Γράφει ο Θεοφάνης Γέμτος
Γεωπόνος, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
Δεύτερος στόχος: Μείωση διάβρωσης
Σύμφωνα με τις απόψεις των επιστημόνων η διάβρωση ξεκινά από το κτύπημα των σταγόνων της βροχής στο γυμνό έδαφος. Αυτό διασπά τα συσσωματώματα του εδάφους σε μικρότερα σωματίδια. Αυτά δημιουργούν δύο προβλήματα. Πρώτο: Επικάθονται στους πόρους του εδάφους μειώνοντας τη διήθηση του νερού και αυξάνοντας την απορροή. Δεύτερο: τα λεπτότερα σωματίδια παρασύρονται ευκολότερα από το νερό (ή τον αέρα) δημιουργώντας τη διάβρωση.
Οι βασικές Στρατηγικές Μείωσης της Διάβρωσης είναι:
- Φυτοκάλυψη: Η χρήση φυτοκάλυψης, είτε μόνιμης είτε προσωρινής, είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους μείωσης της διάβρωσης. Οι ρίζες των φυτών σταθεροποιούν το έδαφος, ενώ τα φυτικά καλύμματα μειώνουν τα κτυπήματα των σταγόνων της βροχής στο γυμνό έδαφος και όπως περιγράψαμε τη ροή του νερού στην επιφάνεια του εδάφους.
- Αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους που κάνει σταθερότερα τα συσσωματώματα.
- Κατασκευή Αναβαθμίδων: Οι αναβαθμίδες είναι κατασκευές που τοποθετούνται κάθετα στην κλίση του εδάφους και βοηθούν στην επιβράδυνση της ροής του νερού. Έτσι, μειώνεται η διάβρωση και αυξάνεται η διήθηση του νερού στο έδαφος.
- Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης της ροής του νερού στις μεγάλου μήκους πλαγιές με ζώνες μόνιμης καλλιέργειας ή φυσικής βλάστησης.
- Αγροδασοπονία: Η συνδυασμένη καλλιέργεια δέντρων και γεωργικών προϊόντων (αγροδασοπονία) συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της διάβρωσης. Τα δέντρα προσφέρουν σκιά και προστασία από τον άνεμο, ενώ οι ρίζες τους σταθεροποιούν το έδαφος.
- Διαχείριση απορροής του νερού. Η σωστή διαχείριση των βροχοπτώσεων, μέσω της ορεινής υδρονομίας, κατασκευής φραγμάτων-ταμιευτήρων νερού και μικρών δεξαμενών, βοηθά στη συγκέντρωση και αποθήκευση του νερού, μειώνοντας έτσι την έντονη απορροή και τη διάβρωση των εδαφών.
- Χρήση Οργανικών Υλικών για κάλυψη τους εδάφους και αύξηση της οργανικής ουσίας: Η χρήση βιολογικών υλικών, όπως κομπόστ και οργανική ύλη, βελτιώνει τη δομή του εδάφους και αυξάνει τη συνοχή του, μειώνοντας τη διάβρωση.
Τρίτος στόχος. Μείωση εκπομπών ΑτΘ/ αφαίρεση ΑτΘ από την ατμόσφαιρα
Εναλλακτικές Πρακτικές Καλλιέργειας όπως:
Βιολογική Γεωργία: Η βιολογική γεωργία αποφεύγει τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, μειώνοντας έτσι τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και οξειδίων του αζώτου. Αντίθετα, χρησιμοποιεί οργανικά λιπάσματα και φυσικές μεθόδους καλλιέργειας, οι οποίες βελτιώνουν την υγεία του εδάφους και τη δέσμευση του άνθρακα.
Αγροδασοπονία: Η αγροδασοπονία συνδυάζει τη γεωργία με τη δασοκομία, φυτεύοντας δέντρα ανάμεσα στις καλλιέργειες. Αυτή η πρακτική βοηθά στη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα, βελτιώνει την ποιότητα του εδάφους και μειώνει την ανάγκη για χημικά λιπάσματα.
Βελτιωμένη Διαχείριση Εδάφους με χρήση καλλιεργητικών πρακτικών όπως:
Κατεργασία εδάφους συντηρήσεως (conservation tillage): Διατήρηση της επιφάνειας του εδάφους με κάλυψη (τουλάχιστον 30%) όλο το χρόνο. Μειώνει εκπομπές από χρήση μηχανημάτων πχ όργωμα, χρήση ψυχανθών στις αμειψισπορές ή φυτοκάλυψη που μειώνει τη χρήση χημικών λιπασμάτων, μειώνει τη διάβρωση του εδάφους και αυξάνει τη δέσμευση του άνθρακα μέσω της αύξησης της οργανικής ουσίας μέσω της ελάχιστης κατεργασίας του εδάφους και της διατήρησης των φυτικών υπολειμμάτων στο εδάφους.
Χρήση Καλλιεργειών Φυτοκάλυψης του εδάφους: Οι καλλιέργειες, όπως τα ψυχανθή και τα αγρωστώδη, σπέρνονται για να καλύψουν το έδαφος μεταξύ των κυρίων καλλιεργειών. Αυτές οι καλλιέργειες βελτιώνουν τη δομή και τη γονιμότητα του εδάφους, μειώνουν τη διάβρωση και συμβάλλουν στη δέσμευση του άνθρακα.
Μειωμένη Χρήση Λιπασμάτων και χημικών: Η υπερβολική χρήση συνθετικών λιπασμάτων προκαλεί αυξημένες εκπομπές οξειδίων του αζώτου, ένα αέριο του θερμοκηπίου. Η μείωση της χρήσης λιπασμάτων μπορεί να επιτευχθεί μέσω:
- Ακριβούς και μεταβλητής εφαρμογής λιπασμάτων, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες όπως η γεωργία ακριβείας.
- Χρήσης αζωτοδεσμευτικών καλλιεργειών, όπως τα ψυχανθή, που δεσμεύουν το άζωτο από την ατμόσφαιρα.
- Εφαρμογής οργανικών λιπασμάτων, όπως κομπόστ και πράσινα λιπάσματα, (πχ υπόλειμμα μεθανικής ζύμωσης) που έχουν μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η Ανθρακοδεσμευτική Γεωργία
Είναι μια βιώσιμη λύση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Είναι μια καινοτόμος πρακτική που στοχεύει στη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) στο έδαφος, συμβάλλοντας στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σημειώστε ότι το έδαφος περιέχει διπλάσια ποσότητα άνθρακα από την ατμόσφαιρα και τριπλάσια από την υπέργεια βιομάζα, Η διαδικασία της ανθρακοδέσμευσης στη γεωργία περιλαμβάνει διάφορες πρακτικές που έχουν ως στόχο την αύξηση της απορρόφησης του CO₂ από τα φυτά και την αποθήκευσή του στο έδαφος. Αυτές οι πρακτικές περιλαμβάνουν:
- Χρήση ενδιάμεσων καλλιεργειών φυτοκάλυψης: Οι καλλιέργειες, όπως ψυχανθή ή αγρωστώδη ή μίγματα σπέρνονται μεταξύ των κύριων καλλιεργειών για να προστατεύουν το έδαφος από τη διάβρωση και να αυξάνουν την οργανική ύλη του.
- Μειωμένη κατεργασία εδάφους: που μειώνει τη διατάραξη του εδάφους, περιορίζοντας την αποδόμηση της οργανικής ουσίας από αερόβιους ογκανισμούς επιτρέποντας την αποθήκευση του CO₂ σε μορφή οργανικής ουσίας.
- Προσθήκη οργανικών υλικών: Η προσθήκη κομπόστ, κοπριάς, υπολείμματος μεθανικής ζύμωσης και άλλων οργανικών υλικών στο έδαφος αυξάνει την περιεκτικότητα του σε άνθρακα.
- Αγροδασικές πρακτικές: Η ενσωμάτωση δέντρων και θάμνων στις καλλιεργούμενες εκτάσεις συμβάλλει στη δέσμευση του CO₂ μέσω της φωτοσύνθεσης και ενσωμάτωση στους φυτικούς ιστούς (ξύλο).
Οφέλη της ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας
Η ανθρακοδεσμευτική γεωργία προσφέρει πολλαπλά οφέλη τόσο στο περιβάλλον όσο και στους αγρότες. Μερικά από τα κύρια οφέλη περιλαμβάνουν:
- Μείωση των εκπομπών CO₂: Η δέσμευση και αποθήκευση του CO₂ στο έδαφος συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
- Βελτίωση της υγείας του εδάφους: Η αύξηση της οργανικής ύλης βελτιώνει τη δομή του εδάφους, την ικανότητα συγκράτησης νερού και τη γονιμότητα.
- Αύξηση της βιοποικιλότητας: Οι πολυκαλλιέργειες και οι αγροδασικές πρακτικές προάγουν τη βιοποικιλότητα, καθιστώντας τα αγροτικά οικοσυστήματα πιο ανθεκτικά.
- Ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή: Η βελτιωμένη υγεία του εδάφους και η αυξημένη βιοποικιλότητα βοηθούν τα αγροτικά οικοσυστήματα να αντέξουν τις ακραίες καιρικές συνθήκες και τις κλιματικές αλλαγές.
Από τα πιο πάνω γίνεται φανερό ότι θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα που θα βελτιώσουν τη βιωσιμότητα της γεωργίας μας. Η αδυναμία του πολιτικού συστήματος να ασχοληθεί με τα πραγματικά προβλήματα μια παραγωγικής γεωργίας μας οδηγεί σε καταστροφές των φυσικών πόρων όπως το έδαφος και σε κακή διαχείριση του νερού και της ενέργειας. Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα περιορισμού των καταστροφών αν θέλουμε να υπάρχει μέλλον για τα παιδιά μας.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
