του Βάιου Κουτριντζέ, συγγραφέα
ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ, ανάλογα με το ειδολογικό περιεχόμενό του, προσδιορίζεται ως κοινωνικό, ιστορικό, επιστημονικής φαντασίας, φαντασίας, ερωτικό, αισθηματικό, αστυνομικό, ταξιδιωτικό, ψυχολογικό, ηθογραφικό, επιστολικό, εικονογραφημένο (κόμικ), κ.λπ.. Το 1998, στη γαλλική λογοτεχνία, εμφανίστηκε το μυθιστόρημα του Ντενί Γκετζ: «Το θεώρημα του παπαγάλου», που χρησιμοποιούσε δεδομένα και μαθηματική ορολογία στη διάρθρωση της πλοκής του. Μέχρι τότε κυκλοφορούσαν πάμπολλα βιβλία εκλαϊκευμένης γνώσης στο χώρο των θετικών επιστημών και βιογραφίες μαθηματικών, που όμως δεν πληρούσαν τους όρους γραφής ενός λογοτεχνήματος και δη μαθηματικού.
Το μυθιστόρημα λοιπόν αυτό, που έχει, όντως, άμεση σχέση με τα μαθηματικά χαρακτηρίστηκε από τους αναγνώστες μαθηματικό. Ο εκδότης στην Ελλάδα (εκδόσεις Πόλις 1999) το χαρακτήρισε μυθιστόρημα για τα Μαθηματικά. Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, που παρεμπιπτόντως μετέφρασε το προαναφερόμενο μυθιστόρημα του Ντενί Γκετζ, έγραψε τα «Πυθαγόρεια εγκλήματα», (εκδόσεις Πόλις 2006), το οποίο, καίτοι αναπτύσσεται πάνω σε μαθηματική βάση, προσδιορίζεται ως «μυθιστόρημα», ενώ στο οπισθόφυλλο ως «αστυνομική περιπέτεια με έντονο μαθηματικό άρωμα». Τον ίδιο χρόνο από τις «εκδόσεις Πατάκη» κυκλοφορεί το βιβλίο του Αργύρη Παυλιώτη: «Το επικηρυγμένο πρόβλημα», ένα μαθηματικό μυθιστόρημα που κι αυτό χαρακτηρίζεται «αστυνομικό μυθιστόρημα». Καθίσταται σαφές ότι ο εκδοτικός χώρος δεν είναι ακόμη έτοιμος να δεχθεί ένα νέο είδος μυθιστορήματος: το μαθηματικό μυθιστόρημα, σε επίπεδο ετικέτας. Ωστόσο, το 2011, οι «εκδόσεις Πόλις» θα προσδιορίσουν το περιεχόμενο του βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη: «Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού» ως ερωτικό – μαθηματικό, στα ψιλά του οπισθόφυλλου. Όπως φαίνεται, κανείς δεν τολμάει να προσαγορεύσει αυτά τα μυθιστορήματα ως μαθηματικά. Ίσως, για να μην τρομάξει ο αναγνώστης με τον βαρύ όρο.
Όμως παρ’ όλο που όλοι θεωρούν τον Ντενί Γκετζ ως τον πρώτο που έβγαλε βιβλίο με δομή μαθηματικού μυθιστορήματος, ένας άλλος, Έλληνας, γράφει την ίδια χρονιά, το 1998, στα αγγλικά, «Το χαμόγελο του Τούρινγκ», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Νέα Σύνορα – Α. Α. Λιβάνης» το 2000 και εμπίπτει στην κατηγορία των μαθηματικών μυθιστορημάτων. Το 2000 εκδίδεται και «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ» του Απόστολου Δοξιάδη από τις «εκδόσεις Καστανιώτη», που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και πολλές ανατυπώσεις. Είναι ένα άρτιο μαθηματικό μυθιστόρημα απ’ όλες τις πλευρές, ενδεχομένως και το καλύτερο του είδους.
Ας δούμε όμως ποιο μυθιστόρημα είναι μαθηματικό. Κατ’ αρχάς, γνωρίζουμε ότι οποιοδήποτε μυθιστόρημα διαθέτει θέμα και υπόθεση. Θα πρέπει λοιπόν το θέμα του να είναι ένα στοιχείο μαθηματικό, ένα στοιχείο που είναι αποδεκτό στο χώρο της επιστήμης των Μαθηματικών: ένα θεώρημα ή πόρισμα, μια εικασία, ένας μαθηματικός (επιστήμονας) κι όχι ένα φανταστικό μαθηματικό εφεύρημα του συγγραφέα. Επί παραδείγματι: το πυθαγόρειο θεώρημα, την εικασία των δίδυμων πρώτων αριθμών, τον Ευκλείδη, κ.λπ.. Η υπόθεση, η πλοκή μπορεί να έχει άμεση ή έμμεση σχέση με το θέμα, που σε κάθε περίπτωση αποτελεί το φόντο του ιστορήματος. Επίσης, καλό είναι οι μαθηματικές αναφορές να είναι όσο το δυνατόν πιο απλές, έτσι ώστε να μην αναγκάζεται ο αναγνώστης να ανατρέχει σε βιβλία μαθηματικών για να τις κατανοήσει.
Σε πολλά μυθιστορήματα βρίσκουμε αναφορές στα μαθηματικά, αλλά είναι αποσπασματικές, δεν επηρεάζουν την εξέλιξη της μυθιστορίας και δεν αρκούν ώστε να ονομαστεί το έργο μαθηματικό. Τα πρώτα αφηγήματα που διαθέτουν μαθηματικές συνιστώσες στη δομή τους είναι: «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» του Λούις Κάρρολλ (στην Ελλάδα: εκδόσεις «Ερμείας» 1982) και η «Επιπεδοχώρα» του Έντουϊν Άμποτ (Στην Ελλάδα: εκδόσεις «Επιλογή» 1988).
Το μαθηματικό μυθιστόρημα έχει ένα βαθμό δυσκολίας στη συγγραφή του παραπάνω από κάθε άλλο είδος μυθιστορήματος, διότι ο συγγραφέας πρέπει να είναι, αν όχι επιστήμων Μαθηματικός, άριστος γνώστης των μαθηματικών. Γι’ αυτό δεν κυκλοφορούν πολλά τέτοια βιβλία στην Ελλάδα, που η πλειονότητα του κόσμου νιώθει αποστροφή για τα μαθηματικά. Αντίθετα, στο εξωτερικό, ο αριθμός αυτών των μυθιστορημάτων ολοένα μεγαλώνει. Πολλά απ’ αυτά έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Προτού αναφερθώ στους τίτλους μαθηματικών μυθιστορημάτων, θα πρέπει να επιστήσω την προσοχή στον αναγνώστη να μη συγχέει τα «βιβλία για τα μαθηματικά» με τα «μαθηματικά μυθιστορήματα». Τα πρώτα ανήκουν στην κατηγορία των μελετών. Τα βιβλία που υποδεικνύω παρακάτω (και αυτά που αναφέρονται στο κείμενο) τα έχω διαβάσει και μπορώ να τα συστήσω ως μαθηματικά μυθιστορήματα.
«Καταραμένα μαθηματικά» του Κάρλου Φραμπέτι, Opera 2004.
«Μηδέν» του Ντενί Γκετζ, Ψυχογιός 2006.
«Η μοναξιά των πρώτων αριθμών» του Πάολο Τζορντάνο, Ωκεανίδα 2008.
«Η ακολουθία της Οξφόρδης» του Γκιγέρμο Μαρτίνεζ, Πατάκης 2009.
«Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή» του Γυόκο Ογκάουα, Άγρα 2010.
——————-
«Ο τελευταίος αριθμός» του Βάιου Κουτριντζέ, Θράκα 2017
«Γεωμετρική σχέση» του Βάιου Κουτριντζέ, Θράκα 2019
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
