό» μέχρι σήμερα) πλεονέκτημα για το δήμο. Ο Πηνειός του δήμου ξεκινάει από το Κουτσόχερο και φτάνει μέχρι τη Φαλάνη. Μιλάμε για μια διαδρομή εξαιρετικής ομορφιάς, μήκους 30 περίπου χιλιομέτρων. Έπρεπε να γίνω αντιδήμαρχος για να «περπατήσω» σχεδόν όλη αυτή τη διαδρομή και να δω αυτό που ελάχιστοι Λαρισαίοι (πολίτες της πόλης) έχουν δει.
Μιλάμε για μια «οικολογική» διαδρομή μέσα σε μια πανέμορφη φύση, η αρχή της οποίας μπορεί να οριστεί στην περιοχή της παλιάς υψηλής Τούρκικης Γέφυρας στην Αμυγδαλέα (σώζονται οι ψηλές πέτρινες κολώνες). Στην συνέχεια περνάμε από αυτό που οι ντόπιοι ονομάζουν «Τέμπη της Αμυγδαλέας», μπροστά από το πανέμορφο μικρό και ιστορικό «εκκλησάκι» του Αγίου Νικολάου. Η διαδρομή είναι το ίδιο όμορφη μέχρι την περιοχή της Τερψιθέας. Στην πορεία συναντάμε και άλλα εκκλησάκια, την περιοχή που παλιά υπήρχε ένας Υδρόμυλος και φτάνουμε στην παρατημένη περιοχή του παλιού φυτωρίου του δήμου. Η διαδρομή περνά από την περιοχή της αερολέσχης, το αλσύλλιο της Τερψιθέας και φθάνει στη περιοχή της ΔΕΥΑΛ. Από την άλλη πλευρά της Λάρισας μπορούμε να θεωρήσουμε σαν αφετηρία της διαδρομής το αισθητικό άλσος όπου ακολουθώντας τα αναχώματα φθάνουμε στο παρόχθιο άλσος του Δασοχωρίου. Για να μην δημιουργήσουμε ψευδείς εντυπώσεις να πούμε ότι η διαδρομή αυτή δεν είναι προσβάσιμη ούτε ασφαλής για να την επισκεφτεί κάποιος. Οι δικές μου επισκέψεις έγιναν με μεγάλη δυσκολία με τη συνοδεία ανθρώπων της υπηρεσίας του δήμου και των χωριών οι οποίοι γνωρίζουν καλά την περιοχή.
Οι εικόνες αυτές με έκαναν να σκεφτώ το πολύτιμο αυτό στοιχείο που διαθέτει ο δήμος της Λάρισας αλλά ποτέ μέχρι τώρα δεν το είδαμε με αυτό τον τρόπο. Φαντάστηκα τι θα σήμαινε για τους Λαρισαίους και όχι μόνο, η δημιουργία ενός οικολογικού μονοπατιού πεζοπορίας και ποδήλατο-πορείας σε όλο αυτό το μήκος τους δήμου. Ένα μονοπάτι με τις προδιαγραφές των «ορεινών μονοπατιών» που υπάρχουν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Σε κάποια σημεία της διαδρομής και σε εκτάσεις (μη καλλιεργήσιμες) οι οποίες ανήκουν ιδιοκτησιακά στο δήμο θα μπορούσαν να υπάρξουν διαμορφώσεις με υποδομές ηλεκτρισμού, νερού, χώρων υγιεινής όπως και χώρο στάθμευσης, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν τέτοιοι χώροι για πικ-νικ ή για την δημιουργία εκδηλώσεων (εξοχής). Σε άλλα σημεία μπορούν να στηθούν παρατηρητήρια πουλιών, παρατηρητήρια του ποταμού, χώροι ψαρέματος κλπ. Η περιοχή προς της πλευρά της Αμυγδαλέας είναι χαρακτηρισμένη στο μεγαλύτερο μέρος της σαν ΝΑΤΟΥΡΑ και αυτό αποτελεί μια εγγύηση ότι κάθε παρέμβαση εκεί θα είναι ήπια και δε θα διαταράξει την οικολογική ισορροπία, ούτε θα ενοχλήσει τις καλλιέργειες και την εργασία των αγροτών. Βέβαια οι δυσκολίες για ένα τέτοιο οραματικό και πρωτότυπο έργο είναι τεράστιες και απαιτούνται σημαντικοί πόροι. Πολλές φορές όμως αρκεί να θέτουμε τον σπόρο ενός οράματος για να αρχίσει να συζητιέται.
Μετά από συζήτηση με το δήμαρχο Καλογιάννη αποφασίσαμε να αναζητούμε ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις οι οποίες θα είχαν σαν αντικείμενο αντίστοιχα έργα (μονοπατιών), με σκοπό να επιχειρήσουμε πιλοτικά να κατασκευάσουμε ένα μικρό τμήμα ενός παραπήνειου μονοπατιού. Κατ΄ αρχήν η τεχνική υπηρεσία με τη βοήθεια εξωτερικού συνεργάτη που είχε εμπειρία από αντίστοιχα έργα, διαμόρφωσε μια πρώτη μελέτη για την διάνοιξη ενός μονοπατιού από την ΔΕΥΑΛ μέχρι περίπου δύο χιλιόμετρα μετά την αερολέσχη στην Τερψιθέα. Τελικά βρέθηκε μια μικρή χρηματοδότηση και να σημειώσω (γιατί πολλά είπανε διάφοροι ) ότι αυτή η χρηματοδότηση ήταν επιλέξιμη μόνο για τέτοιες ενέργειες, δηλαδή δεν χρησιμοποιήσαμε χρήματα τα οποία θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν άλλες ανάγκες του δήμου.
Τελικά κατασκευάσαμε ένα μονοπάτι περιπάτου και ποδηλάτων περίπου 1,5 χιλιομέτρων χωμάτινο, με φωτισμό, νερό και καθιστικά που βρίσκεται στην περιοχή της Τερψιθέας περίπου 2 χιλιόμετρα μετά την αερολέσχη. Προτιμήσαμε αυτή την θέση γιατί έχει πρόσβαση με αυτοκίνητο και δημοτικό χώρο για την δημιουργία πάρκιν. Ο δημοτικός αυτός χώρος μπορεί μελλοντικά να διαμορφωθεί σαν χώρος εκδηλώσεων, πικ-νικ, παρατηρητηρίων κλπ. Τον Νοέμβριο του 2023 εξαγγέλθηκε από το υπουργείο και άλλο πρόγραμμα για την δημιουργία οικολογικών μονοπατιών (επιλέξιμο ήταν μόνο τα μονοπάτια, με ανώτατο όριο τις 800 χιλιάδες). Ολοκληρώσαμε μια μελέτη για την σύνδεση του ήδη κατασκευασμένου τμήματος μονοπατιού με την ΔΕΥΑΛ και περιμέναμε να καταθέσουμε τεχνικό δελτίο. Η νέα δημοτική νομίζω ότι κατέθεσε τεχνικό δελτίο, αλλά εγκρίθηκε πολύ μικρός προϋπολογισμό (ο οποίος σίγουρα δεν φθάνει για το έργο).
Οι δυσκολίες αυτού του έργου ήταν τεράστιες με μεγαλύτερη εκείνη της μη αποδοχής από τους κατοίκους των χωριών, τις ειρωνείες από μέλη της υπηρεσίας αλλά και μελών της ίδιας της παράταξης μας. Νομίζω όμως ότι άξιζε τον κόπο, ακόμα και αν το έργο εγκαταλειφθεί (ήδη νομίζω κανένας δεν ενδιαφέρεται!). Η ιδέα έχει πέσει σαν σπόρος και κάποτε θα καρποφορήσει!
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
