Γράφει ο Δρ Χαράλαμπος Β. Στεργιούλης
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα συνέδρια που πραγματοποιήθηκαν με αφορμή τον εορτασμό των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, το προηγούμενο έτος (27-28 Νοεμβρίου 2020) ήταν και αυτό που οργάνωσε η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Θέμα του δέκατου –και τελευταίου κατά σειρά– συνεδρίου ήταν η επίδραση της Επανάστασης στη Λογοτεχνία και στη Τέχνη.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε ο τόμος με τα Πρακτικά του Συνεδρίου από τις εκδόσεις «Αρχονταρίκι». Ένας τόμος με αρκετά ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις από εξαίρετους ειδικούς επιστήμονες –και με λαρισινή συμμετοχή (Αικατερίνη Ζαμπανιώτη)–, ο οποίος περιέχει τις εξής θεματικές ενότητες: «Το 1821 στη Λογοτεχνία», «Το 1821 στη Μουσική και στο Θέατρο» και «Οι Εικαστικές τέχνες για το 1821».
Ας ξεφυλίσσουμε τα «Πρακτικά» με τις ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις, οι οποίες πραγματικά αναδεικνύουν την τεράστια απήχηση της Επανάστασης στον πνευματικό και καλλιτεχνικό τομέα της Νεότερης Ελλάδας. Ο Αθ. Καραθανάσης επιχειρεί να ξαναδιαβάσει τα απομνημονεύματα των αγωνιστών και να περιγράψει με βάση αυτά τα δύο πρώτα έτη του Αγώνα στην Πελοπόννησο. Η Αικ. Ζαμπανιώτη μελετά ειδικότερα τα «Απομνημονεύματα» του Μακρυγιάννη ως αντικείμενο λογοτεχνικής κριτικής από τον Σεφέρη.
Ο Κ. Μαλαφάντης καταπιάνεται με τα «Ματωμένα ράσα» του Παύλου Μελά, ένα έργο που αναδεικνύει με λογοτεχνικό τρόπο τη συμμετοχή της Εκκλησίας στον Αγώνα. Ο Σ. Ανδρεάδης παρουσιάζει ένα όχι τόσο γνωστό έργο στο αναγνωστικό κοινό, το «Ημερολόγιον απόρου Αγωνιστού του 1821», το οποίο εντάσσει στην κατηγορία του ψυχογραφικού χρονογραφήματος.
Ακολουθεί μία σειρά εισηγήσεων με αντικείμενο την επίδραση της Επανάστασης στην ποίηση. Έτσι ο Μιχ. Πασχάλης μας δίνει τη «χωροταξία» των μαχών της Επανάστασης, όπως την αναπαριστούν ο Ανδρέας Κάλβος και ο Διονύσιος Σολωμός. Οι Δ. Ορφανίδης και Χ. Μελετιάδης ασχολούνται με τον θέματα γύρω από τον εθνικό μας ποιητής, Διονύσιο Σολωμό. «Ατραποί προς την Ελευθερία. Ο ύμνος και ο Ποιητής» είναι ο τίτλος της ανακοίνωσης του πρώτου και «Διονύσιος Σολωμός: αναγνώσεις του επαναστατικού γεγονότος» ο τίτλος της δεύτερης. Στο ίδιο πεδίο της ποίησης εντάσσονται και οι ανακοινώσεις του Μ. Βαρβούνη με θέμα τη θέση της επαναστατημένης Σάμου στο ποιητικό έργο του Γεωργίου Κλεάνθη, καιτου Θ. Πυλαρινού με θέμα την επίδραση του 1821 στην ποίηση του Κερκυραίου ποιητή Γεωργίου Μαρτινέλη.
Η Αγγ. Μαστρομιχαλάκη-Ζούρα ασχολείται με την επίδραση του 1821 στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους στην Ελλάδα κατά τη σύγχρονη περίοδο (1990-2020), ενώ η Σοφ. Ντενίση «ανακαλύπτει» την Επανάσταση μέσα από τη ματιά των Ελληνίδων συγγραφέων του 19ου αι., όπως της εκδότριας του φιλολογικού περιοδικού «Ελληνική Επιθεώρηση» Ευγενίας Ζωγράφου. Η Στ. Φαρμάκη προσεγγίζει τον αντίκτυπο της Επανάστασης σε Ιταλούς καλλιτέχνες μέσα από την Ιταλική λογοτεχνία και η Μ. Πίνη προσπαθεί να ανιχνεύσει τη θέση που έχει η Ελληνίδα του 1821 στα λογοτεχνικά-ιστορικά κείμενα. Η πρώτη ενότητα κλείνει με την ανακοίνωση του Γ. Καραμπελιά, ο οποίος βλέπει στο ιστορικό και κλέφτικο δημοτικό τραγούδι την αποτύπωση της ιδιοπροσωπίας του νέου ελληνισμού.
Η δεύτερη ενότητα «Το 1821 στη Μουσική και στο Θέατρο» ξεκινά με την ανακοίνωση της Ρ. Δαλιανούδη «Ιστορία-Μουσική-Κινηματογράφος. Από την εθνική εποποιΐα του 1821 στη μουσική εποποιΐα του εμπορικού κινηματογράφου». Τέσσερις ερευνητές (Σταθακόπουλος-Τζαβέλ(λ)ας –Πλαπούτας-Φρονιμόπουλος) ασχολούνται με τα μουσικά όργανα των Αγωνιστών του 1821, τα οποία θεωρούν ως τα μέσα με τα οποία εκφράστηκε το δημοτικό τραγούδι, ενώ η ενότητα για τη μουσική κλείνει με την ανακοίνωση των Λ. Πεφάνη-Στ. Φευγάλα, οι οποίοι μελετούν την επίδραση του 1821 στη μουσική μέσα από τρία τραγούδια του συνθέτη Θεόδωρου Σπάθη (1884-1943). Στη σχετική με το Θέατρο ενότητα η Άννα Ταμπάκη ασχολείται με την επίδραση της Επανάστασης στο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό πεδίο μέσα από την περίπτωση του δραματουργού Ιωάννη Ζαμπέλιου, ο Μ. Αλεξιάδης με τη σχέση Καραγκιόζη και Εικοσιένα και ο Ζαφ. Νικήτας τέλος εξετάζει το ιστορικό δράμα «Ρήγας Βελεστινλής» του Σπύρου Μελά.
Η τρίτη και τελευταία ενότητα, η αφιερωμένη στις εικαστικές τέχνες ξεκινά με την ανακοίνωση του Γ. Παπανικολάου, ο οποίος αναφέρεται στις σειρές γραμματοσήμων των Ελληνικών Ταχυδρομείων αφιερωμένες στην Ελληνική Επανάσταση, ενώ ο Γ. Κούζας προσεγγίζει τις κοινωνικές διαστάσεις και πολιτιστικές προεκτάσεις των μνημείων ηρώων του 1821 στον αστικό χώρο της Αθήνας. Η Ειρ. Αποστόλου θέτει στο επίκεντρο της μελέτης της τον Γάλλο στρατιωτικό καλλιτέχνη ThèodoreLeblanc (1800-1837)και την εικαστική παραγωγή του με θέμα την Ελληνική Επανάσταση, και η Ν. Μαχά-Μπιζούμη εμπνέεται στη δική της ανακοίνωση «Τα PLAYMOBIL σηκώνουν το λάβαρο της Επανάστασης στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο» από την πρόσφατη έκθεση του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου «Το ’21 αλλιώς: Η Ελληνική Επανάσταση με φιγούρες και διοράματα PLAYMOBIL».
Οι Κ. Παναγάκη και Ν. Κανελλόπουλος ασχολούνται με την απεικόνιση του 1821 στα μετάλλια του νεότερου ελληνικού κράτους, κατά την περίοδο 1822-2001, ενώ η ενότητα κλείνει με την ανακοίνωση του Χρ. Χατζηχριστοδούλου για την επίδραση του 1821 στις εικαστικές τέχνες της Κύπρου κατά τον 20ο αι. όπως αναδεικνύεται με την παρουσίαση έργων τέχνης, μνημείων και προτομών Κυπρίων μαρτύρων του Ιουλίου 1821.
Τα Πρακτικά κλείνουν με το Επίμετρο, έναν άρθρο του αείμνηστου Σαράντου Καργάκου με θέμα: «Η εκστρατεία του Ιμπραήμ εναντίον της Μάνης».
Η σύντομη αυτή έκθεση και παρουσίαση των Πρακτικών του Ι΄ Συνεδρίου, νομίζω, πως ανέδειξε τη σημαντικότατη επίδραση της Επανάστασης στις καλλιτεχνικές τάσεις του Νεότερου Ελληνισμού και έφερε στην επιφάνεια θέματα που δεν είχαν μέχρι τώρα αποτελέσει αντικείμενο της επιστημονικής έρευνας.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Ακολουθήστε το 
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
