Του Κωνσταντίνου Κοντοκώστα
Σχεδόν ένας χρόνος έχει περάσει από τη μέρα που ο εφέτης Σωτήρης Μπακαϊμης επιλέχθηκε από την Ολομέλεια Εφετών Λάρισας για να αναλάβει το στάδιο της ανάκρισης για το δυστύχημα των Τεμπών, και πλέον έχουμε μπει στην τελική ευθεία για την περάτωση της διαδικασίας.
Με τις ποινικές διώξεις που ασκήθηκαν την Τετάρτη σε δύο στελέχη της Hellenic Train ο συνολικός αριθμός των διωκόμενων για το δυστύχημα ανήλθε σε 33 και αναμένεται να ανέβει τις επόμενες εβδομάδες καθώς το έργο του εφέτη ανακριτή συνεχίζεται και ολοκληρώνεται.
Μια “ακτινογραφία” των ποινικά εμπλεκόμενων μέχρι σήμερα στην υπόθεση δείχνει ότι ευθύνες καταλογίζονται όχι μόνο στον σταθμάρχη που έκανε το μοιραίο λάθος να στείλει την αμαξοστοιχία στην γραμμή καθόδου, αλλά και σε στελέχη οργανισμών που φέρουν ευθύνη είτε για την μετάταξη του στη συγκεκριμένη θέση είτε για την τοποθέτηση του στο Σταθμό Λάρισας είτε για τις παραλείψεις τους στην εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας που θα απέτρεπαν τη σύγκρουση.
Από τους 33 διωκόμενους οι 16 είναι στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ και ακολουθούν εννέα στελέχη του ΟΣΕ. Η λίστα συμπληρώνεται με τα στελέχη της Hellenic Train, δύο μέλη της επιτροπής αξιολόγησης, τους σταθμάρχες της απογευματινής βάρδιας της 28ης Φεβρουαρίου, τον επιθεωρητή κυκλοφορίας του ΟΣΕ και φυσικά τον σταθμάρχη στη βάρδια του οποίου έγινε το δυστύχημα.
Με εξαίρεση τα στελέχη της Hellenic Train και τα μέλη της επιτροπής, οι 29 από τους 33 διώκονται για το κακούργημα της διατάραξης της ασφάλειας συγκοινωνιών που επιφέρει ποινές κάθειρξης. Επίσης με εξαίρεση τα μέλη της επιτροπής που έχουν μόνο την πλημμεληματικού τύπου παράβαση καθήκοντος όλοι οι υπόλοιποι βαρύνονται και με τα πλημμελήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή, βαριάς σωματικής βλάβης από αμέλεια κατά συρροή και απλής σωματικής βλάβης από αμέλεια κατά συρροή.
Μέχρι στιγμής από τους 33, προφυλακισμένοι παραμένουν ο σταθμάρχης και ο επιθεωρητής.
Τις επόμενες εβδομάδες αναμένονται οι καταθέσεις των στελεχών της ΕΡΓΟΣΕ και της Hellenic Train καθώς και η άσκηση νέων ποινικών διώξεων που σύμφωνα με πληροφορίες θα αφορούν στελέχη του υπουργείου μεταφορών και της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ).
Να σημειωθεί πως την εποπτεία της διερεύνησης του πολύνεκρου δυστυχήματος έχει η Εισαγγελία Εφετών Λάρισας μετά την αναβάθμιση της δικαστικής έρευνας που ζήτησε την επομένη του δυστυχήματος ο τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ισίδωρος Ντογιάκος.
Ο σταθμάρχης στην ουσία είναι και ο μόνος από τους διωκόμενους που απολογήθηκε στην τακτική ανακρίτρια και κατόπιν τέθηκε προσωρινά κρατούμενους.
Από τη μέρα της σύλληψης και άσκησης ποινικής δίωξης στον σταθμάρχη έχει συμπληρωθεί σχεδόν ένας χρόνος στο στάδιο της ανακριτικής διαδικασίας. Ας πάρουμε το χρονικό από την αρχή.
Ο πρώτος κατηγορούμενος και η αναβάθμιση
Περίπου στις 3 τα ξημερώματα της 1ης Μαρτίου, οι αστυνομικοί φτάνουν στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Λάρισας και προσαγάγουν τον σταθμάρχη που εκτελούσε τη βραδινή βάρδια και λίγες ώρες πριν έστειλε την αμαξοστοιχία σε τροχιά “θανάτου”. Το πρωί της ίδιας μέρας η αστυνομία θα προχωρήσει στη σύλληψη του.
Την ίδια στιγμή ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος, αναθέτει την εποπτεία των ερευνών για το πολύνεκρο δυστύχημα στον τότε προϊστάμενο της Εισαγγελίας Εφετών Λάρισας, Σταμάτη Δασκαλόπουλο. Δύο μέρες μετά ο κ. Ντογιάκος με νέα του παραγγελία προς την Εισαγγελία Εφετών ζητά την πλήρη διερεύνηση της υπόθεσης και την αναζήτηση ευθυνών προς πάσα κατεύθυνση.
Στις 6 Μαρτίου ο κ. Δασκαλόπουλος με έγγραφό του ζητά την άμεση σύγκληση της Ολομέλειας Εφετών Λάρισας προκειμένου να ληφθεί απόφαση για την ανάθεση της έρευνας σε εφέτη ανακριτή. Μια μέρα πριν προηγήθηκε η μαραθώνια, κατάθεση του σταθμάρχη. Σύμφωνα με τον δικηγόρο του ο σταθμάρχης φέρεται να κατέθεσε μεταξύ άλλων στην ανακρίτρια πως εκείνο το βράδυ είχε μείνει μόνος του στη βάρδια χωρίς βοήθεια.
Πράγματι μερικές εβδομάδες αργότερα θα κληθούν να καταθέσουν μετά από ποινική δίωξη που τους ασκήθηκε, οι συνάδελφοι του στην απογευματινή βάρδια.
Πριν από αυτό όμως η διενέργεια της ανάκρισης πρέπει να περάσει στα χέρια εφέτη. Στις 10 Μαρτίου η Ολομέλεια Εφετών μετά από συνεδρίαση αποφάσισε ομόφωνα τον ορισμό του Σωτήρη Μπακαϊμη ως τακτικού ανακριτή και της Σοφίας Λυμπεριάδου ως αναπληρώτριας.
Από τις 14 Μαρτίου μέχρι σήμερα ο κ. Μπακαϊμης “τρέχει” εξ ολοκλήρου το στάδιο της ανάκρισης.
Σταθμάρχες, επιθεωρητής και επιτροπή αξιολόγησης
Κατόπιν του ορισμού του ο κ. Μπακαϊμης παίρνει στα χέρια του τον φάκελο της δικογραφίας και ξεκινά τις δικές του ανακριτικές πράξεις. Στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο Δικαστικό Μέγαρο Λάρισας υποδέχεται σχεδόν σε καθημερινή βάση στελέχη του ΟΣΕ και άλλων φορέων, μάρτυρες από τον Σταθμό, ειδικούς με γνώση στο σιδηρόδρομο, τραυματίες, στελέχη σωμάτων ασφαλείας που συνέδραμαν τις πρώτες ώρες μετά τη σύγκρουση αλλά και συγγενείς των θυμάτων.
Μετά τον σταθμάρχη η έρευνα στρέφεται στους δύο συναδέλφους του στην απογευματινή βάρδια. Η ποινική δίωξη που τους ασκήθηκε αφορούσε το γεγονός πως έφυγαν πριν την ολοκλήρωση της βάρδιάς τους στις 23.00 αφήνοντας τον συνάδελφό τους, που ανέλαβε μια ώρα πριν, να διευθετήσει μόνος του την κυκλοφορία στο Σταθμό. Στο υπόμνημα που κατέθεσε στον ανακριτή ο εμπειρότερος εκ των δύο σταθμαρχών, αναφέρει πως παρέδωσε το πόστο του στον συνάδελφο του περίπου στις 22.15 χωρίς κανένα πρόβλημα και επισημαίνει πως η ώρα 22.00-23.00 είναι ώρα “παράδοσης-παραλαβής” και από τη στιγμή που αναλαμβάνει ο επόμενος σταθμάρχης αυτός και μόνο είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση της κυκλοφορίας.
Για τον προφυλακισμένο σταθμάρχη αναφέρει ότι εργάστηκε πριν το δυστύχημα τουλάχιστον 10 φορές ως νυχτερινός στο Σταθμό Λάρισας και πως ήταν εξοικειωμένος με τον Σταθμό και τον τοπικό πίνακα χειρισμού αιχμών.
Ωστόσο ως προς την καταλληλότητα του συναδέλφου του και την τοποθέτησή του στον Σταθμό της Λάρισας, θα ασκηθεί ποινική δίωξη στον Προϊστάμενο του Τμήματος Επιθεώρησης Λάρισας της Υπηρεσίας Υποστήριξης Κυκλοφορίας (σιδηροδρόμων) Κεντρικής και Νοτίου Ελλάδος.
Ο επιθεωρητής ως υπεύθυνος για την κατανομή βαρδιών του προσωπικού κυκλοφορίας και την κατάρτιση του προγράμματος των υπηρεσιών των εκτελούντων υπηρεσία σταθμαρχών στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Λάρισας, διώκεται γιατί τοποθέτησε τον σταθμάρχη σε ένα κεντρικό σταθμό με κίνηση, στη βραδινή βάρδια που δεν προβλέπει δεύτερο σταθμάρχη και ενώ γνώριζε ότι ο συγκεκριμένος δεν είχε τα κατάλληλα προσόντα να ανταποκριθεί σ’ αυτό το πόστο.
Θυμίζουμε ότι ο σταθμάρχης τοποθετήθηκε στη συγκεκριμένη θέση στις 24 Ιανουαρίου του 2023 σε ηλικία 59 ετών και ενώ η μόνη επαγγελματική του ενασχόληση με τον ΟΣΕ μέχρι να τοποθετηθεί εκεί, ήταν η εργασία του ως αχθοφόρος πριν από 33 χρόνια ενώ η αμέσως προηγούμενη δουλεία του ήταν υπάλληλος στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας.
Στο πλαίσιο του 1ου κύκλου κινητικότητας έτους 2022, ο ΟΣΕ υπέβαλε αίτημα στην Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας, για την κάλυψη μιας θέσης σταθμάρχη ΔΕ με σχέση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου στη Λάρισα, με μετάταξη. Το αίτημα για τη θέση αυτή περιλάμβανε μεταξύ άλλων πρόσθετα απαιτούμενα τυπικά ή ουσιαστικά προσόντα του φορέα υποδοχής ήτοι, ο υπό μετάταξη υπάλληλος να χειρίζεται ηλεκτρονικό υπολογιστή και να έχει ηλικία έως και 48 έτη. Ο σταθμάρχης υπέβαλε τότε αίτηση για μετάταξη στην παραπάνω θέση παρά το γεγονός ότι ήταν σχεδόν 58 ετών, ξεπερνούσε δηλαδή κατά 10 περίπου χρόνια το ηλικιακό όριο που είχε θέσει ο ΟΣΕ για την προς κάλυψη θέση. Η επιτροπή αξιολόγησης τελικά άναψε το “πράσινο φως” και με την υπογραφή του τότε προέδρου του ΟΣΕ, ο υπάλληλος της πρωτοβάθμιας επιλέχθηκε για σταθμάρχης.
Οι εμπλεκόμενοι στην έγκριση της μετάταξής του, δηλαδή τα δύο μέλη της επιτροπής και ο πρόεδρος του ΟΣΕ που έβαλε την υπογραφή του, είναι οι επόμενοι που θα κληθούν να καταθέσουν τον Μάιο στον ανακριτή μετά την πλημμεληματικού χαρακτήρα ποινική δίωξη τους.
Ο πρόεδρος του ΟΣΕ όμως θα δεχτεί αργότερα ποινική δίωξη και για το κακούργημα της διατάραξης ασφάλειας συγκοινωνιών μαζί με άλλα οκτώ στελέχη του ΟΣΕ.
ΟΣΕ
Μέχρι το καλοκαίρι, το υλικό της δικογραφίας που έχει στα χέρια του ο εφέτης ανακριτής εμπλουτίζεται διαρκώς. Τελευταία προστίθεται σ’ αυτό και το πόρισμα της Τριμελούς Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για το δυστύχημα στα Τέμπη που διόρισε τον Μάρτιο η κυβέρνηση. Στο πόρισμα καταγράφονται μεταξύ άλλων και οι ελλείψεις στα συστήματα ασφαλείας το βράδυ του δυστυχήματος. Τα θέματα ασφαλείας σχετίζονται άμεσα με τις διώξεις που θα ακολουθήσουν το καλοκαίρι.
Στις αρχές Ιουνίου ο κ. Δασκαλόπουλος ασκεί ποινική δίωξη σε πέντε διευθυντικά στελέχη του ΟΣΕ. Πρόκειται για τον Γενικό Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Δικτύου του ΟΣΕ από 21-3-2017 έως και 15-11-2019, τον Γενικό Διευθυντή της της Γενικής Διεύθυνσης Δικτύου του ΟΣΕ από 1-12-2019 έως και 1-6-2020, τον Διευθυντή της Διεύθυνσης Σιδηροδρομικών Συστημάτων από 1-4-2017 έως και 30-9-2021, τον Διευθυντή της Διεύθυνσης Σιδηροδρομικών Συστημάτων από 1-10-2021 έως και σήμερα και τον Διευθυντή της Διεύθυνσης Συντήρησης Η/Μ Συστημάτων & Ηλεκτροκίνησης από 1-10-2021 έως και σήμερα.
Αυτή ήταν και η τελευταία ενέργεια του κ. Δασκαλόπουλου καθώς τέλη Ιουνίου συνταξιοδοτείται και τη θέση του ως προϊσταμένη της Εισαγγελίας Εφετών Λάρισας αναλαμβάνει η Σοφία Αποστολάκη η οποία μαζί με τον αντεισαγγελέα Εφετών Ιωάννη Μαγκούτα έχουν πλέον την εποπτεία των ερευνών. Το ίδιο καλοκαίρι ο εφέτης ανακριτής παραλαμβάνει και το πόρισμα των δικαστικών πραγματογνωμόνων αλλά και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας που διερευνά κυρίως εγκλήματα οικονομικής φύσεως ως προς την υλοποίηση της σύμβασης 717 που αφορά συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης.
Λίγο πριν το τέλος καλοκαιριού, στις 28 Αυγούστου, οι διώξεις σε στελέχη του ΟΣΕ συνεχίζονται και αυτή τη φορά καλούνται να καταθέσουν στον ανακριτή πρώην πρόεδροι και διευθύνοντες σύμβουλοι. Συγκεκριμένα ποινική δίωξη ασκείται στον διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΣΕ την περίοδο 8/3/2018 έως 20/9/2019, στον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο από 1/11/2019 έως και 10/6/2020 και στον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο από 13/1/21 έως 1/3/23. Επίσης ασκείται ποινική δίωξη και σε ένα εκτελεστικό μέλος του Δ.Σ. του ΟΣΕ.
Συνολικά για τους εννιά του ΟΣΕ η δίωξη έχει να κάνει με τη μη διασφάλιση συντήρησης των συστημάτων ασφαλείας όπως το ψηφιακό σύστημα επικοινωνίας GSM-R και το συστήματα σηματοδότησης.
Με την ολοκλήρωση των απολογιών τους το φθινόπωρο κλείνει ακόμα ένας κύκλος ερευνών. Θα πρέπει να περιμένουμε να μπει ο χειμώνας του 2024 για να ασκηθούν νέες διώξεις καθώς μεσολαβούν τα αιτήματα των οικογενειών των θυμάτων και συγγενών.
Στον “πάγο”
Καθ’ ολη τη διάρκεια της έρευνας του ανακριτή, το γραφείο του στο Δικαστικό Μέγαρο επισκεπτόταν δικηγόροι αλλά και μέλη του Συλλόγου Οικογενειών και Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών. Τα αιτήματα τους μεταξύ άλλων αφορούσαν τη διερεύνηση για την ύπαρξη παράνομων χημικών ουσιών καθώς τα αποτελέσματα του Γενικού Χημείου του Κράτους μετά από δειγματοληψία που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Μαρτίου, αναφέρουν τον εντοπισμό μεταξύ άλλων της χημικής ουσίας ξυλόλιο.
Ως προς αυτή την κατεύθυνση έχει ζητηθεί η διενέργεια δεύτερης δειγματοληψίας στο χώρο τον περασμένο Οκτώβριο την ίδια στιγμή που ειδικά εκπαιδευμένοι σκύλοι ψάχνουν για βιολογικό υλικό στα συντρίμμια των βαγονιών που φυλάσσονται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο Κουλουρι για την ταυτοποίηση της 23χρονης φοιτήτριας, Εριέττας Μόλχο.
Επίσης ο ανακριτής ζητά την προσκόμιση βιντεοληπτικού υλικού για την εμπορική αμαξοστοιχία ώστε να διαπιστωθούν τυχόν ενέργειες που σχετίζονται με παράνομες χημικές ουσίες. Οι παράλληλες αυτές διαδικασίες που τρέχουν καθ’ ολη τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του ‘23 θα βάλουν στον “πάγο” την άσκηση νέων ποινικών διώξεων καθώς ο ανακριτής περιμένει να έχει όλα τα στοιχεία στα χέρια του πριν προχωρήσει στο επόμενο στάδιο.
Στο χρονικό αυτό διάστημα θα βρεθεί στη Λάρισα και η νέα εισαγγελέας του Αρείου Πάγου που αντικατέστησε τον κ. Ντογιάκο, κα Γεωργία Αδειλίνη. Η εισαγγελέας θα βρεθεί στο χώρο όπου φυλάσσονται τα βαγόνια και θα ενημερωθεί για την πορεία των ερευνών.
Αφού τελικά περάσουν και οι διακοπές των Χριστουγέννων και μπούμε πλέον στο 2024 ο ανακριτής παίρνει τα αποτελέσματα που περιμένει και είναι έτοιμος για το επόμενο στάδιο. Για την ιστορία η δεύτερη δειγματοληψία που έγινε στο χώρο του δυστυχήματος δεν βρήκε ξυλόλιο, το βιντεοληπτικο υλικό δεν έδειξε κάτι αξιοποιήσιμο και το βιολογικό υλικό που βρέθηκε στα βαγόνια δεν οδήγησε στην ταυτοποίηση της Εριέττας.
ΕΡΓΟΣΕ
Τέλη Ιανουαρίου ασκείται ποινική δίωξη σε 15, – αρχές Φεβρουαρίου θα προστεθεί ακόμα ένας – στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ. Πρόκειται για στελέχη του οργανισμού από το 2016 μέχρι τη μέρα του δυστυχήματος και η δίωξη τους σχετίζεται με τη μη υλοποίηση της σύμβασης 717 που αφορά συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης. Η εν λόγω σύμβαση υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 2014 με ορίζοντα υλοποίησης τον Σεπτέμβριο του 2016 όμως οι συνεχείς παρατάσεις και μια συμπληρωματική σύμβαση καθυστέρησαν την υλοποίηση της με αποτέλεσμα το βράδυ της τραγωδίας, να μην λειτουργεί η πλευρική σηματοδότηση και κατ’ επέκταση η τηλεδιοίκηση.
Να σημειωθεί πως η σηματοδότηση αποτελεί προϋπόθεση για τη λειτουργία του συστήματος ETCS το οποίο διασφαλίζει σε μέγιστο βαθμό την ασφάλεια στο σιδηροδρομικό δίκτυο ενώ και η τηλεδιοίκηση είναι ένα επιπλέον μέτρο που διασφαλίζει την ομαλή κυκλοφορία στο σιδηροδρομικό δίκτυο καθώς ο σταθμάρχης έχει και ένα δεύτερο υπάλληλο, τον τηλεδιοικητή που επιβλέπει επίσης την πορεία των αμαξοστοιχιών.
Οι 16 λοιπόν της ΕΡΓΟΣΕ κλήθηκαν να καταθέσουν στον εφέτη ανακριτή αναφορικά με το ρόλο του στην μη υλοποίηση της σύμβασης. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται τρεις πρώην διευθύνοντες σύμβουλοι και πρόεδροι καθώς και ένας διευθυντής έργων.
Καταθέσεις και νέες διώξεις
Και οι 16 ζήτησαν και έλαβαν προθεσμία προκειμένου να απολογηθούν. Η αρχή γίνεται την ερχόμενη Πέμπτη, μια μέρα μετά τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το δυστύχημα, και μέχρι τις 8 Μαρτίου αναμένεται να έχουν καταθέσει όλοι τους.
Την ίδια στιγμή ασκήθηκαν και νέες διώξεις σε δύο υψηλόβαθμα στελέχη της Hellenic Train για την απουσία του συστήματος GSM-R. Τα δύο στελέχη, ο διευθύνων σύμβουλος και ο τεχνικός διευθυντής με καταγωγή από την Ιταλία, αναμένεται να προσέλθουν στον ανακριτή για να καταθέσουν το επόμενο διάστημα.
Το στάδιο της ανάκρισης αναμένεται να ολοκληρωθεί σύμφωνα με πληροφορίες με διώξεις σε στελέχη άλλων δύο φορέων και ύστερα, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, αναμένεται η έναρξη της δίκης.
Ο χρόνος και ο χώρος
Το χρονοδιάγραμμα της έναρξης της δίκης το έθεσε ο ίδιος υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης σε πρόσφατες δηλώσεις του σε ΜΜΕ. Σύμφωνα με τον υπουργό λοιπόν η δίκη αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιούνιο καθώς το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο “Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης” που ήρθε προς ψήφιση χθες στη Βουλή, αφαιρεί το στάδιο της προδικασίας δηλαδή την υποχρέωση να εκδοθεί βούλευμα. Χωρίς αυτή τη διαδικασία αφαιρούνται περίπου πέντε μήνες από τη συνολική διαδικασία και έτσι από τη στιγμή που το στάδιο της ανάκρισης ολοκληρωθεί, ο εισαγγελέας έχει τη δυνατότητα να στείλει την υπόθεση κατευθείαν στο ακροατήριο.
Αναφορικά με το χώρο διεξαγωγής της δίκης, πάλι ο κ. Φλωρίδης ανακοίνωσε ότι αυτή θα διεξαχθεί σε χώρο που θα διαμορφωθεί στο campus του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (πρώην ΤΕΙ). Ο λόγος είναι ότι ο μεγαλος αριθμός διαδίκων, οικογενειών αλλά και το εύλογο ενδιαφέρον των ΜΜΕ καθώς αναμένεται να είναι μια απο τις σημαντικότερες δίκες των τελευταίων ετών, δεν μπορεί να φιλοξενηθεί στις αίθουσες του Δικαστικού Μεγάρου Λάρισας αφού η μεγαλύτερη εκεί αίθουσα ακροατηρίου χωρά μόλις 111 άτομα.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
