Στο πάρκο των γλυπτών στο Φρούριο της Λάρισας συναντούμε τέσσερις (4) προτομές, αυτές των: Κώστα Βιδάλη, Κώστα Καραγιώργη, Ιωάννη Κέλλα και Γιάννη Παπαγαρυφάλλου.
Η ορειχάλκινη προτομή του Κώστα Βιδάλη φιλοτεχνήθηκε από τον Μιχάλη Κάσση. Ο γλύπτης, ζωγράφος, λογοτέχνης και λαογράφος Μιχάλης Κάσσης γεννήθηκε το 1931 στον Πάληρο της Μέσα Μάνης. Στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας σπούδασε γλυπτική, κεραμική, γυψοτεχνία και χαλκοχυτική. Επί 28 χρόνια διηύθυνε τα εργαστήρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΤΑΠ). Έχει λάβει μέρος σε πολλά συμπόσια γλυπτικής και σε πολλές ομαδικές εκθέσεις, ενώ έχει στο ενεργητικό του 10 ατομικές εκθέσεις και πολλές ομιλίες με ποικίλα θέματα. Το έργο του συνδυάζει τύπους της αρχαίας ελληνικής πλαστικής με σύγχρονες αναζητήσεις, μορφές της λαϊκής τέχνης με πειραματικές τάσεις και χαρακτηρίζεται από λιτότητα, αμεσότητα, γνησιότητα και διαχρονικότητα. Περιορίζεται στην ανθρώπινη μορφή με προτίμηση τις προτομές και τις συνθέσεις, μέσω των οποίων στοχεύει στην έκφραση και το συμβολικό περιεχόμενο.
Σε πολλές περιπτώσεις αφήνει το έργο ατελείωτο στις λεπτομέρειες (τεχνική non finito) για να φθάσει σε προσωπικούς τρόπους αναζήτησης και έκφρασης, αξιοποιώντας κάθε φορά κατάλληλα το υλικό. Γλυπτά του μνημειακών διαστάσεων (3-6,5 μ. ύψ.) αλλά και μικρότερα, υπάρχουν σε πολλούς δημόσιους χώρους της χώρας μας, σε πινακοθήκες, ιδιωτικές συλλογές, καθώς και στο εξωτερικό (Τέξας, Κιργιζία). Φιλοτέχνησε πολλές προτομές από ορείχαλκο και μάρμαρο (Κώστα Δαβάκη, Μαντούβαλου, Πολίτη, Κώστα Βιδάλη, Γιάννη Ρίτσου, Νίκου Πολίτη, Γιώργου Τσιμπιδάρου–Φτέρη). Οι ασχολίες του περιλαμβάνουν επίσης τη λαϊκή αρχιτεκτονική, τη λαογραφία και τη λογοτεχνία. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με το ιδιωτικό μουσείο έργων λαϊκής τέχνης, που χτίζει στον Πάληρο.
Στο πάρκο του Φρουρίου, μέσα στο πράσινο και τα ψηλά δέντρα, συναντούμε την μπρούτζινη προτομή του Κώστα Βιδάλη. Ο Κώστας Βιδάλης (Αθήνα 1904–Μελία Λάρισας 1946) υπήρξε δημοσιογράφος-πολιτικός συντάκτης του «Ριζοσπάστη», μέλος του ΕΑΜ και του ΚΚΕ και ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Συντακτών. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή Αθηνών, παράτησε όμως τις σπουδές του για να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία και σε ηλικία 20 ετών άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος στον «Ριζοσπάστη». Το 1936 πήγε ως απεσταλμένος στην Ισπανία για τη Σπαρτακιάδα της Βαρκελώνης, όπου συνέχισε ως ανταποκριτής του εμφυλίου πολέμου, ενώ μετά την επιστροφή του εξορίστηκε στα Κύθηρα. Το 1941 έγινε μέλος του ΚΚΕ και συμμετείχε και στο ΕΑΜ. Τον Αύγουστο του 1946 ήρθε στη Θεσσαλία για να καλύψει τα εγκλήματα των παρακρατικών κατά των αριστερών της περιοχής. Στις 13/8 και ενώ ταξίδευε από Λάρισα για Βόλο, οι ληστοσυμμορίτες του Σούρλα σταμάτησαν το τρένο στον Πλατύκαμπο, τον απήγαγαν και τον οδήγησαν στο χωριό Μελία, όπου τον δολοφόνησαν.
Στην κατασκευή της προτομής συνέβαλαν η εφημερίδα «Ριζοσπάστης», η Ένωση Συντακτών της Αθήνας, η Ένωση Συντακτών Θεσσαλίας- Στερεάς- Εύβοιας και οι δημοσιογράφοι της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944. Η μορφή του Κώστα Βιδάλη αποδίδεται αγέρωχη και με ελαφρά συστροφή της κεφαλής και του λαιμού. Τονίζεται ιδιαίτερα το αποφασιστικό βλέμμα και τα στοιχεία του προσώπου και το πουκάμισο που φορά αποδίδονται με αρκετές λεπτομέρειες. Η πλαϊνή πλευρά της προτομής, όπου συναντούμε και το όνομα του γλύπτη, μιμείται υφή ξύλου. Στη βάση του βάθρου της προτομής αναγράφεται η φράση του δημοσιογράφου: «ΝΑ ΓΡΑΦΕΙΣ ΑΠΛΑ ΚΑΙ ΤΙΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΑΟ».
Η άλλη μπρούτζινη προτομή του Κώστα Καραγιώργη είναι έργο του Θεμιστοκλή Λασπά. Ο γλύπτης Θεμιστοκλής Λασπάς γεννήθηκε το 1944 στο Περιβολάκι Γρεβενών. Σε ηλικία 4 ετών έφυγε με την οικογένειά του από την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Πολωνία. Σπούδασε γλυπτική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βαρσοβίας. Επαναπατρίστηκε το 1975. Έλαβε μέρος σε ομαδικές εκθέσεις του Συλλόγου Γλυπτών και έχει στο ενεργητικό του και ατομική έκθεση των έργων του. Αρκετά έργα του βρίσκονται σε δημόσιους χώρους (προτομή του οπλαρχηγού Θεόδωρου Ζιάκα στο ομώνυμο χωριό των Γρεβενών, των πρώτων κινηματογραφιστών Αδελφών Μανάκια στην Αβδέλλα Γρεβενών, το μνημείο πεσόντων ΕΠΟΝιτών στο Κριεκούκι Αττικής). Για πάρα πολλά χρόνια εργάστηκε κοντά στην κεραμίστρια Ελένη Βερναδάκη.
Στο πάρκο των γλυπτών του Φρουρίου υπάρχει το έργο του γλύπτη, η μπρούτζινη προτομή του Κώστα Καραγιώργη, δίπλα στις άλλες προτομές μέσα στο πράσινο, στη σκιά πανύψηλων δέντρων. Ο Κωνσταντίνος Καραγιώργης (πραγματικό επίθετο Γυφτοδήμος) (Λίμνη Ευβοίας 1905-Βουκουρέστι 1954) ήταν γιατρός, δημοσιογράφος και ηγετικό στέλεχος της Αντίστασης. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην οργάνωση του αντιστασιακού αγώνα στη Θεσσαλία με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και από το 1944 διορίστηκε από το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ, διευθυντής του «Ριζοσπάστη» μέχρι τον Νοέμβριο του 1947, οπότε βγήκε στο βουνό με τον ΔΣΕ, του οποίου στις αρχές του 1948 ανέλαβε με τον βαθμό του Στρατηγού τη διοίκηση, με ζώνη ευθύνης τη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα. Στις μάχες του καλοκαιριού του 1949 στο Γράμμο-Βίτσι τραυματίστηκε σοβαρά και μετά την ήττα του ΔΣΕ τον Αύγουστο του 1949 βρέθηκε πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία, όπου και οδηγήθηκε στον θάνατο.
Η προτομή από μπρούτζο είναι τοποθετημένη σε ψηλό μαρμάρινο βάθρο με μία βαθμίδα. Στην μπροστινή πλευρά του βάθρου αναγράφεται: «ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗΣ 1905-1954 ΗΓΕΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ», ενώ μόλις που διακρίνεται η υπογραφή του γλύπτη, χαμηλά στην πίσω πλευρά της προτομής. Το έργο χαρακτηρίζεται από δωρικότητα: η παντελής έλλειψη λεπτομερειών (ενδυμασία, ανατομικές λεπτομέρειες) έχει ως αποτέλεσμα να τονίζεται περισσότερο η μορφή, το βλέμμα και η ηλικία του εικονιζόμενου. Η αποφασιστικότητα του Καραγιώργη διαφαίνεται στα σφιχτά χείλη, που ελαφρά μειδιούν και στα ορθάνοιχτα μάτια που ατενίζουν τον ορίζοντα. Η προτομή του Κώστα Καραγιώργη στην Πλατεία Ταπητουργείου στον Βύρωνα Αττικής, έργο επίσης του γλύπτη Λασπά Θεμιστοκλή, προηγήθηκε χρονικά της προτομής της Λάρισας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
– Κάσσης Μιχάλης, «Ελλάδα και Θάλασσα». Δήμος Πειραιά 10-31/10/2001. Κατάλογος Έκθεσης.
– Κάσσης Μιχάλης, Ποιώντας (Αθήνα 1997).
– Κάσσης Μιχάλης, Πετρομάχου σκέψεις (Εκδόσεις Παπαηλιού, 2014).
– Βρεττάκος Νικηφόρος, «Αυτή η Ελλάδα που εξαφανίζεται». Με αφορμή την έκθεση Μάνης στο Ζάππειο Μέγαρο. «Σε βάθος», Εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ», 20/1/1977.
– Μόρτογλου Η., Μιχάλης Κάσσης: «Ν’ ακουστεί η φωνή σου πέτρα…». Εφημερίδα «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ», 2/5/2004.
– Λάζαρου Αρσενίου, Η δολοφονία του Κώστα Βιδάλη (Εκδόσεις Αφών Τολίδη 1982).
– Ζιαζιάς Γιώργος, Τοπωνυμική Εγκυκλοπαίδεια Οδών και Πλατειών Λάρισας (Λάρισα 1995).
– Κώστας Βιδάλης. Διαθέσιμο από το https://el.wikipedia.org/wiki/Κώστας_Βιδάλης
– Κώστας Βιδάλης: 68 χρόνια από τη δολοφονία του – Η δράση του αποτελεί παράδειγμα κομμουνιστή δημοσιογράφου. Διαθέσιμο από το https://www.902.gr/eidisi/istoria/49155/kostas-vidalis-68-hronia-apo-ti-dolofonia-toy-i-drasi-toy-apotelei-paradeigma
– Λασπάς Θεμιστοκλής. ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ. Διαθέσιμο από το https://glypto.wordpress.com/about/
– Ρηγόπουλος Ε., «Η γειτονιά των μνημείων». Πάρκο γλυπτών και προτομών το Φρούριο. Αριθμούν 14 μαζί με όσα βρίσκονται υπό κατασκευή. Εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» Λάρισας, 10/10/2010.
– Κωνσταντίνος Καραγιώργης. Διαθέσιμο από το https://el.wikipedia.org/wiki/Κωνσταντίνος_Καραγιώργης
– Ιστορία της Αντίστασης 1940-45 (Εκδόσεις Αυλός, Αθήνα 1979).
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΣΣΗ – Αρχείο Μιχάλη Κάσση
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ ΛΑΣΠΑ – Αρχείο Θεμιστοκλή Λασπά
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΡΟΤΟΜΩΝ Παναγιώτης Δομούζης
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.