Του Κώστα Σπανού, εκδότη του «Θεσσαλικού Ημερολογίου»
Η Μονή της Μεταμόρφωση του Σωτήρος, γνωστή ως Μονή της Παλιοκαρυάς, μέχρι το 1882 ανήκε στην Επισκοπή των Σταγών (Καλαμπάκας), από το 1882 στη νεοϊδρυμάνη Μητρόπολη της Δισκάτης και μετά τη κατάργησή της το 1896 στη Μητρόπολη της Ελασσόνας.
Στους φίλους της τοπικής ιστορίας είναι γνωστό ότι η βασική πηγή πληροφοριών για την Μονή της Παλιοκαρυάς είναι ο κώδικάς της. Ο λαογράφος Δημ. Λουκόπουλος επισκέφθηκε τη μονή το 1935 και αντέγραψε τις σημειώσεις-ενθυμήσεις τις οποίες είχαν γράψει οι μοναχοί, από το 1648 μέχρι το τέλος του 19ο αώνα. Τις ενθυμήσεις αυτέ, το 1936 τις δημοσίευσε στο Ημερολόγιο της Μεγάλης Ελλάδος, του Γεωργίου Δροσίνη, ως προερχόμενες από τον κώδικα ενός μοναστηριού του Ολύμπου, ενώ είναι των βορειοανατολικών Χασίων. Η δημοσιευση έγινε με φιλολογική αποκατάσταση, με αποτέλεσμα να μην έχουμε ένα πραγματικό δείγμα γραφής της περιοχής μας. Καθώς, μάλιστα, ο κώδικας αυτός έχει χαθεί (!), δεν είναι δυνατό να δούμε το πραγματικό κείμενό του, την πραγματική γραφή των κατά καιρούς μοναχών.
Τους τελευταίους μήνες, η Μητρόπολη της Ελασσόνας έχει προβεί σε έναν ολικό έλεγχο κι καθαρισμό των εντύπων τα οποία βρισκονται στη βιβλιοθήκη της Ολυμπιώτισσας. Τα βιβλία αυτά συγκέντρωσες από όλες τις μονές της επρχίας Ελασσόνας ο μητροπολίτης Καλλίνικος, με αποτέλεσμα να σωθούν από την καταστροφή και τη φθορά. Μεταξύ αυτών των βιβλίων συγκαταλέγονται και τα αρκετά βιβκία της Μονή Παλιοκαρυάς. Οι φροντίζοντες τα βιβλία εντόπισαν πολλές ενθυμήσεις στα βιβλία της Παλιοκαρυάς. Όταν ολοκληρωθεί η συντήρηση θα γνωρίζουμε αν οι ενθυμήσεις των βιβλίων είναι οι ενθυμήσεις του κώδικα.
Οι μοναχοί της Παλιοκαρυάς σημείωναν τα γεγονοτέ τα οποία σημειώνονταν στην περιοχή τους και ευρύτερα στον βόρειο θεσσαλικό χώρο. Ένα από αυτά τα γεγονότα, με άσχημα αποτελέσματα για την μονή, σημειώθηκε πριν από το έτος 1775.
Την περίοδο αυτή ηγούμενος της μονής ήταν ο ιερομόναχος Ιάκωβος, η διοίκηση του οποίου δεν ήταν χρηστή. Αποφάσισε, λοιπόν, να κτίσει έναν νερόμυλο στην περιοχή Καλύβι, στην ποταμιά δηλαδή της Δεσκάτης, στα σημερινά όρια του Λουτρού και της Δεσκάτης, στα Βασάδικα.
Για την ανέγερση του νερόμυλου ξοδεύτηκαν 660 γρόσια, ποσό σημαντικό για την εποχή εκείνη, αλλά ο μύλος δεν κατασκευάσθηκε. Τι έγιναν τα χρήματα αυτά; Ο θυμησογράφος δεν σημείωσε. Πιθανόν να ήταν αποτυχημένη η κατασκευή και χρειάσθηκε να επιδιορθωθεί, με αποτέλεσμα η μονή να επιβαρυνθεί με άλλα 300 γρόσια. Πάλι, όμως, δεν έγινε ο νερόμυλος όπως θα έπρεπε και γι’ αυτό ο θυμησογράφος σημείωσε «και εξόδευσαν δευτέρα φορά γρόσια 300 από το μοναστήρι και μύλος δεν εστεριώθη».
Έτσι, λοιπόν, η Μονή της Παλιοκαρυάς ξόδεψε 960 γρόσια χωρίς να έχει τον νερόμυλο. Λόγω αυτών των εξόδων, δεν έγινε δυνατή η συντήρηση των μοναστηριακών εργαστηρίων (μαντάνια, δριστέλες), με αποτέλεσμα να καταστραφούν. Για τα δικά τους αλέσματα, οι μοναχοί πήγαιναν στο Κεφαλόβρυσο, οπότε η ζημία τους ήταν διπλή: έχαναν τις εισπράξεις από τα αλέσματα των χωρικών και πλήρωναν για τα δικά τους.
Η απώλεια εσόδων και τα έξοδα στο Κεφαλόβρυσο είχαν ως αποτέλεσμα την αδυναμία της μονής να πληρώσει τις ετήσιες εισφορές της (δοσίματα) στην οθωμανική διοίκηση των Τρικάλων, στην οποία υπαγόταν. Λόγω της κακοδιοίκησής του, οι μοναχοί με τους ιερομονάχους Ζαχαρία και Δαβίδ προσπάθησαν να «βγάλουν από το ηγουμενάτο» τον Ιάκωβο, αλλά δεν το κατόρθωσαν.
Η ηρεμία αποκαταστάθηκε στη μονή το 1775. Κάποια ημέρα αυτού του έτους, ο ηγούμενος Ιάκωβος αποφάσισε να μεταβεί στην Ελασσόνα. Στον δρόμο, όμως, τον περίμεναν οι ληστές, οι οποίοι τον σκότωσαν στην περιοχή Παλιούρι, άλλοτε μικρός οικισμός, στο 8 χιλιόμετρο της επαρχιακής οδού Ελασσόνας-Δεσκάτης.
Με κάποια δόση ικανοποίησης, ο θυμησογράφος κατέληξε στην ενθύμησή του, ως εξής: «Και έδωσε κακό θάνατο από κλέφτες. Και διά τούτο γράφομε, όποιος ηγούμενος δεν κυβερνάει καλά το μοναστήρι να μην πάθη τα όμοια και ο Θεός να συγχωρήση όλο το χριστιανικό γένος και ημάς τους αμαρτωλούς».
www.thessaliko.gr
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
