Γράφει ο Γιάννης Γιαλαμάς*
Όντας ένας ζωντανός οργανισμός, η πόλη μας υποφέρει από τις υψηλές θερμοκρασίες, για πολλούς μήνες κάθε χρόνο.
“Κάθε πέρσι και καλύτερα” λέμε επί πολλά καλοκαίρια, και αντιλαμβανόμαστε πως είναι πολύ σημαντικό, οι θερμοκρασίες στην πόλη μας να μειωθούν με κάποιους τρόπους, τους θερινούς μήνες, διότι εκτός του ότι μπορεί να επιφέρουν συνέπειες όπως καψίματα, θερμοπληξίες, μέχρι και κατασπατάληση χρημάτων (ειδικά τώρα που οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας δε επιτρέπουν πολλά λάθη) ή αύξηση της πιθανότητας για black out, ακόμα και μακροσκοπικά,οι θερμοκρασίες αυτές αλλάζουν το μικροκλίματα επηρεάζοντας άμεσα και καταστροφικά τις γύρω καλλιέργειες, που αποτελούν μία από τις βασικότερες πηγές εισοδήματος για τους κατοίκους του νομού μας.
Ακόμα ένας παράγοντας, καθόλου ασήμαντος είναι ότι η τοπική οικονομία
πχ η αγορά αλλά και τα καταστήματα καφεστίασης), βλέπει ζημιές τις θερμές περιόδους όταν η πόλη ερημώνει. Υλικά όπως ατσάλι και σίδερο, τα οποία διατηρούν την θερμότητα και εμποδίζουν τον κύκλο του νερού, σύμφωνα με μελέτες, αυξάνουν τον μέσο όρο θερμοκρασίας τουλάχιστον κατά 7 βαθμούς Κελσίου.
Στη Λάρισα “βράζουν τα τσιμέντα”!
Δεν είναι τυχαίο, ότι κάθε χρόνο, πολλές περιοχές του θεσσαλικού κάμπου, συγχρόνως, (Φάρσαλα, Αγιά, Ελασσόνα κ.α) είναι αυτές που φέρουν πρωτιές στις θερμοκρασίες που σημειώνονται στη χώρα. Όλες αυτές οι περιοχές, έχουν αλληλένδετο κλίμα, λόγω της εγγύτητας μεταξύ τους, όπως λογικά θα σκεφτεί κανείς, όμως σε τι οφείλονται αυτά τα ρεκόρ ζέστης, τα οποία είναι ικανά μέχρι και να εξατμίζουν το νερό στα παρα-Kάρλια χωριά? Και πέραν των άλλων, επηρεάζει πολύ την εικόνα και το branding της πόλης, προς πιθανούς επισκέπτες.
Υπάρχουν τρεις βασικοί παράγοντες που ρυθμίζουν την θερμοκρασία μέσα και γύρω από μία πόλη. Αυτοί είναι (με τυχαία σειρά) το ποσοστό δόμησης, οι περιοχές πρασίνου και η ποιότητα των κατοικιών. Σε άλλο άρθρο θα (ξανά)γράψω για την δενδροφύτευση και την δενδρο-κάλυψη, αλλά και για τα πιο “πράσινα” σπίτια. Σήμερα θα μιλήσουμε για τη πρώτη αιτία, και για μία άγνωστη σε πολλούς λέξη, τη λευκαύγεια.
Τι είναι η Λευκαύγεια?
Στα αγγλικά, η λέξη «albedo» προέρχεται από το λατινικό «albus», που σημαίνει λευκός. Η λευκαύγεια είναι “το μέτρο ανακλαστικότητας μιας επιφάνειας ή ενός σώματος”. Μπορεί να υπολογιστεί διαιρώντας τη ανακλώμενη ακτινοβολία διά της προσπίπτουσας ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολίας στην επιφάνεια ενός σώματος. Το κλάσμα αυτό, που συνήθως εκφράζεται ως ποσοστό από 0% έως 100%, είναι μια σημαντική έννοια στην Κλιματολογία (αλλά και στην Αστρονομία). Η μέτρηση της πραγματοποιείται μέσω δορυφορικών παρατηρήσεων αλλά και επιτόπιων μετρήσεων. Επιφάνειες με μεγαλύτερη λευκαύγεια (πχ το φρέσκο χιόνι έχει περίπου 0,9) αντανακλούν περισσότερη θερμοκρασία, άρα διατηρούνται πιο ψυχρές. Αντιθέτως οι ωκεανοί έχουν πολύ χαμηλή λευκαύγεια, περίπου 0,06, και συσσωρεύουν μεγάλη θερμότητα. Συμπεραίνουμε εύλογα, πως η αποψίλωση των δασών, η αστικοποίηση και το λιώσιμο των πάγων, γεμίζουν την επιφάνεια της γης, με πιο σκοτεινές εκτάσεις, άρα παραμένουν θερμότερες.
Ήδη πολλές πόλεις ανά το κόσμο ενθαρρύνουν την χρήση πιο ανακλαστικών και χρωματιστών επιφανειών, όπως η (μακρινή) πόλη Παραμάτα, μία πόλη της Αυστραλίας, η οποία υποφέρει κάθε χρόνο, και κινδυνεύει με ερημοποίηση, και ταλαιπωρείται από πολλές περιφερειακές πυρκαγιές.
Τρόποι αύξησης της Λευκαύγειας στη πόλη μας
Η Λάρισα είναι χτισμένη με υλικά χαμηλής λευκαύγειας (τσιμέντο, ατσάλι και πίσσα), και θα μπορούσε να δει άμεσα αποτελέσματα αν υιοθετήσει μέτρα όπως κάποιες πόλεις, βάφοντας ορισμένους δρόμους και πλατείες με λευκή ή ανοιχτόχρωμη βαφή. Υπάρχουν τεχνολογικές εφαρμογές όπως τα “ψυχρά οδοστρώματα” (cool pavements) οι οποίες μπορεί να βοηθήσουν. Το δροσερό οδόστρωμα είναι μια επιφάνεια δρόμου που χρησιμοποιεί πρόσθετα για να αντανακλά την ηλιακή ακτινοβολία σε αντίθεση με το συμβατικό σκοτεινό (γκρι) οδόστρωμα. Έχει διαπιστωθεί πως, τα συμβατικά σκούρα πεζοδρόμια συμβάλλουν στις αστικές θερμικές νησίδες καθώς απορροφούν το 80–95% του ηλιακού φωτός και θερμαίνουν τον τοπικό αέρα. Τα πιο “δροσερά” πεζοδρόμια κατασκευάζονται με διαφορετικά υλικά για να αυξήσουν το λευκαύγεια, αντανακλώντας έτσι τη θερμική ακτινοβολία έξω από την ατμόσφαιρα. Το ίδιο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε άλλες επιφάνειες, όπως ανοιχτά γήπεδα, ποδηλατοδρόμους κλπ.
Βελτίωση των χώρων πάρκινγκ
Φανταστείτε να μπορούσαμε να μετατρέψουμε μία λωρίδα (στην οποία τα αμάξια διπλο-παρκαρουν παράνομα) σε λωρίδα με δέντρα. Αυτό βέβαια, προϋποθέτει να χρησιμοποιούμε λιγότερο το αμάξι μας, αλλά δε γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Γενικότερα πρέπει να μειωθούν οι εκτάσεις των πάρκινγκ, άρα -να μειωθεί η ανάγκη για χρήση αμαξιού (ο Δήμος μπορεί να προωθήσει εφαρμογές διαμοιρασμού αμαξιού – car pooling, car sharing), -να αυξηθεί η χρήση ΜΜΜ (άρα βελτίωση των δημόσιων ΜΜΜ), -και να καλυφθούν κάποιες από τις υπάρχουσες εκτάσεις των parking (ειδικά τα μεγάλα περιφερειακά) με ανοιχτόχρωμα σκέπαστρα ή να προστεθούν δέντρα για σκίαση.
Πολλές φορές το οδόστρωμα ανοιχτού χρώματος είναι ενοχλητικό, ειδικά για τους οδηγούς που δεν το έχουν συνηθίσει, αλλά εδώ θα πρέπει να μετρηθεί, τι είναι προτιμότερο. Να γίνεται η διαβίωση στη πόλη δύσκολη λόγω της ζέστης (η οποία κάθε χρόνο θα γίνεται περισσότερο αισθητή), ή να βελτιωθεί με αντίτιμο αυτό των λευκότερων πεζοδρομίων/δρόμων? Αν η Λάρισα θέλει να είναι τουριστικός προορισμός για όλο το χρόνο (συνεπώς και τους θερινούς μήνες), πρέπει να γίνουν αλλαγές…
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
