Δοκίμιο του Βάιου Κουτριντζέ, συγγραφέα
Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ κάποιων μυθιστορημάτων ως ΄΄βιβλιολογικών΄΄ δεν είναι επίσημος, αλλά χαρακτηρίζει επαρκώς τα μυθιστορήματα που μιλάνε για το βιβλίο, τα ΄΄βιβλία, δηλαδή, για το βιβλίο΄΄. Αυτά τα βιβλία συνήθως έλκουν μια ειδική κατηγορία βιβλιόφιλων αναγνωστών και τους συγγραφείς. Το κύριο θέμα τους είναι το βιβλίο και η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από την κεντρική αυτή ιδέα. Τα βιβλία αυτού του είδους είναι πολλά, κυρίως ξένων συγγραφέων, ενώ τα ελληνικά είναι ελάχιστα. Ο συγγραφέας που θ’ ασχοληθεί μ’ ένα τέτοιο βιβλίο πρέπει να γνωρίζει άριστα τους παράγοντες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και διακίνηση των βιβλίων (συγγραφέας – βιβλιοδέτης – εκδότης – βιβλιοπωλείο – αναγνώστης), τις μεταξύ τους σχέσεις και να έχει διαβάσει ειδικές μελέτες για το βιβλίο. Τα βιβλία αυτά προσομοιάζουν με τους καθρέπτες που αναπαράγουν το είδωλο ενός προσώπου άπειρες φορές. ΄΄Βιβλίο μες το βιβλίο΄΄ που μπορεί κι αυτό να ασχολείται με το βιβλίο, κ.ο.κ.. Χαρακτηριστικό παράδειγμα απειροστής επανάληψης είναι το εξώφυλλο του δίσκου ΄΄Ummagumma΄΄ των Pink Floyd, στο οποίο το συγκρότημα διακτινίζεται στο άπειρο.
Πολλά βιβλία εμπεριέχουν βιβλιολογικά περιστατικά, όπως επί παραδείγματι όταν ένας ήρωας ή ο αφηγητής αναφέρεται σε κάποιο βιβλίο ή συγγραφέα και γενικά σε κάποιο βιβλιογραφικό στοιχείο. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις το βιβλίο δεν αποτελεί το θέμα του μυθιστορήματος, αλλά μέρος του κειμενικού υλικού ή τίθεται στο πλαίσιο της διακειμενικότητας.
Ας δούμε όμως μερικά από τα βιβλία αυτά αρχίζοντας από εκείνα που πραγματεύονται τη σχέση αναγνώστη – βιβλίου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ΄΄Χάρτινο σπίτι΄΄ του Κάρλος Μαρία Ντομίνγκες (Πατάκης 2006), όπου ο ήρωας χτίζει ένα σπίτι με βιβλία, χρησιμοποιώντας δηλαδή αντί για τούβλα τα βιβλία της μεγάλης βιβλιοθήκης του. Τι θα γίνει όμως όταν πρέπει, οπωσδήποτε, να βρει ένα συγκεκριμένο βιβλίο, που βρίσκεται ενσωματωμένο σε κάποιον τοίχο;
Στον ΄΄Βιβλιοφάγο΄΄ του Κλάας Χούιτσινγκ (Εμπειρία Εκδοτική 2003) ένας μανιώδης βιβλιοφάγος φτάνει στο έγκλημα για να ικανοποιήσει το πάθος του, ν’ αποκτήσει το αγαπημένο του βιβλίο.
Στο ελληνικό βιβλίο: ΄΄Ο αναγνώστης του σαββατοκύριακου΄΄ του Δημήτρη Φύσσα μια τυφλή γυναίκα έχει προσλάβει μια κοπέλα να της διαβάζει από τη Δευτέρα ως την Παρασκευή βιβλία. Το διάβασμα συνεχίζεται, κάθε μέρα, από το σημείο που το είχε αφήσει την προηγουμένη. Όταν κάποια Δευτέρα η κοπέλα ανακαλύπτει ότι ο σελιδοδείκτης έχει μετακινηθεί, διερωτάται αν έχει προσληφθεί κι άλλος αναγνώστης για το σαββατοκύριακο.
Μια άλλη σχέση είναι εκείνη του εκδότη με το συγγραφέα του. Ο εκδότης χαίρεται, ζηλεύει ή μισεί το συγγραφέα; Στην τελευταία περίπτωση, ποιος μπορεί να είναι ο λόγος που τον οδηγεί μέχρι την επαγγελματική εξόντωση του συγγραφέα; Έναν τέτοιο λόγο περιγράφει ο Ζαν-Ζακ Φίστερ στο βιβλίο του ΄΄Σατανική εκδίκηση΄΄ (Ωκεανίδα 1997), όπου ο εκδότης οδηγείται στα άκρα για ερωτικούς λόγους.
Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα αυτής της σχέσης, που όμως δεν είναι βιβλίο, αποτελεί η κινηματογραφική ταινία: ΄΄Ένας υπέροχος κατάσκοπος΄΄, 1973, με τον Ζαν-Πολ Μπελμοντό στο ρόλο του συγγραφέα, που καθυστερεί να παραδώσει εγκαίρως τα χειρόγραφα του τελευταίου του βιβλίου στον εκδότη του.
Στο βιβλίο του Πέδρο Θαραλούκι: ΄΄Για εραστές και κλέφτες΄΄ (Μεταίχμιο 2003) τέσσερις συγγραφείς καλούνται να γράψουν ένα βιβλίο κατά παραγγελία του εκδότη τους κατά τη διάρκεια των γενεθλίων του στο εξοχικό του. Στο λίγο χρόνο που έχουν στη διάθεσή τους, θ’ αναδειχθούν οι μηχανισμοί που οδηγούν στη δημιουργία ενός λογοτεχνικού έργου.
Στο βιβλίο του Ανρί Τρουαγιά: ΄΄Η κόρη του συγγραφέα΄΄ (Μεταίχμιο 2002) ο συγγραφέας ζει με την κόρη του -η γυναίκα του έχει πεθάνει- και απ’ αυτή τη σχέση αντλεί δύναμη να συνεχίσει το συγγραφικό του έργο. Τι θα γίνει, όμως, όταν η κόρη ερωτεύεται ένα νεαρό συγγραφέα του οποίου το βιβλίο σαρώνει, ενώ το δικό του δεν έχει καμιά τύχη; Ποια συναισθήματα θα τον κατακλύσουν;
Στο ελληνικό βιβλίο του Δημήτρη Μαμαλούκα: ΄΄Η χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα΄΄ (Καστανιώτης 2007) ένας μανιώδης βιβλιόφιλος, στις αρχές του 19ου αιώνα έχει δημιουργήσει μια μεγάλη βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία: χειρόγραφα, παλαίτυπα, κώδικες, κ.λπ., που έχει χαθεί στο κύλισμα του χρόνου. Τι απέγινε η πολύτιμη αυτή βιβλιοθήκη; Η αναζήτησή της από ένα σύγχρονο συλλέκτη αποτελεί την υπόθεση του βιβλίου που έχει και άρωμα νουάρ.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
