Γράφει ο π. Δημήτριος Τσιγάρας
« … δεν απέρασε πολύς καιρός και ο Κόσμος τότε ανακατώθη, εν μια δε των ημερών, εις την οποίαν τότε εγίνετο το συμβούλιον παρά του σουλτάνου και των λοιπών εγκρίτων της αυλής του, δια να κακοποιήσωσι τους Χριστιανούς, ο άνω θεραπευθείς Τεσερφατσή Εφέντης, μοι λέγει μυστικώς εις την οικίαν του, ότι δια δύω, ή τρεις ημέρας, αφεύκτως πρέπει να αναχωρήσω από την Κωνσταντινούπολιν, και ύστερον, ας επιστρέψω, και τότε εάν θέλω να με κάμωσι και Πατριάρχην σχεδόν, επειδή και τότε οι Τούρκοι είχον σκοπόν να θανατώσωσι τον Πατριάρχην και τους Χριστιανούς της πόλεως, τούτο ακούσας ετρόμαξα…».
Αργότερα ασχολήθηκε και με την παρασκευή αλκοολούχων ποτών με απόσταξη που είχε τις ρίζες της από την αρχαιότητα. Στην περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η συσκευή της αποστάξεως ονομάστηκε «λαμπίκος». Ο Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός γράφει το 1818 για τον άμβυκα: «’Αμπιξ ή Λαμπίκος» «Τούτο είναι εν όργανον χάλκινον, δια του οποίου λαμπικαρίζομεν διαφόρους ύλας, και τας μεταβάλλομεν εις ροώδη ή αεριώδη πνεύματα. Διαφόρως κατασκευάζονται αυτοί οι λαμπίκοι. Όσοι λαμπίκοι έχουσι μακρύν λαιμόν χρησιμεύουσιν εις το να λαμπικαρίζωμεν πλέον λεπτάς ύλας, και να τας μεταβάλλομεν εις πλέον οξέα πνεύματα».
Με τα μέσα της εποχής το συγγραφικό έργο του αρχιμανδρίτη Διονυσίου Πύρρου μπορεί να θεωρηθεί τεράστιο. Στη σπουδαία «Φαρμακοποιία» του εντυπωσιάζουν τα καινούργια σχέδια και για την εποχή του τα εργαστηριακά όργανα προς παρασκευή των φαρμάκων. Σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο αποτελεί ο κατάλογος των συνδρομητών που αγόρασαν το σύγγραμμα για να επιτευχθεί η έκδοσή του. Μεταξύ αυτών οι Πατριάρχες Ιεροσολύμων και Αλεξανδρείας, δεκατέσσερις αρχιερείς, και είκοσι ιερείς διαφόρων οφικίων. Είναι μια ένδειξη πως υπήρχαν πολλοί κληρικοί που υποστήριζαν ενθέρμως τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα της Δύσης. Οι λαϊκοί συνδρομητές είναι άνω των διακοσίων από όλα τα μέρη που υπήρχε Ελληνισμός.
Στον πρόλογο της «Φαρμακοποιίας» του ο Πύρρος σημειώνει..: ότι οι φιλάνθρωποι ιατροί και φαρμακοποιοί σκοπό έχουν να δίνουν την υγεία στον πλησίον τους και αγωνίζονται φιλοπόνως για να εφευρίσκουν μέσα προς ωφέλεια της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό και εκείνος ως «φιλογενής και φιλέλλην» μετέφρασε την Φαρμακοποιία του «Περιφήμου σοφού διδασκάλου του χυμικού Βρουνιατέλου, της εν Παβία Βασιλικής Ακαδημίας, η οποία όταν εκβήκεν εις φως, οι Γάλλοι και τα λοιπά έθνη της Ευρώπης, ευθύς την μετέφρασαν και την έδωκαν εις τύπον προς ωφέλειαν του γένους αυτών» («Φαρμακοποιία», σ. ζ΄).
Όταν ξεσπά η επανάσταση, βρίσκεται στο Άγιον Όρος και επιχειρεί να φτιάξει πυρίτιδα για τον αγώνα. Δεν τα καταφέρνει λόγω έλλειψης πρώτων υλών. Με εντολή της κοινότητας του Αγίου Όρους περιοδεύει στην Σκόπελο, την Ύδρα και τις Σπέτσες προκειμένου να στείλουν βοήθεια στις απειλούμενες μονές κι έτσι να εμποδίσουν την καταπάτηση του Περιβολιού της Παναγίας από τους Τούρκους. Στην Πελοπόννησο και μάλιστα στην Τρίπολη βοηθά τους τραυματίες του αγώνα και συμβάλει στην καταπολέμηση της πανούκλας που πλήττει την πόλη, ενθαρρύνοντας τους κατοίκους και εκφωνώντας λόγους στις εκκλησίες.
Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και παράλληλα με το λειτούργημα του ιατρού που ασκούσε του ανετέθησαν από το Πατριαρχείο καθήκοντα ιεροκήρυκος. Στις 6 Απριλίου 1821, λίγες ημέρες πριν να εκτελεσθούν ο Άγιος Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄, οι άλλοι Άγιοι Αρχιερείς, οι πρόκριτοι, και αρχίσει η σφαγή των Ελλήνων στην Βασιλεύουσα, ο Πύρρος με την βοήθεια Τούρκου που εκείνος είχε θεραπεύσει, διέφυγε στο Άγιον Όρος. Εκεί έφτιαξε για τους σε επαναστατική έξαρση μοναχούς πυρίτιδα και επιχείρησε ανεπιτυχώς να κατασκευάσει δρύινα κανόνια με σιδερένια τσέρκια. Στη συνέχεια έφυγε από τον Αθω και έλαβε ενεργό μέρος στην Επανάσταση του, ως ιατρός μαχητών και αμάχων και ως ιεροκήρυκας, εμψυχώνε τους Έλληνες στον αγώνα τους. Στο κεφάλαιο αυτό ο Πύρρος αναφέρεται στην Γενική Ιστορία της Αργολίδας, στους πρώτους κατοίκους, στους βασιλείς, στην κατά της Τρωάδος βοήθεια, στους πολέμους των Αργείων, στα όρη, στα ποτάμια, στους κατοίκους, στα ήθη, στη θρησκεία, στις αρχαιότητες, στις ακροπόλεις ενώ επισκέφτηκε το Άργος, το Ναύπλιο, το Κεφαλάρι, τους Μύλους, το Ελληνικό, το Σκαφιδάκι, τις Μυκήνες, τα Δερβενάκια κ.α.
Το 1827 επιχειρεί να οργανώσει το πρώτο χαρτοποιείο στην Ελλάδα. Εισαγάγει στην επαναστατημένη Ελλάδα την τεχνογνωσία της κατασκευής χαρτιού και επιχειρεί να εγκαταστήσει το πρώτο χαρτοποιείο στον Μυστρά και μετά κοντά στο Άργος. Ο πολυτάλαντος αυτός κληρικός ήταν εκείνος, που το 1818 τύπωσε Φαρμακοποιία, στηριγμένη στο έργο του καθηγητού του στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου της Παβίας Λουίτζι-Γκασπάρο Μπρουνιατέλι (1761-1818). Ο Διονύσιος «κατασκεύασε περί τα 1.000 φύλλα χάρτου». Οι εγκαταστάσεις καταστράφηκαν, όταν ο Ιμπραήμ λεηλατούσε τη Λακωνία. Η επιδρομή του Ιμπραήμ πασά τον αναγκάζει να εγκαταλείψει χαρτί και μηχανήματα και να καταφύγει δια μέσου Κυθήρων στο Ναύπλιο. Δύο χρόνια αργότερα θα επιχειρήσει ξανά να θέσει σε λειτουργία τη χαρτοποιητική του, με συνέταιρο τον ήρωα της Επανάστασης Νικήτα Σταματελόπουλο (Νικηταρά). Εβαλαν από 3.000 γρόσια ο καθένας για τις εγκαταστάσεις στον Ερασίνο ποταμό στο Κεφαλάρι και ξεκίνησαν.
Το 1829 με την συνεργασία του στρατηγού Νικηταρά ιδρύει νέο χαρτουργείο όμως και αυτή η προσπάθεια δεν τελεσφόρησε. Το χαρτοποιείο οδηγήθηκε στην χρεοκοπία αφού ο Καποδίστριας δεν χρηματοδότησε το έργο, λόγω ελλείψεως των απαιτούμενων οικονομικών πόρων. Όταν δολοφονήθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας φυλακίστηκε για 15 ημέρες, επειδή ήταν φίλος και παλαιός δάσκαλος του Γεωργίου Μαυρομιχάλη. Αλλά ούτε ο Μαυροκορδάτος μετά τον ερχομό του Όθωνα προσέφερε την παραμικρή βοήθεια προς τους δύο επιχειρηματίες. Τα μηχανήματα κατέληξαν άχρηστα πλέον στο σπίτι του Νικηταρά. Μετεπαναστατικώς σύστησε λιθογραφείο στην Αθήνα. Τα βιβλία που είχε τυπώσει τα υπολόγιζε σε 25.000 τόμους και κάλυπταν ένα εύρος αντικειμένων: ιατρικά, γεωγραφικά, αστρονομικά, ιστορικά, θρησκευτικά, ηθοπλαστικά, γραμματικά και βοτανολογία.
Μεταξύ των έργων του στις θετικές επιστήμες συγκαταλέγεται το «Εγκόλπιον των ιατρών, ήτοι πρακτική ιατρική» (Εν Ναυπλίω, 1834, τόμοι 2). Επίσης έγραψε τη «Χυμική των τεχνών» (Εν Ναυπλίω 1828). Πρόκειται για ενημέρωση των μαθητών για τα επιτεύγματα της Χημείας στην εποχή εκείνη. Σημειώνεται ότι τότε η Χημεία γραφόταν «Χυμεία», εκ του «χυμός». Γεωγραφία μεθοδική απάσης της Οικουμένης (Εν Ναυπλίω 1838), και τριών ειδών Υδρόγειες σφαίρες.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
