Γράφει ο Ευάγγελος Μπαλντούνης
Καθηγητής φιλόλογος
Το σήμα κατατεθέν του Παρισιού και σίγουρα ένας από τους λόγους που πολλοί επισκέπτονται την Πόλη του Φωτός: La Tour Eiffel.
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ: Είναι ένας δικτυωτός πύργος από σφυρήλατο σίδερο, που βρίσκεται στο Champ de Mars (Πεδίον τού Άρεως). Το 1889, παράλληλα με τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Γαλλική Επανάσταση, το Παρίσι φιλοξενούσε και τη Διεθνή Έκθεση. Ο πύργος προοριζόταν ως η κύρια είσοδος για την Έκθεση και γι’ αυτό οι Γάλλοι επιθυμούσαν να είναι ιδιαίτερα επιβλητικός, ώστε να τιμήσουν την ιστορία τους.
Προκήρυξαν ανάλογο διαγωνισμό και το έργο κατοχυρώθηκε στον Άιφελ. Ο Γουστάβος Άιφελ γεννήθηκε το 1832 και πέθανε το 1923 σε ηλικία 91 ετών. Ήταν μηχανικός και αρχιτέκτονας, γνωστός ήδη για το χτίσιμο γεφυρών.
Κατέστη διάσημος από τα μεγαλοφυή του σχέδια και την άριστη τεχνογνωσία στις σιδηροκατασκευές. Βραβεύτηκε για το επίτευγμα του Πύργου με το μετάλλιο της Λεγεώνας Της Τιμής.
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ: Ο συνολικός προϋπολογισμός του ανήλθε σε 7,8 εκατομ. φράγκα. Τα 2,5 ήταν προσωπικά κεφάλαια του Άιφελ. Η κατασκευή του είχε μία εκπληκτική και άμεση επιτυχία και η μετέπειτα λειτουργία του αποδείχθηκε πολύ κερδοφόρα επιχείρηση. Κατά τη διάρκεια των 6 μηνών της Έκθεσης, 2 εκατομ. επισκέπτες ήρθαν να δουν την «Iron Lady».
Μέχρι το τέλος του πρώτου έτους, είχαν καλυφθεί όλα τα κόστη του. Τις πρώτες μέρες ανέβαιναν με τα πόδια. Σε λίγο καιρό όμως εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι 5 υδραυλικοί ανελκυστήρες, που αντιπροσώπευαν ένα σπουδαίο τεχνικό επίτευγμα για τότε. Με ύψος 300μ συν 24μ η κεραία, ήταν το πιο ψηλό κτίσμα στον κόσμο ως το 1931 (τότε οικοδομήθηκε το Εμπάιαρ Στέιτ Μπιλντιγκ της Ν.Υ).
ΤΑ ΜΕΓΕΘΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ: Ανάλογα με την εποχή το ύψος του, λόγω της μεταλλικής σύνθεσής του, μεταβάλλεται. Έτσι το καλοκαίρι ψηλώνει 15 εκατοστά και τον χειμώνα, λόγω τού κρύου, κονταίνει 15 εκατοστά. Οι νόμοι της Φυσικής (συστολή και διαστολή) βρίσκουν εφαρμογή στον Πύργο.
Ανεγέρθηκε το διάστημα 1887 – 1889 σε χρόνο ρεκόρ για τα δεδομένα της εποχής: 2 χρόνια, 2 μήνες και 5 ημέρες. Η βάση του είναι τετράγωνη με μήκος πλευράς 125μ. Έχει βάρος 10 χιλ τόνους και η κατασκευή του είναι τόσο σταθερή, ώστε παρεκκλίνει μόνο 7,5 εκατοστά με σφοδρό άνεμο (180 χιλ την ώρα υπήρξε ο δυνατότερος αέρας στο Παρίσι).
Αποτελείται από 18.038 κομμάτια και χρειάστηκαν 300 εργάτες και 2,5 εκατομ. πριτσίνια. Για να μπει κάθε πριτσίνι απαιτούνταν 4 εργάτες: ο ένας για να το ζεστάνει, ο δεύτερος να το κρατήσει στη σωστή θέση, ο τρίτος για να σχηματίσει την κεφαλή του και ο 4ος να το συνθλίψει με βαριοπούλα.
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ και ΕΞΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ: Διαθέτει τρία επισκέψιμα επίπεδα που διαθέτουν εστιατόρια και άλλα καταστήματα. Για την άνοδο μέχρι το πρώτο, υπάρχουν 302 σκαλιά ή ανελκυστήρας. Άλλα 302 για το δεύτερο ή επίσης ασανσέρ. Το τρίτο και μεγαλύτερο είναι προσβάσιμο μόνο με ασανσέρ. Όταν χτίστηκε, πολλοί έμειναν άναυδοι από το τολμηρό σχήμα του.
Ο Άιφελ και οι μηχανικοί του, σαν έμπειροι κατασκευαστές γεφυρών, ήξεραν πόσο σημαντικό ρόλο έπαιζε ο άνεμος. Αφού ήθελαν να φτιάξουν τη μεγαλύτερη δομή στον κόσμο, έπρεπε να είναι σίγουροι ότι θα αντέξει στον ορμητικό αέρα. Ο ίδιος ο Άιφελ παρατήρησε: «Γιατί τόσο περίεργο σχήμα; Φορτία ανέμου. Πιστεύω ότι η καμπυλότητα των 4 εξωτερικών άκρων τού μνημείου, υπαγορεύεται τόσο από μαθηματικούς υπολογισμούς, όσο και από αισθητικές εκτιμήσεις».
ΟΙ ΑΡΧΙΚΕΣ ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ: Ο Πύργος επικρίθηκε πολύ όταν φτιάχτηκε. Πολλοί είχαν την άποψη πως ήταν άχρηστος, αντιαισθητικός και τερατώδης. Οι εφημερίδες γέμισαν με οργισμένες επιστολές από την καλλιτεχνική κοινότητα. Λίγες σειρές από τη διαμαρτυρία του πνευματικού κόσμου: «… για 20 χρόνια θα βλέπουμε να απλώνεται σε ολόκληρη την πόλη σαν λεκέ από μελάνι, την απεχθή σκια τής απεχθούς στήλης από βιδωμένη λαμαρίνα». Ο ποιητής Πολ Βερναίν άλλαζε δρόμο για να μην τον βλέπει (αστικός μύθος). Σήμερα όμως ευρέως θεωρείται ότι είναι ένα μοναδικό και εντυπωσιακό κομμάτι της διαρθρωτικής τέχνης.
Ο ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ: Ο Άιφελ είχε πάρει άδεια για να υπάρχει ο Πύργος επί 20 έτη. Προοριζόταν να διαλυθεί το 1909. Επειδή όμως αποδείχτηκε χρήσιμος για σκοπούς επικοινωνίας και μετεωρολογίας, παρέμεινε και μετά τη λήξη της αδειοδότησης. Όταν ο Άιφελ κατασκεύαζε τον Πύργο, το καλύτερο το άφησε, στην κυριολεξία, για το τέλος: στην κορυφή του διαμόρφωσε ένα διαμέρισμα με όλο το Παρίσι «στο πιάτο».
Φιλοξενούσε τους επιφανείς φίλους του, όπως τον Τόμας Έντισον. Όλα τα έπιπλα και τα ντουλάπια είναι κατασκευασμένα από μασίφ ξύλο υψηλής ποιότητας. Οι τοίχοι είναι καλυμμένοι με ταπετσαρία, ενώ στο χώρο υπάρχει και ένα μεγάλο πιάνο. Ευγενείς της εποχής τού πρότειναν να νοικιάσουν το χώρο έστω και για μία ημέρα. Ο Άιφελ δεν ενέδωσε σε καμία από τις προτάσεις, παρά το υψηλό τίμημα.
Τα τελευταία χρόνια οι πόρτες του διαμερίσματος άνοιξαν στο κοινό, που μπορεί να θαυμάσει αυτό το μυστικό διαμέρισμα. Μέσα υπάρχουν κέρινα ομοιώματα του Άιφελ και του Έντισον. Όταν χτιζόταν ο Πύργος, μία ακόμα τεχνολογική ανακάλυψη ήταν στα σπάργανα: η φωτογραφία. Πολλοί φωτογράφοι κατέγραψαν σειρά εικόνων για να φανεί η πρόοδος των εργασιών.
Ο ΠΥΡΓΟΣ και ΟΙ 2 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ: Το 1917 ραδιοσταθμός πάνω στον Πύργο, υπέκλεψε ένα κωδικοποιημένο μήνυμα των Γερμανών. Περιελάμβανε πληροφορίες για τη «Μυστική Πράκτορα Η-21 (Μάτα Χάρι), η οποία κατασκόπευε υπέρ των Γερμανών . Βάση αυτού του μηνύματος οι Γάλλοι μπόρεσαν να την συλλάβουν, να την καταδικάσουν και να την εκτελέσουν.
Ο Χίτλερ προσπάθησε με διαταγή του να τον γκρεμίσει, αλλά ευτυχώς δεν εκτελέστηκε ποτέ. Η Γαλλική αντίσταση νωρίτερα είχε κόψει όλα τα καλώδια των ανελκυστήρων, αναγκάζοντας τους Ναζί να ανέβουν με τις σκάλες στην κορυφή ώστε να υψώσουν τη σημαία τους. Δεν μπόρεσε και ο Χίτλερ να ανέλθει, μόνο φωτογραφήθηκε μπροστά του….
Ο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ: Όπως κάθε μεταλλική κατασκευή η οποία είναι εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες χρειάζεται αντιδιαβρωτική προστασία, έτσι και ο Πύργος πρέπει να βάφεται κάθε 7 χρόνια. Ο ίδιος ο Άιφελ είχε συστήσει το βάψιμό της κάθε 7 έτη. Έλεγε: «Η μπογιά είναι το απαραίτητο συστατικό για την προστασία μιας μεταλλικής κατασκευής…
Το πιο σημαντικό είναι η αποτροπή της αρχής της σκουριάς». Το βάψιμο γίνεται πάντα με το χέρι, σύμφωνα με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνταν στην εποχή του Άιφελ. Το εξειδικευμένο συνεργείο που αναλαμβάνει τη χρωμάτωση, την ολοκληρώνει σε 1,5 χρόνια. Απαιτούνται 60 τόνοι αντισκωριακού χρώματος…
ΑΠΕΚΤΗΣΕ ΚΑΙ ΣΥΖΥΓΟ! Μία γυναίκα τον αγάπησε τόσο πολύ, που το 2008 σε μια μικρή τελετή στον 1ο όροφο, τον παντρεύτηκε! Πρόκειται για την Αμερικανίδα Erika LaBrie. Επέλεξε μάλιστα να πάρει και το επίθετο τού… συζύγου της. Μετά από μακροχρόνιες διοικητικές διατυπώσεις, κατάφερε να λέγεται πλέον Erika La Tour Eiffel… («όπου δεν υπάρχει Θεός, όλα επιτρέπονται», Ντοστογιέφσκι). Από τότε που κατασκευάστηκε έχουν γίνει 348 επιτυχημένες αυτοκτονίες, και πολλές άλλες που ευτυχώς δεν πέτυχαν.
Τη χρονιά του Millenium (το 2000) ένα ακόμα εντυπωσιακό στοιχείο ήρθε να προστεθεί στον Πύργο: εγκαταστάθηκαν 20 χιλ. λαμπτήρες, 5 χιλ. σε κάθε πλευρά. Κάθε βράδυ, κάθε ώρα, ο Πύργος καλύπτεται με χρυσά φώτα και λάμπει για 5΄. Το καλύτερο μέρος για να δείτε το show, είναι από την πλατεία Trocadero.
ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ: Το μνημείο – έμβλημα του Παρισιού, είναι πράγματι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα, δημοφιλέστερα και πολυφωτογραφημένα αξιοθέατα του κόσμου. Περίπου 7 εκατομμύρια περιηγητές το επισκέπτονται ετησίως. Το νέο γυάλινο πάτωμα του 1ου ορόφου προσφέρει φανταστική διάφανη θέα 57μ από τη γη. Σήμερα κανείς δεν μπορεί να φανταστεί το Παρίσι χωρίς τον Πύργο του Άιφελ. Το Παρίσι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο μαζί του. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό κάποιου, όταν σκεφτεί τη Γαλλία, είναι το εμβληματικό αυτό δημιούργημα…
Βιβλιογραφία: κατάλογος με τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
