Γράφει η Βάσω Πανάγου
Στην Κεντρική Πλατεία της Λάρισας συναντούμε ακόμη δύο υπαίθρια γλυπτά έργα. Την προτομή του Μιχαήλ Σάπκα, την οποία φιλοτέχνησε ο γλύπτης Νικόλας και τον ανδριάντα του Ελευθερίου Βενιζέλου, έργο του γλύπτη Σταύρου Βαλασάκη.
Ο γλύπτης και χαράκτης Νικόλας (Νικόλαος Παυλόπουλος) γεννήθηκε στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας Μαγνησίας στις 13/12/1909 και πέθανε στην Αθήνα στις 10/10/1990. Μεγάλωσε στον Βόλο, όπου ο πατέρας του είχε εργαστήριο εκκλησιαστικής ξυλογλυπτικής. Εκεί πήρε τα πρώτα μαθήματα της τέχνης αυτής, φτιάχνοντας τέμπλα, δεσποτικούς θρόνους κ.ά. Μαθητής στον Βόλο ασχολήθηκε με την καλλιγραφία, το θέατρο (το 1928 σπούδαζε στη Δραματική Σχολή Βόλου, που έχει ιδρυθεί την ίδια χρονιά, ως τμήμα του Ελληνικού Ωδείου) και τη μουσική.
Στη συνέχεια στην Αθήνα σπούδασε γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1929-1934) με καθηγητές τους Θωμόπουλο, Ιακωβίδη και Κεφαλληνό. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήριο του Κ. Παρθένη. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Ρώμη, Φλωρεντία και Καράρα με τριετή υποτροφία από το Υπουργείο Παιδείας της Ιταλίας. Στη διάρκεια των σπουδών του τιμήθηκε με το Α΄ Αβερώφειο Βραβείο Γλυπτικής των εργαστηρίων ζωγραφικής-γλυπτικής-χαρακτικής, με το Χρυσό Μετάλλιο Αγάλματος και με 3 Βραβεία Γυμνού Νυκτός, στο σχέδιο. Κυρίως ασχολήθηκε με τη γλυπτική σε ξύλο και μάρμαρο, ενώ ως χαράκτης κυρίως με την ξυλογραφία και την εικονογράφηση βιβλίων.
Έλαβε μέρος σε εκθέσεις γλυπτικής, σχεδίου και ξυλογραφίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 1956 από την Αμερικανική Ακαδημία Καλών Τεχνών έλαβε δίπλωμα τιμής με χρυσό μετάλλιο, ενώ το 1957 του απονεμήθηκε το δίπλωμα αυτό από το Ελληνικό Ινστιτούτο Πνευματικών Αξιών. Η γλυπτική του διακρίνεται για το ακαδημαϊκό ύφος, την αρμονία και την αγάπη προς τον άνθρωπο, ενώ το έργο του αντλεί θεματολογία από την καθημερινή ζωή, την ύπαιθρο και την ιστορία. Το Εικαστικό-Δημοτικό Μουσείο Γλύπτη Νικόλα, με μερικά από τα αντιπροσωπευτικότερα έργα του, δημιουργήθηκε στη γενέτειρά του μετά τον θάνατό του, το 1996. Ο ολόσωμος χάλκινος ανδριάντας στην αυλή του μουσείου, φιλοτεχνημένος από τον ίδιο, παρουσιάζει τον εαυτό του.
Στην Κεντρική Πλατεία της Λάρισας δεσπόζει η προτομή του Δημάρχου Μιχαήλ Σάπκα (1963), έργο του γλύπτη. Ο Μιχαήλ Σάπκας (Μεγάροβο, περιοχή Μοναστηρίου 1873 – Λάρισα 1956) ήταν Γιατρός, Πολιτικός και Δήμαρχος Λάρισας (1914-1917, 1925-1934), από τις κορυφαίες προσωπικότητες της πόλης. Ιδρυτής του Μακεδονικού Συλλόγου Λάρισας το 1901 και ένας από τους οργανωτές του σώματος των Μακεδονομάχων.
Κατά τη διάρκεια της δημαρχίας του αναμόρφωσε την πόλη: ίδρυσε δημοτικό ωδείο, δημοτική βιβλιοθήκη, μουσείο, ολοκλήρωσε τα έργα ύδρευσης, ηλεκτροφωτισμού, των σφαγείων και της νέας αγοράς, την κατασκευή πεζοδρομίων, διδακτηρίων, την αναδιοργάνωση του Κουτλιμπάνειου και Τριανταφύλλειου Νοσοκομείου που ως παράρτημά του λειτούργησε το Νοσηλευτήριο Λοιμωδών Νόσων και παραχώρησε έκταση 15 στρεμ. για την ανέγερση του Σταδίου Αλκαζάρ. Στις εκλογές του 1920 και του 1936 εκλέχτηκε Βουλευτής Λάρισας με την υποστήριξη του Λαϊκού Κόμματος. Η Κεντρική πλατεία της Λάρισας από τον Νοέμβριο του 1959 είχε μετονομασθεί από Β΄ Σώματος Στρατού σε Δημάρχου Μιχαήλ Σάπκα, με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου υπό τον δήμαρχο Δημήτριο Χατζηγιάννη.
Η μαρμάρινη προτομή εδράζεται σε ψηλό μαρμάρινο βάθρο με μία βαθμίδα. Τα αποκαλυπτήριά της έγιναν στις 14/5/1964. Στη μπροστινή πλευρά του βάθρου αναγράφεται: ΜΙΧΑΗΛ ΣΑΠΚΑΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΛΑΡΙΣΗΣ 1873-1956, ενώ στο πλάι διακρίνεται η εγχάρακτη καλλιτεχνική υπογραφή του δημιουργού και η χρονολογία που φιλοτεχνήθηκε το έργο: «Νικόλας γλύπτης 1963». Η μορφή αποδίδεται σε μέση ηλικία, με αυστηρότητα. Στο πρόσωπο τονίζονται ιδιαίτερα το μέτωπο, το αποφασιστικό βλέμμα και τα χείλη, ενώ η ενδυμασία αποδίδεται με ελάχιστες λεπτομέρειες.
Ο γλύπτης Σταύρος Αντωνίου Βαλασάκης γεννήθηκε το 1937 στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, όπου εργάστηκε ως βοηθός στο εργαστήριο του καθηγητή Γιάννη Παππά. Αποφοίτησε το 1965 και περίπου για 3 χρόνια εργάστηκε ως γλύπτης στο Εθνικό Μουσείο, ενώ συγχρόνως δημιούργησε το δικό του εργαστήριο. Έλαβε μέρος σε Πανελλήνιες εκθέσεις και πολλά έργα του βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στους διακριθέντες γλύπτες Σταύρο Βαλασάκη και Κωνσταντίνο Παλαιολόγο απονεμήθηκε το διεθνές βραβείο ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ στην Αίθουσα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών.
Ο ορειχάλκινος ανδριάντας του Ελευθερίου Βενιζέλου βρίσκεται στην πλευρά της Κεντρικής Πλατείας προς την οδό Κύπρου. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε πολιτικός, Πρωθυπουργός της Κρητικής Πολιτείας και 7 φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας. Επίσης δικηγόρος, δημοσιογράφος, συγγραφέας και μεταφραστής. Συνέδεσε το όνομά του με το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας. Γεννήθηκε στις Μουρνιές Χανίων στις 11/23 Αυγούστου 1864 και πέθανε στο Παρίσι στις 18/3/1936. Σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών, άσκησε τη δικηγορία στα Χανιά αλλά σύντομα τον απορρόφησε η πολιτική. Κατά την επανάσταση του 1897 ανέδειξε τις ηγετικές και πολιτικές του ικανότητες, καθώς και τις διπλωματικές του αρετές.
Συνέβαλε στη διαμόρφωση του Κρητικού Συντάγματος, συγκρούσθηκε με τον Αρμοστή Γεώργιο για τις φιλελεύθερες αρχές του, οργάνωσε το κίνημα στον Θέρισο (1905) και πέτυχε την αντικατάσταση του Αρμοστή. Το 1910 ανέλαβε την πρωθυπουργία στην Κρητική Πολιτεία και κατόπιν στην Ελλάδα μετά από πρόσκληση του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Πρωτεργάτης της πολιτικής και της οικονομικής ανόρθωσης της χώρας. Τάχθηκε υπέρ της Αντάντ από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διαφωνώντας με τη στάση ουδετερότητας του Βασιλιά και ήρθε σε ρήξη με κόστος τον Εθνικό Διχασμό (1915-1917). Το 1919 εκλέχτηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών. Ηττήθηκε στις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 και αποσύρθηκε από την πολιτική, για να επιστρέψει μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Το 1923 υπέγραψε τη Συνθήκη της Λωζάνης. Η τετραετία διακυβέρνησης 1928-1932 ήταν περίοδος σταθερότητας με αποκορύφωμα το ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας (1930). Τον Ιανουάριο του 1933 έγινε για τελευταία φορά πρωθυπουργός και τον Μάρτιο του 1935 μετά από απόπειρα πραξικοπήματος κατέφυγε στο Παρίσι, όπου και πέθανε το 1936.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποδίδεται στον ανδριάντα σε μέση ηλικία, με το χαρακτηριστικό του μούσι, φορώντας πουκάμισο με παπιγιόν, κοστούμι και παλτό. Στο αριστερό του χέρι κρατά τυλιγμένα χαρτιά κυλινδρικά, ενώ το δεξί του χέρι, ελεύθερο, προσδίδει στο γλυπτό κίνηση, όπως και το ελαφρά προτεταμένο δεξί πόδι. Εδράζεται σε ψηλό μαρμάρινο βάθρο και πρόκειται για επιβλητικό έργο. Φιλοτεχνήθηκε το 2002 με μέριμνα του Συλλόγου Κρητικών Λάρισας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
– Νικόλαος Παυλόπουλος. Διαθέσιμο από το https://el.wikipedia.org/wiki/Νικόλαος_Παυλόπουλος
– Γιοφύλλης Φώτος, Νικόλας, Γλύπτης – Χαράκτης. Διαθέσιμο από το http://ir.lib.uth.gr/bitstream/handle/11615/25185/article.pdf?sequence=1&isAllowed=yhttps://www.google.gr
– Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. Μονογραφίες καλλιτεχνών / Επιστημονικές εργασίες. «Νικόλας».
– Το Εικαστικό Μουσείο του γλύπτη Νικόλα. Διαθέσιμο από το http://nicolas-museum.blogspot.gr
– «Δήμαρχοι Λάρισας». Διαθέσιμο από το culture.larissa-dimos.gr
– Μιχαήλ Σάπκας. Διαθέσιμο από το https://el.wikipedia.org/wiki/Μιχαήλ_Σάπκας
– Ζιαζιάς Γεώργιος, Αναζητώντας τη χαμένη Λάρισα. 50 χρόνια μνήμες και αναπολήσεις (1900-1950) (Λάρισα 1994).
– Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Μιχαήλ Σάπκας. Ο ευπατρίδης πολιτικός (1873-1956). (Έκδ. Δ.Ε.Υ.Α. Λάρισας 2013).
– Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Η προτομή του δημάρχου Μιχαήλ Σάπκα. ΛΑΡΙΣΑ, Μια εικόνα, χίλιες λέξεις. Εφημ. «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» Λάρισας 3/2/2019.
– Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Οι δήμαρχοι της Λάρισας από το 1881 μέχρι σήμερα. «Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα». Εφημ. «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» Λάρισας 12/6/2019.
– Βαλασάκης Σταύρος. Διαθέσιμο από το https://www.glyptothiki.gr/βαλασάκης_σταύρος.html
– Σταύρος Βαλασάκης. Διαθέσιμο από το http://www.athenssculptures.com/2014/05/ionas-of-corinth.html
– Ελευθέριος Βενιζέλος. Διαθέσιμο από το https://www.venizelos–foundation.gr/el/eleftherios–venizelos-2/viografia/
– Ελευθέριος Βενιζέλος. Διαθέσιμο από το https://el.wikipedia.org/wiki/Ελευθέριος_Βενιζέλος/
– «Ελευθέριος Βενιζέλος: ο διπλωμάτης & o επαναστάτης. Πτυχές από τη δράση του». Διαθέσιμο από το http://foundation.parliament.gr/central.aspx?sId=111I460I1201I646I458380
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΛΥΠΤΩΝ – Παναγιώτης Δομούζης
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
