«Η συλλογικότητα που θα αναδείξει τον υποψήφιο δήμαρχο θα πρέπει να δημιουργήσει και να παρουσιάσει μέσα σε μια διακήρυξη το πολιτικό πλαίσιο της παράταξης, γιατί η συλλογικότητα θα μετατραπεί αναγκαστικά σε αυτοδιοικητική παράταξη»
Toυ Γιώργου Σούλτη
Ο Ανδρέας Παπανδρέου έλεγε συχνά ότι τα τρία βάθρα της Δημοκρατίας είναι: το Κοινοβούλιο, η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ο Συνδικαλισμός. Ίσως σήμερα μέσα στη γενικευμένη κρίση της Δημοκρατίας και της πολιτικής, όλα αυτά να φαίνονται ωραίες φιλοσοφίες τις οποίες ελάχιστοι καταλαβαίνουν. Αν πιστεύουμε όμως ότι η Δημοκρατία αφορά την καθημερινότητά μας, ότι η δημοκρατία αφορά την θέση και την στάση μας απέναντι σε κάθε συλλογικότητα από τον σύλλογο της γειτονιάς έως και την διακυβέρνηση της χώρας, τότε η παραπάνω ρήση του Ανδρέα αποτελεί μια πολύ σημαντική παρακαταθήκη για τη δημοκρατία.
Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης και κυρίως του πρώτου βαθμού, δηλαδή των δήμων στις αρχές του 21ου αιώνα έχει αναβαθμιστεί παγκόσμια. Οι συζητήσεις που γίνονται παγκόσμια, τα συνέδρια, οι διανοητές και οι επιστήμονες προβλέπουν ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης τον 21ο αιώνα. Αυτό ανοίγει μεγάλες συζητήσεις για την δημοκρατία του σήμερα και του μέλλοντος. Στην Ελλάδα μετά το 2000 η νομοθεσία και ο χάρτης των δήμων και γενικά της τοπικής αυτοδιοίκησης έχει αλλάξει ριζικά, τρείς με τέσσερεις φορές. Οι σημαντικότερες αλλαγές που έβαλαν την τοπική αυτοδιοίκηση σε μία νέα εποχή στη χώρα μας, ήταν αυτή του Καποδίστρια (2006) και στην συνέχεια του Καλλικράτη (2014). Η γνώμη μου είναι ότι κάποια στιγμή πρέπει να ασχοληθούμε σοβαρά με την νομοθεσία για την τοπική αυτοδιοίκηση. Πρέπει επιτέλους να αρχίσει μια συζήτηση για ένα σύγχρονο μοντέλο τοπικής αυτοδιοίκησης και στην χώρα μας, ένα θεσμικό πλαίσιο που θα στοχεύει σε δήμους και περιφέρειες πραγματικά αυτόνομους. Για την δημιουργία ενός τέτοιου νόμου χρειάζεται να υπάρχει ένα ισχυρό πολιτικό σύστημα και ισχυρά δημοκρατικά κόμματα, πράγμα το οποίο σήμερα φαίνεται πολύ μακρινό!
Στη σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία, τα δημοκρατικά οργανωμένα κόμματα αποτελούν το κύριο δομικό της εργαλείο. Στην σύγχρονη δημοκρατία η δραστηριότητα των κομμάτων δεν μπορεί και δεν πρέπει να εξαντλείται μόνο στο κοινοβούλιο και στο πώς θα πάρουν την κυβέρνηση. Αν πραγματικά πιστεύουμε ότι στη δημοκρατία η συμμετοχή του πολίτη πρέπει να είναι καθημερινή και να αφορά κάθε μορφή συλλογικής δραστηριότητας, τα (υγιή) κόμματα αναγκαστικά πρέπει να παρεμβαίνουν παντού στους συλλόγους, στον συνδικαλισμό και βέβαια στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Μέσα στην διαρκή κρίση της πολιτικής την οποία ζούμε μετά το 2000 (σε όλο το δυτικό κόσμο), ο ρόλος των κομμάτων έχει έντεχνα υποβαθμιστεί και σε αυτό έχουν μεγάλη ευθύνη τα ίδια τα κόμματα. Σήμερα η κρίση αγγίζει όλα τα κόμματα(αριστερά και δεξιά). Η μετατροπή των κομμάτων σε γραφειοκρατικούς και τεχνοκρατικούς οργανισμούς οι οποίοι αντί για μέλη έχουν μόνο οπαδούς ψηφοφόρους, δίνει την αφορμή στην επικοινωνιακή πολιτική της εκάστοτε εξουσίας να κατασυκοφαντεί τον ρόλο των κομμάτων. Έντεχνα λοιπόν έχει αναπτυχθεί και έχει κυριαρχήσει παγκόσμια η (δήθεν) ανεξάρτητη απολιτίκ woke κουλτούρα του δικαιωματισμού, η οποία υποτίθεται ότι βρίσκεται πέραν των κομμάτων. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι είναι πολύ πιο εύκολο για την κάθε εξουσία να έχει να αντιμετωπίσει ακομμάτιστες και αυθόρμητες διαδηλώσεις για τα ζώα, για τα ΛΟΑΤΚΙ και τους Βίγκαν, παρά οργανωμένες κομματικές διαδηλώσεις για τον πόλεμο, την ακρίβεια και την ανεργία…!
Το απολιτικ και (δήθεν) ανεξάρτητο και ακομμάτιστο κλίμα έχει διεισδύσει παντού και δεν ήταν δυνατόν να ξεφύγει από αυτό η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ο Συνδικαλισμός. Μέχρι και το 2000 ήταν αυτονόητο ότι τα κόμματα συμμετείχαν με σαφώς κομματικές παρατάξεις στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όσο τα κόμματα άρχισαν να υποβαθμίζουν τα ενεργά μέλη τους και βαθμιαία να γίνονται κτήμα των στελεχών τους, των βουλευτών και γενικά των επαγγελματιών της πολιτικής, τα πράγματα άρχισαν σταδιακά να αλλάζουν. Οι άνθρωποι οι οποίοι έβλεπαν το κόμμα σαν μια ευκαιρία για προσωπική καριέρα και ανέλιξη άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και βέβαια απλώθηκαν και στα άλλα δύο «βάθρα της Δημοκρατίας», τον συνδικαλισμό και την τοπική αυτοδιοίκηση.
Ο συνδικαλισμός έγινε σκαλοπάτι για πολιτική ανέλιξη και σταδιακά μετατράπηκε σε φυτώριο για την ανάδειξη βουλευτών, Γενικών Γραμματέων, Γραμματέων σε Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, διοικητές σε Νοσοκομεία κλπ. Αυτή η παρακμή των κομμάτων διαπότισε όλες τις βαθμίδες του συνδικαλισμού. Σκεφτείτε μόνο πόσοι πρόεδροι της ΕΦΕΕ από όλα τα κόμματα έγιναν βουλευτές και Υπουργοί !!! Όλη αυτή η κατάσταση ανατροφοδοτεί συνέχεια μία απαξίωση για τα κόμματα και ενισχύει την σταδιακή απομάκρυνση των πολιτών από αυτά. Η κρίση της πολιτικής και της δημοκρατίας σήμερα οφείλεται σε αυτή την μετάλλαξη των κομμάτων και μαστίζει όλο τον δυτικό πολιτικό κόσμο λαμβάνοντας επικίνδυνες διαστάσεις. Όλα αυτά οδηγούν τους πολίτες να λένε ότι «όλοι ίδιοι είναι», ότι «δεν χρειαζόμαστε τα διεφθαρμένα κόμματα» και τους ωθούν σε μια απολιτίκ παθητική στάση. Το επικίνδυνο είναι ότι η στάση αυτή οδηγεί σε μια παντοδυναμία της κάθε μορφής εξουσίας και εν τέλει στο φασισμό.
Μετά το 2000 η κατάσταση διαμορφώθηκε ανάλογα και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η ύπαρξη των κομματικών παρατάξεων και η ανάδειξη των υποψηφίων μέσα από κομματικές διεργασίες της βάσης του κόμματος σε κάθε τοπική κοινωνία, σταδιακά αντικαταστάθηκαν από τα περίφημα «κομματικά χρίσματα». Τα κομματικά χρίσματα στην ουσία προκύπτουν μέσα από διαγκωνισμούς βουλευτών και κομματικών στελεχών, με μόνο κριτήριο το πόσο εύκολη θα είναι η μετέπειτα συνεργασία του κόμματος με τον δήμαρχο και πόσο σφιχτός θα είναι αυτός ο «κομματικός» εναγκαλισμός κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του δήμου, με ότι αυτό σημαίνει (ποικίλες πελατειακές εξυπηρετήσεις κλπ).
Σαν αντίδραση στα χρίσματα και στον ευτελισμό των κομματικών διεργασιών με την παράλληλη κατάργηση των κομματικών παρατάξεων δημιουργήθηκε μια νέα κατάσταση στην τοπική αυτοδιοίκηση, αυτή των λεγόμενων «ανεξάρτητων δημάρχων»! Το πρώτο σύμπτωμα αυτής της νέας κατάστασης είναι ότι οι υποψήφιοι δήμαρχοι δεν αναδεικνύονται μέσα από κάποια συλλογικότητα, ένα κόμμα, μια παράταξη ή μια πρωτοβουλία πολιτών, αλλά λαμβάνουν οι ίδιοι και το στενό τους περιβάλλον την απόφαση να αυτοανακηρυχτούν υποψήφιοι δήμαρχοι. Στη συνέχεια και αφού ο υποψήφιος δήμαρχος πάρει την απόφαση να είναι υποψήφιος προσπαθεί να βρει του υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους και να συγκροτήσει μια ομάδα. Στην προσπάθεια αυτή το σίγουρο είναι ότι ο υποψήφιος δήμαρχος αυτοχαρακτηρίζεται «ανεξάρτητος», υπονοώντας ότι δεν ζήτησε το «χρίσμα» του κόμματος στο οποίο ανήκει. Η «ανεξαρτησία» αυτή διευκολύνει την συγκρότηση των ψηφοδελτίων, αλλά και την εκλογιμότητα του ψηφοδελτίου αφού καλούνται υποψήφιοι με πρόσβαση σε όλους τους πολιτικούς-κομματικούς χώρους. Σε όλη αυτή την διαδικασία κανένας δεν ρωτάει ποιες θα είναι οι αρχές της νέας δημοτικής αρχής, ποιο θα είναι το πρόγραμμα και γενικά ποιος θα είναι ο τρόπος της τοπικής διακυβέρνησης. Όλα αυτά τα αναλαμβάνει η εταιρία στην οποία ο υποψήφιος δήμαρχος (με το σωστό αντίτιμο εννοείται) αναθέτει την επικοινωνία του προεκλογικού αγώνα. Δυστυχώς ούτε και οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι στη μεγάλη τους πλειοψηφία, κατά τη συζήτηση για την υποψηφιότητα τους , ρωτούν για την πολιτική που σκοπεύει να ακολουθήσει ο δήμαρχος ή για το πρόγραμμα του. Οι συζητήσεις που συνήθως γίνονται για να κλείσει μια υποψηφιότητα είναι για τις θέσεις τις οποίες θα αναλάβουν κατά την διοίκηση αν εκλεγούν ή για την δυνατότητα να «αποκαταστήσουν» σε θέσεις κάποια συγγενικά τους πρόσωπα.
Το επιχείρημα ότι στα θέματα αυτοδιοίκησης δεν έχουμε πολιτικές διαφορές και όλοι συμφωνούμε όποια πολιτική τοποθέτηση και να έχουμε, είναι τόσο ψεύτικο και υποκριτικό όπως και όλα στην πολιτική της εποχής μας. Η διοίκηση του δήμου δεν είναι κάτι το οποίο είναι ξεκομμένο από την γενική δημόσια διοίκηση της χώρας, ούτε και η τοπική πολιτική βρίσκεται έξω από την γενική πολιτική της χώρας. Δυστυχώς θεσμικά η αυτονομία της τοπικής αυτοδιοίκησης βρίσκεται μόνο στα λόγια: Πρώτα από όλα οι δήμοι δεν έχουν δικούς πόρους. Άλλωστε σήμερα το κεντρικό κράτος παρακρατεί με το «έτσι θέλω, παράνομα το μεγαλύτερο μέρος των θεσμοθετημένων πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Δεύτερον ακόμα και οι μικρές δαπάνες των δήμων ελέγχονται ασφυκτικά από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους και όχι μόνο ως προς την νομιμότητα αλλά (παρανόμως) και ως προς τη σκοπιμότητα. Τρίτον οι διορισμοί προσωπικού εξαρτώνται μόνο από το κεντρικό κράτος, με αποτέλεσμα οι δημοτικές αρχές να αυτοσχεδιάζουν για να ανταπεξέλθουν στην λειτουργία τους. Τέλος η γραφειοκρατία κρατά δέσμια την τοπική αυτοδιοίκηση σε μέγιστο βαθμό αποτρέποντας κάθε τοπική πρωτοβουλία. Πως είναι λοιπόν δυνατόν ένας δήμαρχος να είναι πολιτικά ανεξάρτητος; Αλήθεια αμέσως μετά την καταμέτρηση των αποτελεσμάτων στις εκλογές, πόσους «ανεξάρτητους» δημάρχους έχετε δει να αντιδρούν όταν κατά την μετάδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων χαρακτηρίζονται άλλος γαλάζιος, άλλος πράσινος ή ροζ και πάει λέγοντας!
Σήμερα στο μέσον της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, η κυβέρνηση της ΝΔ επιχειρεί να περάσει μια σειρά μέτρων, όπως είναι η επί της ουσίας ιδιωτικοποίηση των σκουπιδιών, του νερού, και γενικά πολλών δημοτικών υπηρεσιών. Η θέση την οποία θα πάρει κάποιος δήμαρχος είναι θέση βασικών αρχών και είναι καθαρά πολιτική θέση! Ο τρόπος με τον οποίο θα χειριστεί το θέμα όσον αφορά την δημοκρατία, την ενημέρωση των πολιτών και την διαβούλευση έχει σχέση με την πολιτική στάση ζωής του δημάρχου, ναι ή όχι; Όλοι οι «ανεξάρτητοι» δήμαρχοι στην ΚΕΔΕ και την ΠΕΔ (τα ανώτερα συνδικαλιστικά όργανα των δήμων) λειτουργούν ή όχι μέσα από συνδικαλιστικές παρατάξεις οι οποίες έχουν καθαρά κομματικό πρόσημο; Αν ήταν πραγματικά ανεξάρτητοι οι δήμαρχοι θα αξιοποιούσαν την τρομερή συλλογική δύναμη την οποία έχουν απέναντι στην πολιτεία και πολλά θα άλλαζαν στη τοπική αυτοδιοίκηση εδώ και χρόνια. Είναι αλήθεια ότι οι δήμαρχοι διαχρονικά και με τις κυβερνήσεις όλου του πολιτικού φάσματος, σε γενικές γραμμές τοποθετούνταν απέναντι από την κυβέρνηση. Αν οι δήμαρχοι ήταν πραγματικά ανεξάρτητοι με την πραγματική δύναμη που έχει η συλλογικότητα τους (ΚΕΔΕ) θα μπορούσαν να έχουν αλλάξει την πολιτική στην Ελλάδα και όχι μόνο την τοπική πολιτική. Ναι για την πολιτική των «ανεξάρτητων» δημάρχων υπάρχουν κόκκινες γραμμές γιατί δίνουν άμεσο λόγο στις τοπικές κοινωνίες όμως πίσω από τις κουρτίνες οι «ανεξάρτητοι δήμαρχοι» που πρόσκεινται στην εκάστοτε κυβέρνηση αναπτύσσουν αυτό που στην κεντρική πολιτική ονομάζουμε «κρυφή διπλωματία».
Ο αντίλογος στις παραπάνω τοποθετήσεις μου σίγουρα είναι: «Ωραία και τι προτείνεις; Να δεχόμαστε τα κομματικά χρίσματα, τα οποία περιγράφεις τι ακριβώς σημαίνουν για τα σημερινά κόμματα; Τι θα πρέπει να κάνει ένας υποψήφιος δήμαρχος; να λέει εγώ ανήκω σε αυτό το κόμμα και να παρακαλάει το κόμμα να τον χρίσει υποψήφιο, μέχρι αυτό να του θέσει τους όρους του;» Σίγουρα η κατάσταση δεν μπορεί να είναι «άσπρο – μαύρο». Πρώτα από όλα η διοίκηση μιας πόλης δεν είναι «μπίζνα», δεν είναι επιχείρηση και η θέση του δημάρχου δεν είναι επάγγελμα! Για τη δική μου πολιτική τοποθέτηση είναι πέρα για πέρα απαράδεκτο κάποιος να λαμβάνει την απόφαση να κατέβει υποψήφιος δήμαρχος με προσωπική απόφαση ή με απόφαση ενός στενού του περιβάλλοντος. Ο υποψήφιος δήμαρχος πρέπει να αναδεικνύεται μέσα από μία συλλογικότητα η οποία μπορεί να είναι παράταξη, κίνηση, σύλλογος κλπ. Ο υποψήφιος δήμαρχος δεν μπορεί να εμφανίζεται από το πουθενά χωρίς καμία προηγούμενη ενασχόληση με τα κοινωνικά και τα τοπικά θέματα. Ο υποψήφιος δήμαρχος δεν μπορεί να είναι απολιτίκ, ο καθένας μέσα από την κοινωνική του συμπεριφορά κουβαλάει ένα πολιτικό παρελθόν. Όταν κάποιος διακηρύσσει ότι δεν ανήκει πουθενά πολιτικά είναι ύποπτος και λέει ψέματα.
Η συλλογικότητα που θα αναδείξει τον υποψήφιο δήμαρχο θα πρέπει να δημιουργήσει και να παρουσιάσει μέσα σε μια διακήρυξη το πολιτικό πλαίσιο της παράταξης, γιατί η συλλογικότητα θα μετατραπεί αναγκαστικά σε αυτοδιοικητική παράταξη. Οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι θα πρέπει να κληθούν να συμμετέχουν γνωρίζοντας και αποδεχόμενοι τις βασικές αυτές αρχές με τις οποίες θα διοικηθεί ο δήμος. Όλες οι προεκλογικές διαδικασίες πρέπει να είναι συλλογικές όπως η συζήτηση με τους υποψηφίους, τα οικονομικά και το πρόγραμμα της παράταξης. Μπορεί ο δήμαρχος από το θεσμικό πλαίσιο να είναι στη διοίκηση του δήμου κάτι σαν αυτοκράτορας! αλλά ας μην το ξεκινήσει αυτό και προεκλογικά!!!
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
