Γράφει ο Ευάγγελος Μπαλντούνης (Καθηγητής φιλόλογος)
Από την αρχαιότητα η Τρίαινα αποτέλεσε γνώρισμα θαλάσσιας δύναμης και ισχύος. Πρόκειται για μία λόγχη με τρεις αιχμές.
Ποια η χρήση της τρίαινας: Όπως οι θεοί και οι ημίθεοι της στεριάς διέθεταν πανίσχυρα όπλα, έτσι και οι μύθοι ήθελαν τους τιθασευτές της θάλασσας να κρατούν στα χέρια τους μία υπέρλαμπρη Τρίαινα, ικανή να χειραγωγήσει τα κύματα ή να τα ωθήσει σε βίαια ξεσπάσματα. Στη μυθολογία των αρχαίων Ελλήνων η Τρίαινα συνιστούσε έμβλημα και όπλο του θεού Ποσειδώνος. Την χρησιμοποιούσε: α) Για να ελέγχει τις θάλασσες, να δημιουργεί νερό από το πουθενά, να προκαλεί παλιρροϊκά κύματα και θαλάσσιες καταιγίδες. β) Για να ενορχηστρώνει τρομερούς σεισμούς. Γι’ αυτό και έχει πολλά προσωνύμια, όπως Ενοσίχθων, Ενοσίγαιος (κινεί, ταράζει την γη), Σεσίχθων κλπ. Στον ομηρικό ύμνο αναφέρεται επίσης ως «Γαίης Κινητήρ» και «Γαιήοχος» (κάτοχος της γης).
Οι τρεις οντότητες που αναπαριστά : Η Τρίαινα συμβολίζει την τρισυπόστατη θεϊκή αρχή, όπως αυτή εκφράζεται στο Πάνθεο των Ολύμπιων Θεών από τους τρεις θεϊκούς αδελφούς (Δίας – Ποσειδών – Πλούτων, Άδης). Οι τρεις αυτοί μεγάλοι θεοί του Δωδεκάθεου, μοίρασαν μεταξύ τους τον κόσμο μετά το πέρας της νικηφόρας Γιγαντομαχίας. Στον Δία έλαχε να εξουσιάζει τους ουρανούς, στον Άδη να κυβερνά τον Κάτω Κόσμο και στον Ποσειδώνα να κυριαρχεί στη θάλασσα και σε όλο το υδάτινο στοιχείο πάνω στη γη. Σαν θεός της θάλασσας, ο Ποσειδών μπορεί να ταξιδεύει με το χρυσό του άρμα πάνω στα κύματα χωρίς να βρέχεται.
Εμφανίσεις του Ποσειδώνος: Το άρμα το έσερναν δύο χαλκοπόδαρα και με χρυσές χαίτες άτια, κι «ανέβαινε στην επιφάνεια της θάλασσας που χαιρόταν να τού ανοίγει δρόμο» (Ιλιάδα). Σκίζει τα νερά κρατώντας στα χέρια του την Τρίαινα. Τον συνοδεύουν δελφίνια, ιππόκαμποι, γοργόνες και άλλες θαλάσσιες θεότητες. Μπορούσε με την Τρίαινά του να σηκώνει σε μια στιγμή άγρια κύματα και φοβερές τρικυμίες ή αντίθετα να γαληνεύει τα ύδατα. Γι’ αυτό και προσφωνείται «Ποντομέδων (πόντος + μέδω = κυβερνώ), Αλίδουπος (αλς = θάλασσα + δούπος = κρότος, βουητό), Κυμοθαλής, Κοσμοσείστης.
Σκοπούς που εξυπηρετούσε η τρίαινα: Οι ναυτικοί έκαναν πάντα σπονδές στον Ποσειδώνα πριν το ταξίδι τους, για να έχουν ήρεμη θάλασσα και ασφαλή επιστροφή. Η τρίαινα ήταν ήδη κυνηγετικό εργαλείο των αλιέων και η χρήση του δεν έχει αλλάξει ως σήμερα. Η υπεροχή της απέναντι στο καμάκι είναι λειτουργική, καθώς εμποδίζει το θήραμα να κάνει κινήσεις για να ελευθερωθεί. Η κατασκευή της πάλι επιτρέπει στις αιχμές να βυθιστούν μέσα στο στόχο όσο πρέπει. Με βάση επομένως τις εξυπηρετήσεις αυτού του οργάνου, θεωρήθηκε το καταλληλότερο για να απεικονίσει το πρότυπο του θεού με την ιδιότητα του κυρίου των θαλασσών. Τρίαινες κατείχαν κι άλλες θαλάσσιες θεότητες, όπως ο Τρίτων, ο θεός όλων των ποταμών, γιος του Ποσειδώνος και της Αμφιτρίτης.
Πώς ο Ποσειδώνας εξαφάνισε τον Αίαντα τον Λοκρό: Η αυθεντική Τρίαινα, το θεϊκό αυτό αντικείμενο, είχε σφυρηλατηθεί από τους τρεις Κύκλωπες, τα παιδιά της Γαίας και του Ουρανού που το χάρισαν στον Ποσειδώνα. Έκτοτε ο θεός την χρησιμοποιούσε για να πολεμά θαλάσσια τέρατα, αλλά και να βουλιάζει τα πλοία όσων θνητών είχαν προκαλέσει την οργή του. Ένα παράδειγμα: μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου, οι Λοκροί ξεκινούν το ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα. Η ακόλαστη όμως πράξη του Αίαντος τού Λοκρού να βιάσει την Κασσάνδρα μέσα στον ιερό ναό της Αθηνάς, δεν είχε ξεχαστεί από την θεά. Προκάλεσε καταιγίδα κοντά στην Εύβοια και με κεραυνό κατέστρεψε το πλοίο του Αίαντος. Ωστόσο ο Αίας σώθηκε πάνω σ’ ένα βράχο, λέγοντας προς τους θεούς ότι θα επιβιώσει παρά τη θέλησή τους. Τότε ο Ποσειδών προσβεβλημένος από την αλαζονεία του, χτύπησε με την Τρίαινά του τον βράχο, τον διέλυσε και ο Αίας χάθηκε….
Άλλες εκφράσεις της τρίαινας: Με την Τρίαινά του ο Ποσειδών χτύπησε έναν βράχο κοντά στην Ακρόπολη, δημιουργώντας έτσι μια πηγή αλμυρού νερού. Ήταν τότε που διαγωνιζόταν με την Αθηνά για το ποιος θα έχει την Αθήνα υπό την επιρροή του. Η Τρίαινα δεν είναι απλά το όπλο του Ποσειδώνος που το κρατά αντί για σκήπτρο. Είναι το κατεξοχήν σύμβολό του, που η παρουσία του είναι κυρίαρχη σε κάθε εκδήλωση προς τιμήν του Θεού και κυρίως στην εορτή των Ισθμίων. Η Τρίαινα αποτελεί εκδήλωση της τριπλής Ποσειδώνιας δύναμης: 1) Συνιστά τη δύναμη του Θεού τυύ υγρού στοιχείου στη θάλασσα. 2) Χαρακτηρίζει την ισχύ του επί τού υγρού στοιχείου στη στεριά (πηγές, ποταμοί, λίμνες). 3) Υποδεικνύει την ρωμαλεότητά του και εντός των εμβίων όντων και του ανθρώπου.
Η σημασία της σύστασής μας από πολύ νερό: Ας μην ξεχνούμε ότι είμαστε 70% νερό. Άρα το έμβλημα του Ποσειδώνος συνθέτει την απόλυτη έκφραση της τριπλής δύναμής του, που άλλοτε ταράζει κι άλλοτε κατευνάζει την αναταραχή που ο ίδιος προκαλεί. Η τρίαινα εντός των εμβίων όντων και εντός του ανθρώπου, είναι αυτή που κυβερνά το συναίσθημα. Η εσωτερική αυτή τρίαινα, άλλες φορές αναστατώνει τα εσωτερικά μας ύδατα κι έχουμε συναισθηματική θύελλα κι άλλες φορές τα γαληνεύει, οπότε νιώθουμε όμορφα και ήρεμα. Ο άνθρωπος είναι συναισθηματικό ον, επειδή ακριβώς κυριαρχείται από το νερό.
Με τρίαινα και οι Μονομάχοι: Με την πάροδο του χρόνου, η ισχύς του συμβολισμού της τρίαινας όχι μόνο δεν έσβησε, αλλά η ανθρώπινη φαντασία την έντυσε με ακόμα περισσότερες και ποικίλες δυνάμεις. Έτσι από σύμβολο θαλάσσιας ισχύος, έγινε και όπλο των μονομάχων του Κολοσσαίου, καθώς και δηλωτικό του απόλυτου κακού. Ο Ποσειδών αν και θεός καταστροφέας ή ανατροπέας της τάξης πχ όταν προκαλεί σεισμούς, μπορούσε αντίστροφα να εγγυηθεί και την τάξη.
Βιβλιογραφία: α) «Ελληνική Μυθολογία» Θ. Ι. Κακριδή. β) Σειρά ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για τη μυθολογία των προγόνων μας
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
