Γράφει ο Θεοφάνης Γέμτος
Γεωπόνος, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
Τις τελευταίες εβδομάδες τα ΜΜΕ ασχολούνται εκτεταμένα με τις παλινωδίες του Προέδρου των ΗΠΑ σχετικά με την επιβολή δασμών στις εισαγωγές προϊόντων από τρίτες χώρες. Οι ΗΠΑ που μέχρι τώρα στήριζαν την παγκοσμιοποίηση αποφάσισαν μέσω του νέου Προέδρου να ανοίξουν οικονομικό πόλεμο με όλες τις χώρες του Πλανήτη με κύριο στόχο τη Κίνα. Αφού επέβαλε εισαγωγικούς δασμούς σε όλες τις χώρες φαίνεται ότι μόλις αντιλήφθηκε τις επιπτώσεις στα χρηματιστήρια, τα ομόλογα και το νόμισμα των ΗΠΑ ανέκρουσε πρύμναν και έδωσε αναστολή επιβολής για τρεις μήνες. Άρχισε να αφαιρεί και δασμούς από κάποια προϊόντα από τη Κίνα όπως τα κινητά και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Αλλά επέβαλλε και σειρά αλλαγών στο εσωτερικό των ΗΠΑ κάτι που επηρέασε πολλούς τομείς της οικονομίας και της ζωής των ΗΠΑ.
Ποια είναι η επίδραση όλων αυτών των μέτρων στο πρωτογενή τομέα; Παραδόξως πολλά από τα μεγάλα ΜΜΕ των ΗΠΑ άρχισαν να ασχολούνται με το θέμα όπως η Wall Street Journal. Στα ρεπορτάζ αναφέρουν προβλήματα που επηρεάζουν τον πρωτογενή τομέα όπως η αστάθεια τιμών, οι καιρικές συνθήκες με τη κλιματική αλλαγή, τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, οι πληθωρισμός, οι κανόνες παραγωγής και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού είναι μερικά από τα άμεσα. Με την αλλαγή της κυβέρνησης οι αγρότες φαίνονταν να αισθάνονται καλύτερα, όταν πίστευαν ότι θα αλλάξει η πολιτική του Υπουργείου Γεωργίας και οι επιδοτήσεις και επιχορηγήσεις θα κατευθύνονταν στη παραγωγή και όχι σε παράλληλα προγράμματα όπως συνέβαινε με τη προηγούμενη διοίκηση. Και μετά ο κόσμος άλλαξε, οι λογαριασμοί πάγωσαν και οι συναγερμοί ήχησαν. Και ακούστηκαν ξανά με τις δασμολογικές δηλώσεις του Προέδρου Τραμπ την «Ημέρα της Απελευθέρωσης» (2 Απριλίου). Η Υπουργός κα Μπρουκ Ρόλινς και η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Άννα Κέλι ανακοίνωσαν πακέτα ανακούφισης των αγροτών από τις επιπτώσεις της επιβολής δασμών και αντιποίνων αλλά φαίνεται ότι δεν θα αναπτυχθούν έως ότου γίνει γνωστός ο αντίκτυπος αργότερα αυτό το φθινόπωρο. Οι αγρότες μέχρι τότε θα πρέπει να επιζήσουν δανειζόμενοι από τις τράπεζες ή χρησιμοποιώντας δικά τους χρήματα.
Αλλά η επιβολή δασμών στις εισαγωγές των ΗΠΑ θα έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στον γεωργικό τομέα. Η αναταραχή στις αγορές και η επιβολή αντιποίνων θα μειώσει τις τιμές των αγροτικών προϊόντων, ενώ οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος των εισροών. Πολλά μηχανήματα εισάγονται ολόκληρα ή μέρη τους και η επιβολή δασμών θα αυξήσει τις τιμές τους. Το ίδιο ισχύει για τα λιπάσματα και φυτοφάρμακα. Σημειώστε ότι το 20% τη γεωργικής παραγωγής των ΗΠΑ εξάγεται και από αυτές προέρχεται και το αντίστοιχο εισόδημα.
Το έργο φαίνεται ότι επαναλαμβάνεται. Κατά τη διάρκεια της εμπορικής αντιπαράθεσης του Προέδρου Τραμπ (στη πρώτη θητεία του), εξαφανίστηκαν 27 δισεκατομμύρια δολάρια από αγροτικό εισόδημα. Από αυτά τα 4 δισεκατομμύρια δολάρια χάθηκαν για πάντα ενώ το υπόλοιπο καλύφθηκε μέσω προγραμμάτων ανακούφισης και επιδοτήσεων. Αυτό πιθανόν να επαναληφθεί. Οι επιπτώσεις επηρέασαν τις διάφορες καλλιέργειες. Η σόγια αντιπροσώπευε το 71% αυτού του χαμένου εισοδήματος, καθώς το 60% της σόγιας που καλλιεργείται εξάγεται. Η Κίνα ήταν ο κύριος παραλήπτης των εξαγωγών. Με την αναταραχή που προκλήθηκε από τους δασμούς η Κίνα ανακάλυψε ότι θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις ανάγκες της για σόγια μέσω εισαγωγών από τη Βραζιλία. Το μέρος αυτό των εξαγωγών φαίνεται οι ΗΠΑ πιθανότατα το έχουν χάσει για πάντα καθώς η Κίνα βρήκε ασφαλέστερη αγορά. Η Κίνα επέβαλε δασμούς αρχικά 34% στις εισαγωγές των ΗΠΑ που αυξήθηκαν στο 125% ανταποκρινόμενη στους δασμούς που επέβαλε ο Πρόεδρος που φαίνεται ότι θα μειώσει και το υπόλοιπο τμήματα των εισαγωγών σόγιας και άλλων γεωργικών προϊόντων δημιουργώντας πίεση στις τιμές.
Οι αγρότες – περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο τμήμα του πληθυσμού – φαίνεται να βρίσκονται στο στόχαστρο ως ένα πιόνι στο παιχνίδι του παγκόσμιου εμπορίου. Και αυτό τους ανησυχεί ιδιαίτερα αλλά φαίνεται ότι ανησυχεί και όλη τη χώρα γενικότερα καθώς αναγνωρίζεται από πολλούς και πολλά ΜΜΕ η κρισιμότητα του πρωτογενούς τομέα.
Όταν έγραφα αυτό το κείμενο διάβασα ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε να μειώσει το προσωπικό των γραφείων του Υπουργείου Γεωργίας στην Ουάσιγκτον. Εκτιμάται ότι 10.000 εργαζόμενοι θα μείνουν εκτός εργασίας ενώ θα καταργηθεί η εξ αποστάσεως εργασία. Μια άλλη ιδέα που συζητείται είναι να μεταφερθούν οι επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις που δίδονται από την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση προς τους αγρότες, στις κυβερνήσεις των πολιτειών. Μάλιστα ξεκίνησε μια συζήτηση για τη δυνατότητα βελτίωσης της στόχευσης και της αποτελεσματικότητας των διαφόρων πολιτικών με την αποκέντρωσή τους και τη βελτιωμένη ικανότητα των πολιτειακών οργάνων να επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα καθώς βρίσκονται πιο κοντά στα προβλήματα και τις τοπικές συνθήκες.
Η συζήτηση αυτή μου φάνηκε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και καλά είναι να τη κάνουμε και εμείς στη χώρα μας. Το ΥΠΑΑΤ και οι υπηρεσίες του βρίσκονται όλες στην Αθήνα μακριά από τα χωράφια και τους στάβλους. Προσωπικά πιστεύω ότι ο γεωπόνος που δεν πατά σε λάσπη και βουνιά δεν μπορεί να καταλάβει τα προβλήματα των αγροτών και κτηνοτρόφων. Αλλά σε αυτή τη τόσο καλά οργανωμένη χώρα ένας μεγάλος αριθμών γεωργιών ερευνητικών ιδρυμάτων (Ινστιτούτο εδαφολογίας, δασών, οίνου, γεωργικών μηχανών και κατασκευών κλπ) έχουν έδρα στο Λεκανοπέδιο. Έχουν πραγματική επαφή με τη γεωργική πραγματικότητά; Το ίδιο ισχύει για του Γεωργικούς Οργανισμούς (ΟΠΟΚΕΠΕ, ΕΛΓΑ, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ).
Όλα στην Αθήνα Δεν θα έκαναν όλοι καλύτερα τη δουλειά τους αν ήταν στην επαρχία και είχαν άμεση επαφή με ασχολούμενους με το πρωτογενή τομέα; Σκαφτείτε ότι κάποιος που ζει στην Αθήνα συναναστρέφεται με αστούς (γιατρούς, δικηγόρους, εμπόρους κλπ). Αντίθετα ένας που ζει στη Λάρισα, στα Τρίκαλα ή την Καρδίτσα στις παρέες τους θα βρίσκονται πάντα άτομα που ασχολούνται με το πρωτογενή τομέα. Κάτι που τους φέρνει σε άμεση επαφή με τα προβλήματα και κάνει ευκολότερη τη κατανόησή τους. Βέβαια η συγκέντρωση όλων των δραστηριοτήτων στην Αθήνα και η συγκέντρωση του μισού πληθυσμού της χώρας στην Αθήνα είναι γενικότερο φαινόμενο και πρακτική του πολιτικού συστήματος της χώρας.
Ότι γίνεται από το κράτος πάει στην Αθήνα και αφήνουν και κάτι (σπάνια) και για τη Θεσσαλονίκη. Αυτό απομακρύνει τα παιδιά μας προς την Αθήνα. Αλλά το πρόβλημα με τις γεωργικές υπηρεσίες έχει διπλή ζημιά. Απομακρύνει τους υπηρετούντες από το πραγματικό τους αντικείμενο. Μήπως μια πολιτική αποκέντρωσης θα βοηθούσε γενικότερα τη χώρα; Το πολιτικό σύστημα δεν συζητά τέτοια θέματα. Έχει άλλα ανώδυνα να ασχοληθεί. Αυτά που δεν χρειάζονται προγραμματισμό και δουλειά. Εμείς είμαστε πλέον μειοψηφία για να αγωνιστούμε για κάποια αλλαγή.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
